EE: Προεδρία Όρμπαν και στο… βάθος Πούτιν και Τραμπ

Ένας θαυμαστής του Ντόναλντ Τραμπ, φίλος του Βλαντιμίρ Πούτιν και εχθρός του Κράτους Δικαίου παίρνει τα ηνία της κυλιόμενης προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την 1η Ιουλίου. Δύσκολα θα μπορούσε να είναι χειρότερη η συγκυρία που φέρνει τον Βίκτορ Όρμπαν σε πρώτο πλάνο τη στιγμή που οι πολιτικοί συσχετισμοί επανακαθορίζονται μετά την ευρωκάλπη και η ΕΕ καλείται να προετοιμαστεί η ίδια καθώς και να «οχυρώσει» την Ουκρανία έναντι ενδεχόμενης επανόδου Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Το τραμπικής εμπνεύσεως σύνθημα «Make Europe Great Again» (MEGA) δίπλα στο λογότυπο του Κύβου του Ρούμπικ -διά του οποίου ο Όρμπαν επίσης στέλνει… μηνύματα- θα «συνοδεύει» τους επόμενους έξι μήνες τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ, τα υπουργικά συμβούλια και τις ευρωπαϊκές εκδηλώσεις. Είναι προφανές ότι ελάχιστοι ενθουσιάζονται στις Βρυξέλλες με το σλόγκαν MEGA πέραν των ομοϊδεατών του Βίκτορ Όρμπαν.

Έως τη λήξη της ουγγρικής προεδρίας, το κίνημα MAGA στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού μπορεί να έχει επανεκλέξει τον Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η στήριξη της Ουκρανίας και η θωράκιση της Ευρώπης απέναντι στη ρωσική απειλή βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα κληθεί να διαχειριστεί τις επιπτώσεις μίας νίκης Τραμπ που θα θέσει αυτόματα σε άλλη βάση τις διατλαντικές σχέσεις.

Επιπτώσεις, σε ορίζοντα που κυμαίνεται από το πεδίο της μελλοντικής κατεύθυνσης της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσινγκτον -ιδίως όσον αφορά την (σφιχτά εναγκαλιζόμενη με τη Ρωσία) Κίνα και τη στήριξη στο Κίεβο-, των εγγυήσεων ασφαλείας έναντι συμμάχων στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, και εν γένει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους διεθνείς εταίρους τους, μέχρι την οικονομία, την ενέργεια και το κλίμα, καθώς και την προσήλωσή τους στους διεθνείς θεσμούς και την πολυμερή συνεργασία.

Ελάχιστα απασχολούν τον Βίκτορ Όρμπαν τα περισσότερα από όλα αυτά και κυρίως η τύχη μίας χώρας που δέχθηκε απρόκλητη ρωσική εισβολή και η οποία εδώ και τρία χρόνια μάχεται να διασώσει την εδαφική της ακεραιότητα. Έναν Βίκτορ Όρμπαν σε ρόλο «Δούρειου Ίππου» της Ρωσίας έχουν απέναντί τους οι «26». Ένα μόνιμο αγκάθι στο πλευρό της ΕΕ σε μία διαρκή σύγκρουση με τους κοινοτικούς θεσμούς για το Κράτος Δικαίου που «ξηλώνει» εδώ και πάνω από μία δεκαετία στη χώρα του.

Ο πόλεμος του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει διευρύνει από το 2022 το πεδίο (εκβιαστικής) δράσης του Ούγγρου πρωθυπουργού, ο οποίος επιχειρεί σταθερά να υπονομεύσει το κοινό μέτωπο κατά της Ρωσίας κραδαίνοντας την απειλή βέτο πάνω από κρίσιμες ευρωπαϊκές αποφάσεις προς εξασφάλιση ανταλλαγμάτων και εξαιρέσεων, καθώς και την εύνοια του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στα τέλη Δεκεμβρίου, ο Βίκτορ Όρμπαν παρακάμφθηκε όσον αφορά τη λήψη της ιστορικής βαρύτητας απόφασης για την έναρξη ενταξιακής διαπραγμάτευσης με την Ουκρανία. Πριν δεχθεί να βγει από την αίθουσα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «για να πιει έναν καφέ», όπως τον παρότρυνε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς στον οποίο και πιστώθηκε η λύση της «δημιουργικής απουσίας» Όρμπαν, η Κομισιόν είχε αποδεσμεύσει μέρος «παγωμένων» κονδυλίων προς την Ουγγαρία. Η απουσία Όρμπαν από την ψηφοφορία ήταν ένας πρωτοφανής ελιγμός εκ μέρους της ΕΕ που απηχεί τη βαρύτητα του «προβλήματος Όρμπαν».

Διά της εξαίρεσης ήρθησαν, άλλωστε, προ ημερών και τα εμπόδια που ύψωνε επί μήνες ο Βίκτορ Όρμπαν για τη διαδοχή του Γενς Στόλτενμπεργκ στα ηνία του ΝΑΤΟ από τον Μαρκ Ρούτε. Η συμφωνία που «έκλεισε» με τον Ρούτε διασφαλίζει ότι η Βουδαπέστη θα έχει την επιλογή (opt out) να μην ακολουθήσει δραστηριότητες του ΝΑΤΟ που σχετίζονται με την υποστήριξη της Ουκρανίας, είτε αυτό αφορά σε αποστολή προσωπικού εκτός ΝΑΤΟϊκού εδάφους, είτε χρηματοδότηση προς υποστήριξη ανάλογων αποστολών.

