Οι μνηστήρες της Κεντροαριστεράς

Στη λεγόμενη Κεντροαριστερά, στην οποία περιλαμβάνουν και τον Κασσελάκη, μια ελληνική εκδοχή του τραμπισμού δηλαδή, ακούγονται άπειρες προτάσεις για να βρεθεί από κοινού το αντίπαλο δέος που θα αντιμετωπίσει τον Μητσοτάκη και στις επόμενες εκλογές θα καταφέρει να αντιπαρατεθεί με ικανοποιητικό τρόπο μαζί του. Σχεδόν κάθε στέλεχος των κομμάτων που αθροίζουν την κεντροαριστερά προτείνει κάτι διαφορετικό, όλοι επικαλούνται τη μοναδική αλήθεια που οι ίδιοι γνωρίζουν.

Στις δημόσιες συζητήσεις, οι πολιτικοί συχνά αποφεύγουν να μιλήσουν εσωτερικώς με ειλικρίνεια και οι διαδικασίες αναλώνονται σε μια ομιλία του ηγέτη τους. Κατά τη διάρκεια αυτών των συζητήσεων, καθένας προτείνει ένα όνομα ή μια ιδέα. Πρόσφατα, ο Νίκος Παππάς του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε μια ανέφικτη ιδέα, ζητώντας συμπόρευση με το ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία κάποιου που θα εκλεγεί από τη βάση. Πιθανότατα, έκανε αυτήν την πρόταση για να θυμίσει την παρουσία του.

Στην πολιτική, η συνεργασία δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα με την πρόσθεση στα μαθηματικά. Δύο δυνάμεις μπορεί να μην οδηγούν πάντα σε διπλασιασμό της επιρροής, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερη ή λιγότερη επιρροή. Αν οι ηγεσίες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, που είναι οι ισχυρότερες ομάδες στον χώρο, αποφασίζουν να βρουν έναν κοινό τόπο και να αποκλείσουν τις φιλοδοξίες και τις πολιτικές εγωπάθειες, και να συμφωνήσουν σε έναν κοινό ηγέτη και ένα πρόγραμμα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η συνολική τους επιρροή θα είναι ίση με το άθροισμα των ποσοστών επιρροής τους.

Οι περισσότεροι ψηφοφόροι δεν είναι απόλυτα πειθαρχημένοι στρατοί που ακολουθούν τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα κομματικά γραφεία. Ακόμα και αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, το άθροισμα των ποσοστών των δύο αυτών κομμάτων θα ήταν μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό της ΝΔ.

Η κρίση της κεντροαριστεράς δεν είναι μόνο ένα ελληνικό φαινόμενο, αλλά επηρεάζει ολόκληρη την Ευρώπη. Ο χώρος της κεντροαριστεράς, ειδικά η σοσιαλδημοκρατία που κυριαρχούσε τις προηγούμενες δεκαετίες, βρίσκεται εδώ και χρόνια σε κρίση και η επιρροή του συνεχώς μειώνεται. Οι συντηρητικές δυνάμεις, ειδικά οι ακροδεξιές και λαϊκιστικές, είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της εξέλιξης.

Ο Γάλλος διανοητής Ντιντιέ Εριμπόν εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό, γιατί η κεντροαριστερά πείθει ολοένα και λιγότερους. Σύμφωνα με αυτόν, η μετάλλαξη της σοσιαλιστικής αριστεράς ξεκίνησε όταν ανέλαβε την εξουσία. Η αριστερά άρχισε να επηρεάζεται από νεοσυντηρητικούς διανοούμενους, οι οποίοι προσπάθησαν να απομακρύνουν τα αριστερά στοιχεία από την αριστερά σκέψη. Αντί να μιλάμε για εκμετάλλευση και αντίσταση, αρχίσαμε να ακούμε για “αναγκαίο εκσυγχρονισμό” και “κοινωνική επανίδρυση”. Αντί να μιλάμε για ταξικές σχέσεις, αρχίσαμε να μιλάμε για “συνύπαρξη”. Αντί να μιλάμε για κοινωνικό πεπρωμένο, αρχίσαμε να μιλάμε για “ατομική ευθύνη”.

Το πρόβλημα είναι δομικό, ιδεολογικό και συνδέεται με την αδυναμία του χώρου να προωθήσει ένα πρόγραμμα με έμφαση στη δεύτερη έννοια του όρου (αριστερά), το οποίο θα γίνει ελκυστικό σε αριθμητικά μεγάλες κοινωνικές ομάδες που προφανώς δεν επηρεάζονται ως προς την πολιτική τους επιλογή μόνο από ένα ξεκάθαρο πρόγραμμά αλλά και από τα πρόσωπα που θα κληθούν να το εφαρμόσουν.