Οι Μάγια δεν επέλεγαν κορίτσια για ανθρωποθυσίες

Ερευνητές ανέλυσαν DNA που βρέθηκε σε τοποθεσία ανθρωποθυσιών των αρχαίων ιθαγενών του Μεξικού και ανακάλυψαν νεαρά αγόρια –ανάμεσά τους και δίδυμα– σε ομαδικό τάφο

Η αρχαία πόλη των Μάγια, Τσιτσέν Ιτζά, γνωστή από καιρό ως τόπος ανθρωποθυσιών, γοητεύει εκατομμύρια επισκέπτες από όλον τον κόσμο. Αλλά μια νέα έρευνα αποκαλύπτει περισσότερες ενδείξεις για την ταυτότητα ορισμένων από τα νεαρά θύματα που θάφτηκαν στην τοποθεσία του νοτιοανατολικού Μεξικού – καθώς και πολύ μακρινών συγγενών τους που βρίσκονται ακόμα εν ζωή. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post, οι ερευνητές ανέλυσαν γονίδια από τα λείψανα δεκάδων παιδιών που βρέθηκαν σε χώρο μαζικής ταφής κοντά στο Καθαγιασμένο Τσενότε –μια τεράστια καταβόθρα στο τελετουργικό κέντρο του Τσιτσέν Ιτζά, όπου είχαν προηγουμένως ανακαλυφθεί άλλες ανθρωποθυσίες– και διαπίστωσαν ότι όλα τα θύματα ήταν αρσενικού φύλου. Μάλιστα, στην πλειονότητά τους είχαν συγγενική σχέση μεταξύ τους, ενώ ανάμεσά τους ήταν και δύο ζευγάρια πανομοιότυπων διδύμων – μια πρακτική που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι συνδέεται με τη σημασία των διδύμων στην αρχαία μυθολογία των Μάγια. Τα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με τη δημοφιλή ως τώρα πεποίθηση ότι νεαρές γυναίκες και κορίτσια αποτελούσαν την πλειονότητα όσων θυσιάστηκαν στην τοποθεσία. Πρόκειται για το πρώτο δείγμα ενός τόπου ταφής αποκλειστικά για παιδιά αρσενικού φύλου στο Μεξικό, στη Μεσοαμερική ή στους διαφορετικούς πολιτισμούς των Μάγια. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Nature, επικεντρώθηκε στην ανάλυση άνω των 100 λειψάνων παιδιών, που ανασύρθηκαν από μια δεξαμενή νερού κοντά στην περιοχή κατά τη διάρκεια της κατασκευής ενός διαδρόμου αεροδρομίου μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 1967

Οι στέρνες ή «τσουλτούν» έχουν συνδεθεί εδώ και πολύ καιρό με το νερό, τη βροχή και τη θυσία παιδιών, σύμφωνα με τους ερευνητές, καθώς οι υπόγειες κατασκευές πιστευόταν ότι ήταν είσοδοι στον κάτω κόσμο. Η Washington Post αναφέρει ότι η ερευνητική ομάδα ανέλυσε 64 ξεχωριστά οστά από διαφορετικά κρανία που βρέθηκαν στο Τσενότε. Ακολούθως, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα για να αποδείξουν ότι τα παιδιά –τα μισά εκ των οποίων ήταν μεταξύ τριών και έξι ετών– πέθαναν σε μια περίοδο 500 ετών, μέχρι τα μέσα του 12ου αιώνα. Εκτός από τα δύο ζευγάρια των διδύμων, η ομάδα διαπίστωσε ότι το ένα τέταρτο των υπολειμμάτων είχαν έναν στενό συγγενή στη στέρνα – που σημαίνει ότι τα θυσιασμένα παιδιά επελέγησαν με βάση τη στενή βιολογική τους συγγένεια. Ανακάλυψαν επίσης ότι τα παιδιά που είχαν στενή συγγενική μεταξύ τους σχέση ακολουθούσαν παρόμοια διατροφή. Αυτή η διαπίστωση, μαζί με το γεγονός ότι ήταν κοντινής ηλικίας όταν πέθαναν, υποδηλώνει ότι επιλέχθηκαν για θυσία στο ίδιο τελετουργικό, σύμφωνα με τα ευρήματα. Οι ερευνητές συνέδεσαν την πρακτική της θυσίας στενών συγγενών των παιδιών με ένα ιερό κείμενο των Μάγια, το Ποπόλ Βουχ, το οποίο περιγράφει λεπτομερώς τη θυσία ενός ζευγαριού διδύμων που έχασαν από τους θεούς σε ένα παιχνίδι με μπάλα. Σύμφωνα με το κείμενο, ένα από τα αδέλφια των διδύμων –γνωστοί ως Δίδυμοι Ηρωες– εκδικήθηκε τους δολοφονημένους συγγενείς του. Οπως αναφέρει η Post, στις αρχές του 20ού αιώνα κυκλοφορούσαν εσφαλμένες εκλαϊκευμένες ιστορίες άγριων ανθρωποθυσιών με θύματα νεαρές γυναίκες στη συγκεκριμένη τοποθεσία.

