Ουκρανία: Σύντομα στους αιθέρες (και της Ρωσίας) τα F-16

Κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι, τα ουκρανικά F-16 θα αρχίσουν να εκτελούν αποστολές στον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας, σύμφωνα με τον Αρνού Στάλμαν, υψηλόβαθμο αξιωματούχο της ολλανδικής πολεμικής αεροπορίας. «Περίπου αυτό το καλοκαίρι, όλα είναι έτοιμα» είπε από τη στρατιωτική βάση στη νότια Ολλανδία όπου μόλις είχε ολοκληρωθεί το πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους εκπαιδευτές της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας στη συντήρηση των αεροσκαφών. Το Βέλγιο, η Δανία, η Ολλανδία και η Νορβηγία έχουν δεσμευτεί να παράσχουν στην Ουκρανία περίπου 80 μαχητικά αεροσκάφη F-16 αμερικανικής κατασκευής, κάτι που η ουκρανική πολεμική αεροπορία ζητούσε για περισσότερο από έναν χρόνο. Ομως η παράδοσή τους και η εκπαίδευση του ουκρανικού προσωπικού έχουν καθυστερήσει, όπως σημείωσε ο Guardian.

Ο Στάλμαν δήλωσε ότι το πρόγραμμα εκπαίδευσης των πιλότων και του προσωπικού εδάφους για τη λειτουργία των αεροσκαφών δεν είναι απλό. «Δεν είναι μόνο οι πιλότοι, αλλά και οι τεχνικοί και οι συντηρητές που χρειάζονται ενδελεχή εκπαίδευση. Παρέχουμε ολοκληρωμένη εκπαίδευση υποστήριξης για να διασφαλίσουμε ότι μπορούν να συντηρούν αποτελεσματικά το αεροσκάφος. Επομένως, όλα πρέπει να συνδυαστούν» δήλωσε. Η υπουργός Αμυνας της Ολλανδίας, Κάζα Ολονγκρεν, δήλωσε επίσης ότι οι πρώτες παραδόσεις αεροσκαφών στην Ουκρανία θα πρέπει να πραγματοποιηθούν αυτό το καλοκαίρι και αντέκρουσε τις επικρίσεις για τις καθυστερήσεις, εν μέσω αναφορών ότι το Κίεβο έχει απογοητευτεί από τον ρυθμό εκπαίδευσης των πιλότων. «Καταλαβαίνω πλήρως την ουκρανική θέση, θέλουν να το κάνουν αυτό όσο το δυνατόν γρηγορότερα… Κάνουμε τη δουλειά όσο πιο γρήγορα μπορούμε, πραγματικά δοκιμάζουμε τα όρια των δυνατοτήτων μας» δήλωσε η Ολονγκρεν. «Τα F-16 είναι πολύ πιο περίπλοκα από τα συστήματα που χρησιμοποιούσε μέχρι τώρα η ουκρανική πολεμική αεροπορία. Δεν μπορείς απλά να υπερπηδήσεις πολλά βήματα, πρέπει να κάνεις κάθε βήμα της διαδικασίας, αλλά επίσης θέλουμε να τα παραδώσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα» πρόσθεσε. Η Ουκρανία περιμένει εδώ και μήνες να αρχίσει να χρησιμοποιεί τα μαχητικά αεροσκάφη και ελπίζει ότι η εισαγωγή τους θα αλλάξει τη δυναμική του πολέμου, αναγκάζοντας τη Ρωσία να υιοθετήσει πιο συντηρητική τακτική στις επιθέσεις της σε περιοχές που βρίσκονται πιο κοντά στα σύνορα. Ο Ανατόλι Κραπτσίνσκι, ειδικός σε θέματα αεροπορίας και πρώην πιλότος του ουκρανικού στρατού, δήλωσε: «Οι Ρώσοι θα αναγκαστούν να αλλάξουν την τακτική τους. Θα είμαστε σε θέση να στοχεύουμε τα αεροπλάνα και τους πυραύλους τους πιο αποτελεσματικά και θα τους είναι πραγματικά δύσκολο να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις κατευθυνόμενες με λέιζερ αεροπορικές βόμβες KAB, τις οποίες πρέπει να εκτοξεύουν από απόσταση 50 έως 70 χιλιομέτρων».

Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει εκτενώς τις βόμβες αυτές εναντίον του Χαρκόβου τις τελευταίες εβδομάδες, εκτοξεύοντάς τες από αεροπλάνα που παραμένουν εντός του ρωσικού εναέριου χώρου. Πολυάριθμες ουκρανικές πηγές δήλωσαν ότι τα F-16 θα προστατεύσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας από αυτά τα όπλα. Ο Μιχαΐλο Ποντολιάκ, σύμβουλος του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε τον περασμένο μήνα: «Ενάντια σε αυτά, ακόμη και τα συστήματα αεράμυνας δεν είναι τόσο χρήσιμα, μόνο η αεροπορία. Το F-16 έχει μεγαλύτερο βεληνεκές από τα ρωσικά αεροσκάφη MiG και Su». Η Ολόνγκρεν δήλωσε ότι η Ουκρανία θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα μαχητικά αεροσκάφη που δόθηκαν από την Ολλανδία για να πραγματοποιήσει επιθέσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας, υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση είναι για αμυντικούς σκοπούς και ότι συμμορφώνεται με το διεθνές Δίκαιο. Η Δανία δήλωσε επίσης ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα δικά της F-16 για να επιτεθεί σε στόχους εντός της Ρωσίας. «Είδαμε ότι είναι απαραίτητο για την Ουκρανία να είναι σε θέση να επιτίθεται εντός της Ρωσίας.

Διαφορετικά η Ρωσία θα έχει πάντα πλεονέκτημα. Επιτρέποντας στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί όπλα πέρα από τα σύνορα, ενισχύει την αποτελεσματικότητα των στρατιωτικών ενεργειών της» τόνισε η Ολονγκρεν. Ενώ η Ουκρανία ανυπομονεί να χρησιμοποιήσει τα αεροσκάφη, ο Τζάστιν Μπρονκ, αναλυτής αεροπορίας της δεξαμενής σκέψης Rusi, δήλωσε ότι η κατάλληλη στιγμή για την ανάπτυξη των F-16 είναι μια «απόφαση κρίσης για το χρονικό πλαίσιο κινδύνου. Ελπίζω ότι θα γίνει όταν θα είναι έτοιμοι από τακτική και επιχειρησιακή άποψη οι πιλότοι και το προσωπικό εδάφους, και όχι με βάση το ότι “τα πράγματα φαίνονται άσχημα, χρειαζόμαστε μια πολιτική νίκη”» δήλωσε σε πρόσφατο podcast. Ο Μπρονκ τόνισε ότι η τακτική για την πτήση των F-16 θα είναι εντελώς νέα για τους πιλότους που έχουν συνηθίσει να πετούν με MiG-29 ή Su-27 σοβιετικού σχεδιασμού. Αυτά τα αεροσκάφη τείνουν να πετούν με υψηλό βαθμό παρέμβασης από το έδαφος, με τους διοικητές να εγκρίνουν την απελευθέρωση όπλων από τη βάση, χιλιάδες πόδια κάτω από τον πιλότο. Οι πιλότοι των F-16, αντίθετα, έχουν πολύ μεγαλύτερη αυτονομία στο πιλοτήριο και τα αεροπλάνα και τα όπλα έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να το αντικατοπτρίζουν αυτό, είπε. Το F-16 αποτελεί σημαντική πρόοδο σε σχέση με τον σημερινό στόλο της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των MiG-29, Su-24 και Su-25, τα οποία έχουν υποστεί μεγάλη πίεση και ζημιές από τη χρήση τους στον πόλεμο. Σε σύγκριση με τα MiG-29, Su-27 και Su-25, το F-16 μπορεί να μεταφέρει μεγαλύτερο ωφέλιμο φορτίο όπλων, αντίστοιχο με τη χωρητικότητα του τακτικού βομβαρδιστικού της Ουκρανίας, του Su-24.