Για τον λαϊκιστή ηγέτη Βίκτορ Όρμπαν, η Ρωσία «δεν αποτελεί» κίνδυνο για την Ευρώπη· αντίθετα στο πλαίσιο του αφηγήματος, που προβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης που τελούν υπό τον συντριπτικό έλεγχό του, είναι η ΕΕ και οι ΗΠΑ που παρατείνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία διά της επιβολής κυρώσεων στο καθεστώς Πούτιν και της αποστολής όπλων στο Κίεβο. Η Βουδαπέστη, βαριά εξαρτημένη από τις εισαγωγικές ρωσικών καυσίμων, έχει αρνηθεί να εφαρμόσει τις δυτικές κυρώσεις. Εν μέσω του πολέμου, ο Όρμπαν, ηγέτης κράτους-μέλους της Ένωσης, έχει φωτογραφηθεί περιχαρής με τον Βλαντιμίρ Πούτιν σφίγγοντάς του το χέρι.

Επί χρόνια, ο Όρμπαν χρησιμοποιεί τη ρητορική ότι «η Ουγγαρία βρίσκεται υπό πολιορκία», καταγγέλλοντας ότι οι πολιτικές των Βρυξελλών προωθούν την παράνομη μετανάστευση, υπονομεύουν τις χριστιανικές και συντηρητικές αξίες, συντηρούν τις υψηλές τιμές της ενέργειας, τροφοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μέσω της συνολικής τακτικής του, ο Όρμπαν δεν στοχεύει μόνο σε παραχωρήσεις και εξαιρέσεις εκ μέρους των Βρυξελλών, αλλά στοχεύει σε μία ΕΕ των «εθνών» και των «πατριωτών» που την θέλει στα πρότυπα στα οποία έχει καταδικάσει ο ίδιος την Ουγγαρία.

Ο Ιβάν Κραστέφ, επικεφαλής του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών στη Σόφια και συνεργάτης του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Επιστημών (IWM) της Βιέννης, είχε δηλώσει εγκαίρως ότι ο Όρμπαν «βλέπει» το 2024 ως μία «επαναστατική στιγμή», όταν μία παρατεταμένη συγκυρία πολυκρίσεων και ένας συνδασμός παραγόντων θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της Ευρώπης. «Μετά από μια δεκαετία κρίσεων, οι Ευρωπαίοι είναι αποθαρρυμένοι και δυσπιστούν απέναντι στις κυβερνήσεις τους, η Ακροδεξιά βρίσκεται σε άνοδο, το μεταναστευτικό στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Η αποτυχία της αντεπίθεσης της Ουκρανίας τροφοδότησε τις αμφιβολίες ότι το Κίεβο θα μπορέσει να ανακτήσει εδάφη» ανέφερε.

Το ιδανικό για τον Βίκτορ Όρμπαν θα ήταν μία συνένωση των δυνάμεων της Τζόρτζια Μελόνι εκ μέρους της πολιτικής ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) και της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ID) υπό την πρωτοκαθεδρία της Μαρίν Λεπέν για να καταστούν δεύτερη σε δύναμη ευρωομάδα μετά το Ευρωπαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), και ακόμα ιδανικότερα να προσχωρήσουν και δεξιοί βουλευτές σε αυτήν για να καταστεί πρώτη. Το «όραμα» δεν ευοδώνεται λόγω των μεγάλων αποκλίσεων μεταξύ των κομμάτων στον ευρύτερο χώρο της Άκρας Δεξιάς.

Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές υπό την ντε φάκτο ηγεσία της Τζόρτζια Μελόνι, με την οποία βρίσκεται κοντά ο Βίκτορ Όρμπαν, αναδείχθηκαν σε τρίτη σε δύναμη κοινοβουλευτική ομάδα ξεπερνώντας τους Φιλελεύθερους (Renew) έπειτα από μετεκλογικές μετεγγραφές ευρωβουλευτών, περιλαμβανομένης της ανιψιάς της Μαρίν Λεπέν, Μαριόν Μαρεσάλ, που ανήκει στο κόμμα του ακροδεξιού Ερίκ Ζεμούρ. Το κόμμα Fidesz του Όρμπαν (που ανήκε παλαιότερα στο ΕΛΚ) δεν θα ενταχθεί τελικά στο ECR διότι στους ευρωβουλευτές που προσχώρησαν στην ομάδα περιλαμβάνονται και μέλη του ρουμανικού ακροδεξιού κόμματος με σκληρή αντιουγγρική στάση.

Οι προτεραιότητες της ουγγρικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, όπως τις παρουσίασε ο Βίκτορ Όρμπαν ευθυγραμμίζονται στα χαρτιά τουλάχιστον με εκείνες των Βρυξελλών -Ανταγωνιστικότητα, Άμυνα, Κοινή Αγροτική Πολιτική, Μεταναστευτικό. Πάντως, ο Κύβος του Ρούμπικ που επελέγη ως λογότυπο της προεδρίας, παρότι Ούγγρος ο εφευρέτης και φέτος το παιχνίδι λογικής συμπληρώνει τα 50 του χρόνια, θεωρήθηκε από αρκετούς ως υπονοούμενο για τα πολλά και άλυτα ζητήματα της ΕΕ που διαρκώς ο Όρμπαν κατηγορεί τις Βρυξέλλες ότι δεν μπορούν να λύσουν. Όσο για μία δεύτερη θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Κομισιόν, την ψήφο του δεν τη δίνει.