Η τωρινή μελέτη ανατρέπει αυτό το αφήγημα και αποκαλύπτει τις βαθιές συνδέσεις μεταξύ της τελετουργικής θυσίας και της αναγέννησης, όπως αυτές περιγράφονται στα ιερά κείμενα των Μάγια. Η αρχαία πόλη Τσιτσέν Ιτζά, έδρα μιας από τις μεγαλύτερες πυραμίδες της περιόδου των Μάγια, αναδείχθηκε για πρώτη φορά το 600 μ.Χ. Σύμφωνα με την UNESCO, η τοποθεσία άρχισε να παρακμάζει τον 15ο αιώνα – αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι παρέμεινε δημοφιλής τοποθεσία για τους προσκυνητές των Μάγια από την περίοδο της αποικιοκρατίας και μετά. Η πόλη χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1988. Οσο σοκαριστική κι αν είναι η ιδέα της ανθρωποθυσίας παιδιών, ο θάνατος είχε μια εντελώς διαφορετική έννοια για τους μεσοαμερικανικούς πολιτισμούς – τον θεωρούσαν ως κάτι φυσιολογικό, και η πρόκλησή του με τη μορφή θυσίας δεν έγειρε ηθικά ζητήματα. Η ηλικία του χώρου ταφής και η χρήση του με την πάροδο των ετών δείχνουν ότι οι τελετουργίες των Μάγια ήταν πολύ πιο περίπλοκες από μια απλή προσφορά και τη ζήτηση μιας χάρης από τους θεούς. Η έρευνα συνέκρινε παράλληλα το DNA των κρανίων με δείγματα αίματος που ελήφθησαν από 68 σημερινούς κατοίκους της πόλης Τιξκακαλτουγιούμπ, περίπου 40 χλμ. μακριά από από την αρχαία τοποθεσία. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα θυσιασμένα παιδιά στη στέρνα είχαν κοινό DNA με τους σύγχρονους κατοίκους, υποδεικνύοντας ότι τα παιδιά των οποίων τα λείψανα βρέθηκαν εκεί προέρχονταν από κοντινές αρχαίες κοινότητες των Μάγια. Οι κάτοικοι της πόλης χάρηκαν μόλις έμαθαν τη συγγένειά τους με τα θυσιασμένα παιδιά, και θεωρούν ότι τα ευρήματα αυτά θα τους βοηθήσουν να επικοινωνήσουν καλύτερα με τους τουρίστες της περιοχής και να ανοίξουν συζητήσεις περί ισότητας. Σύμφωνα με την Washington Post, πέρυσι η τοποθεσία, που κάποτε είχε ονομαστεί ένα από τα επτά σύγχρονα θαύματα του κόσμου, προσέλκυσε το ρεκόρ των 2,3 εκατ. επισκεπτών.