Τα βασικά συμπεράσματα από την Σύνοδο Κορυφής G7

Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής της G7 στην Ιταλία ολοκληρώθηκε με επίσημη δήλωση που υπογράμμισε τα βασικά συμπεράσματα και τις συνεχιζόμενες προκλήσεις. Ενώ η σύνοδος κορυφής αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση πιεστικών παγκόσμιων ζητημάτων, ήταν προφανές ότι η υποκείμενη πολιτική δυναμική και οι στρατηγικοί στόχοι, ιδίως όσον αφορά την Κίνα και τη Ρωσία, έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Η παρούσα ανάλυση υπογραμμίζει τις επιτυχίες και τις αδυναμίες της συνόδου κορυφής, καθώς και τις ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις.

Βασικά συμπεράσματα από τη σύνοδο κορυφής της G7

1. Εστίαση στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρύθμιση της τεχνολογίας:

Η Ιταλία, υπό την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, έδωσε προτεραιότητα στη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης (AI). Ο Πάπας Φραγκίσκος, πρώην χημικός, έκανε μια πρωτοφανή εμφάνιση για να υποστηρίξει τη ρύθμιση της ΤΝ, τονίζοντας τις πιθανές βλάβες της.

Η προσωρινή απαγόρευση του ChatGPT από την Ιταλία τον Μάρτιο του 2024 ανέδειξε την προληπτική της στάση όσον αφορά τον έλεγχο της ΤΝ.

2. Επαφή με μη δυτικά έθνη:

Η G7 προσπάθησε να διευρύνει τη δέσμευσή της πέρα από τις δυτικές δημοκρατίες, προσκαλώντας ηγέτες από την Ινδία, τη Βραζιλία, τη Νότια Αφρική, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία, την Αργεντινή, την Αλγερία, την Κένυα και τη Μαυριτανία. Η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στη γεφύρωση του χάσματος “Δύση εναντίον των υπολοίπων”, ιδίως όσον αφορά την κρίση στην Ουκρανία. Ήταν μια προσπάθεια να διευρυνθούν τα μπλοκ πέρα από τη Δύση και να ενταχθούν και κάποιες άλλες αναδυόμενες δυνάμεις.

3. Οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας:

Ένα βασικό ζήτημα ήταν η πρόταση να χρησιμοποιηθούν τα μερίσματα από τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη στήριξη της Ουκρανίας. Η πρόταση αυτή, με πρωτοβουλία της Ουάσινγκτον, αντιμετώπισε την αντίθεση των ευρωπαϊκών μελών και της Ιαπωνίας. Η συζήτηση ανέδειξε την πολυπλοκότητα των διεθνών οικονομικών κυρώσεων και τη γεωπολιτική “διελκυστίνδα” για την εφαρμογή τους. Ορισμένοι από τους συμμάχους των ΗΠΑ είχαν αντίθετες απόψεις και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν απέτυχε να τους πείσει.

Αποτυχίες και επικρίσεις

1. Γεωπολιτικά κίνητρα και ηγεμονία των ΗΠΑ:

Η ατζέντα της συνόδου κορυφής φάνηκε να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τους στρατηγικούς στόχους των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της Κίνας και της Ρωσίας, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με τη χρήση της G7 ως εργαλείου για την αμερικανική γεωπολιτική κυριαρχία.

Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από τη συρρίκνωση της G8 σε G7 το 2014 και η πρόσφατη εστίαση στην απομόνωση της Κίνας αντανακλούν τη μετατόπιση από την οικονομική συνεργασία στην αντιπαλότητα των μεγάλων δυνάμεων.

Από τους επτά, έξι ηγέτες είχαν εσωτερικά ζητήματα στο εσωτερικό τους και δεν ήταν αρκετά ισχυροί ώστε να συμβάλουν ουσιαστικά στη Σύνοδο Κορυφής. Ο πρόεδρος Μπάιντεν, ο οποίος θα έχει δύσκολες εκλογές στο τέλος του έτους, χάνει τη δημοτικότητά του στους Αμερικανούς ψηφοφόρους. Μπορεί να αντιμετωπίσει πολύ σκληρό ανταγωνισμό από τον πρώην πρόεδρο Τραμπ. Είναι εξίσου αντιδημοφιλής παγκοσμίως για την παράλογη υποστήριξή του στο Ισραήλ και τη γενοκτονία στη Γάζα. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της θητείας του, συνέβησαν η αφγανική πανωλεθρία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η γενοκτονία στη Γάζα και η αποδολάριοποίηση, καθιστώντας την προεδρία του αδύναμη και αποτυχημένη. Ο Γάλλος πρόεδρος πρόκειται επίσης να πάει σύντομα σε εκλογές. Ο Καναδός πρωθυπουργός, ο οποίος είναι πολύ δημοφιλής παγκοσμίως, αλλά, μπορεί να αντιμετωπίσει πολύ σκληρή ολοκλήρωση στο εσωτερικό της χώρας του από την αντιπολίτευση. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός είναι ένας από τους πιο αδύναμους πρωθυπουργούς στην ιστορία της Ιαπωνίας. Η Γερμανίδα καγκελάριος αντιμετωπίζει επίσης εσωτερικά ζητήματα. Μόνο η Ιταλίδα πρωθυπουργός είναι ισχυρή και απολαμβάνει την πλήρη υποστήριξη του λαού της. Υπό αυτό το σενάριο, οι έξι ηγέτες δεν ήταν σε ισχυρή θέση να συνεισφέρουν κάτι σταθερό στη σύνοδο κορυφής της G7.