Επιπλέον, το F-16 είναι εξοπλισμένο με ένα ισχυρότερο σύστημα ραντάρ, που μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση του μειονεκτήματος των ραντάρ που αντιμετώπισε το Κίεβο κατά τη διάρκεια του πολέμου, σημείωσε ο Guardian. Τα F-16 τείνουν να είναι πιο φιλικά προς τους πιλότους, είπε ο Στάλμαν, με διαισθητικά χειριστήρια και οθόνες που επιτρέπουν στους ιπτάμενους να έχουν το κεφάλι τους ψηλά. Ο ίδιος δήλωσε ότι κάθε F-16 χρειάζεται περίπου 10 άτομα για να το χειριστούν, συμπεριλαμβανομένων των δύο πιλότων. Πρόσθεσε ότι υπάρχουν δύο εκπαιδευτικά προγράμματα, ένα για την επανεκπαίδευση έμπειρων πιλότων στη χρήση των F-16, το οποίο πραγματοποιείται κυρίως στη Δανία και στις ΗΠΑ, και το δεύτερο για την εκπαίδευση νέων πιλότων «από το μηδέν», στη Ρουμανία. «Εχουμε ανθρώπους που μας είπαν “θέλω να γίνω πιλότος”. Τους δοκιμάζουμε και τους εκπαιδεύουμε από την αρχή» δήλωσε. Εκτός από τους πιλότους, τα F-16 απαιτούν ένα περίπλοκο πρόγραμμα συντήρησης. Οι εκπαιδευτές που εκπαιδεύτηκαν στην Ολλανδία αναμένεται τώρα να μεταδώσουν τις γνώσεις τους σε άλλους στην Ουκρανία. «Το θέμα δεν είναι τόσο η εκπαίδευση των πιλότων, όσο το προσωπικό εδάφους – υπάρχει ένα ολόκληρο φάσμα ανθρώπων που χρειάζονται εντελώς διαφορετική εκπαίδευση πριν αυτά τα αεροσκάφη λειτουργήσουν» δήλωσε μια ουκρανική στρατιωτική πηγή. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες προειδοποίησαν ότι η χρήση των F-16 θα συνοδεύεται από προκλήσεις, σημειώνοντας ότι οι στρατοί του ΝΑΤΟ δεν θα αναπτύξουν τα αεροσκάφη χωρίς ένα ευρύ φάσμα άλλων αεροσκαφών, όπως τα νεότερα F-35.

Ωστόσο, ο Στάλμαν χαιρέτισε την απόφαση της Σουηδίας να παράσχει δύο αεροσκάφη επιτήρησης Saab στην Ουκρανία, λέγοντας ότι θα παρέχουν κρίσιμη «επίβλεψη στον αέρα», ενισχύοντας τις δυνατότητες των F-16. Αρνήθηκε να σχολιάσει με ποιους πυραύλους θα είναι εξοπλισμένα τα F-16, δηλώνοντας μόνο ότι τα αεροσκάφη θα λάβουν ένα «ευρύ φάσμα όπλων». Η Ρωσία θα επιδιώξει να καταστρέψει τα F-16 που θα αναπτυχθούν σε αεροδρόμια στο έδαφος, οπότε απαιτείται να είναι προσεκτικά κρυμμένα σε πρώτη φάση και να αμυνθούν με αντιπυραυλικά συστήματα ώστε να αποφευχθούν σοβαρές απώλειες σχεδόν αμέσως μετά την άφιξή τους στη χώρα. Ο Σέρχιι Χολουμπτσόφ, διοικητής της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι ένας αριθμός F-16 θα σταθμεύσει σε αεροπορικές βάσεις στο εξωτερικό. Ο Στάλμαν ανέφερε ότι κάποια συντήρηση των αεροσκαφών θα γίνει στην Ουκρανία, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει ακόμη «κανένα καθορισμένο σχέδιο» για την επισκευή των F-16 στη Δύση. Παρ’ όλα τα εμπόδια, οι ουκρανοί εμπειρογνώμονες της αεροπορίας ελπίζουν ότι τα F-16 θα αλλάξουν την κατάσταση στο μέτωπο. «Με τα F-16 μπορούμε να επιτύχουμε ισοτιμία στον ουρανό πάνω από την Ουκρανία και να επιφέρουμε σοβαρές απώλειες στη ρωσική αεροπορία στη συνοριακή ζώνη» δήλωσε ο Κραπτσίνσκι.