2. Διαιρέσεις μεταξύ των μελών της G7:

Η αδυναμία επίτευξης συναίνεσης σχετικά με τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την Ουκρανία ανέδειξε τα ρήγματα εντός της G7. Η ευρωπαϊκή και ιαπωνική αντίσταση στην πίεση των ΗΠΑ αποκάλυψε υποβόσκουσες εντάσεις και διαφορετικές προτεραιότητες μεταξύ των κρατών μελών.

Η έλλειψη συμφωνίας σε αυτό το οικονομικό ζήτημα κατέδειξε τα όρια της συνοχής και της αποτελεσματικότητας της G7 στην αντιμετώπιση πολύπλοκων παγκόσμιων προκλήσεων. Ορισμένοι από τους συμμάχους των ΗΠΑ είχαν αντίθετες απόψεις και ο Πρόεδρος Μπάιντεν απέτυχε να τους πείσει.

3.Αντίληψη της επιλεκτικής υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:

Η προσέγγιση της συνόδου κορυφής για τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας δημιούργησε ερωτήματα σχετικά με την επιλεκτική εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τέτοιες ενέργειες υπονομεύουν την αξιοπιστία των δυτικών θεσμών και δημιουργούν επικίνδυνο προηγούμενο για μελλοντικές γεωπολιτικές συγκρούσεις.

Η στάση της G7 κινδυνεύει να αποξενώσει μη δυτικές χώρες, ιδίως εκείνες που συμμετέχουν στις BRICS, επιδεικνύοντας προθυμία να παραβιάσουν τους διεθνείς κανόνες για στρατηγικά οφέλη.

Αναδυόμενο αντίβαρο: Η άνοδος των BRICS

1. Επέκταση και ενιαίο νόμισμα:

Το μπλοκ των BRICS κερδίζει δυναμική ως αντίβαρο στην G7. Η επικείμενη σύνοδος κορυφής των BRICS στο Καζάν, υπό την προεδρία του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, στοχεύει στην επέκταση των μελών και στη δημιουργία ενός ενιαίου νομίσματος για τη διευκόλυνση των οικονομικών σχέσεων εν μέσω των δυτικών κυρώσεων.

Η ανάπτυξη ενός ανεξάρτητου συστήματος πληρωμών για τις χώρες BRICS αντανακλά μια στρατηγική κίνηση για τη μείωση της εξάρτησης από τα δυτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα και τον μετριασμό των επιπτώσεων των κυρώσεων.

2. Διαφορετική και ανοικτή εταιρική σχέση:

Οι BRICS δίνουν έμφαση σε μια εταιρική σχέση χωρίς αποκλεισμούς, σε αντίθεση με τον αντιληπτό ελιτισμό της G7. Η προσέγγιση αυτή προσελκύει πολυάριθμες χώρες, με περίπου 30 να επιδιώκουν την ένταξη των BRICS, γεγονός που υποδηλώνει μια στροφή προς μια πιο πολυπολική παγκόσμια τάξη.

Πρόκληση για τη δυτική ηγεμονία

Η πρωτοβουλία των BRICS για τη δημιουργία μιας βιώσιμης δομής οικονομικής συνεργασίας και ανθεκτικότητας έναντι της δυτικής πίεσης σηματοδοτεί μια αυξανόμενη πρόκληση στην ηγεμονία των ΗΠΑ και της Δύσης. Η εστίαση της ομάδας στα αμοιβαία συμφέροντα και στον ισότιμο διάλογο έρχεται σε έντονη αντίθεση με την τρέχουσα πορεία της G7.

Πλοήγηση σε αχαρτογράφητα νερά

Η σύνοδος κορυφής της G7 στην Ιταλία ανέδειξε τις προσπάθειες της ομάδας να αντιμετωπίσει τα παγκόσμια ζητήματα, ενώ παράλληλα κινείται σε πολύπλοκα γεωπολιτικά τοπία. Ωστόσο, η σύνοδος κορυφής αποκάλυψε επίσης τις εγγενείς αντιφάσεις και προκλήσεις εντός της G7, ιδίως την ευθυγράμμισή της με τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και τις προκύπτουσες διαιρέσεις μεταξύ των μελών. Το κίνημα για την ευρωπαϊκή κυριαρχία κερδίζει επίσης δυναμική. Καθώς οι BRICS συνεχίζουν να αναδεικνύονται ως ένα τρομερό αντίβαρο, η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει μια μεταβαλλόμενη δυναμική όπου οι παραδοσιακοί θεσμοί υπό δυτική ηγεσία πρέπει να προσαρμοστούν σε μια πιο πολυπολική παγκόσμια τάξη. Υπάρχουν σχεδόν 100 χώρες που ενδιαφέρονται να ενταχθούν στις BRICS. Το μέλλον της παγκόσμιας συνεργασίας θα εξαρτηθεί από την ικανότητα αυτών των χωρών να συμβιβάσουν τις διαφορές τους και να εργαστούν για περιεκτικές, βιώσιμες λύσεις.

Πηγή: Modern Diplomacy