ΗΠΑ: Τα προειδοποιητικά φώτα για την τρομοκρατία αναβοσβήνουν και πάλι με κόκκινο χρώμα

Από την ακρόασή του για να γίνει Διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών τον Μάιο του 1997 μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου 2001, ο Τζορτζ Τένετ έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και την Αλ Κάιντα. Σε αυτά τα τέσσερα χρόνια πριν οι τρομοκράτες της Αλ Κάιντα επιτεθούν στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και στο Πεντάγωνο, ο Τένετ κατέθεσε δημόσια όχι λιγότερες από δέκα φορές για την απειλή που αποτελούσε η ομάδα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Τον Φεβρουάριο του 1999, έξι μήνες αφότου η τρομοκρατική ομάδα βομβάρδισε τις αμερικανικές πρεσβείες στην Κένυα και την Τανζανία, ισχυρίστηκε: «Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν σχεδιάζει περαιτέρω επιθέσεις εναντίον μας”. Στις αρχές του 2000, προειδοποίησε και πάλι το Κογκρέσο ότι ο Μπιν Λάντεν ήταν «ο πρώτος μεταξύ αυτών των τρομοκρατών, λόγω της αμεσότητας και της σοβαρότητας της απειλής που θέτει» και λόγω της ικανότητάς του να χτυπήσει «χωρίς πρόσθετη προειδοποίηση». Οι επόμενες επιθέσεις της Αλ Κάιντα, είπε ο Τένετ, θα μπορούσαν να είναι «ταυτόχρονες» και «θεαματικές». Ιδιαιτέρως, ο Τένετ ήταν ακόμη πιο διεκδικητικός. Παραβιάζοντας τα συνήθη πρωτόκολλα, έγραψε προσωπικές επιστολές στον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, εκφράζοντας τη βαθιά του πεποίθηση για τη σοβαρότητα της απειλής. Και αρκετές φορές το 2001, συζήτησε προσωπικά τις ανησυχίες του για τα σχέδια της Αλ Κάιντα με τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους και τη Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Κοντολίζα Ράις. Η CIA και το FBI μπορεί να μην αποκάλυψαν τον χρόνο, τον τόπο ή τη μέθοδο της συνωμοσίας της 11ης Σεπτεμβρίου, αλλά οι προειδοποιήσεις του Τένετ ήταν προφητικές.

Δυόμισι δεκαετίες αργότερα, ο Κρίστοφερ Ρέι, ο διευθυντής του FBI, κρούει παρόμοιο συναγερμό. Οι συζητήσεις του στο πλαίσιο της κυβέρνησης Μπάιντεν είναι ιδιωτικές, αλλά η κατάθεσή του στο Κογκρέσο και άλλες δημόσιες δηλώσεις του δεν θα μπορούσαν να είναι πιο σαφείς. Καταθέτοντας τον Δεκέμβριο σε μέλη της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, ο Ρέι είπε: «Όταν καθόμουν εδώ πέρυσι, ανέλυσα ότι βρισκόμασταν ήδη σε ένα περιβάλλον αυξημένων απειλών». Ωστόσο, μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, «είδαμε την απειλή από ξένους τρομοκράτες να αυξάνεται σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο», πρόσθεσε. Μιλώντας για αυτές τις απειλές, ο Ρέι έχει επανειλημμένα επιστήσει την προσοχή στα κενά ασφαλείας στα νότια σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου χιλιάδες άνθρωποι κάθε εβδομάδα εισέρχονται στη χώρα απαρατήρητοι.

Ο Ρέι δεν είναι ο μόνος ανώτερος αξιωματούχος που εκδίδει προειδοποιήσεις. Από τότε που ανέλαβε διοικητής της Κεντρικής Διοίκησης των Ηνωμένων Πολιτειών (CENTCOM) το 2022, ο στρατηγός Έρικ Κουρίλα επισημαίνει τις ανησυχητικές δυνατότητες των τρομοκρατικών ομάδων που πολεμούν οι δυνάμεις του στη Μέση Ανατολή και τη Νότια Ασία. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Αλ Κάιντα, το Ισλαμικό Κράτος (γνωστό και ως ISIS) και κυρίως το Ισλαμικό Κράτος Χορασάν (ISIS-K), η θυγατρική του ISIS που δρα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Η Κριστίν Αμπιζάιντ, η απερχόμενη διευθύντρια του Εθνικού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου, περιέγραψε «ένα αυξημένο παγκόσμιο περιβάλλον απειλών» μιλώντας σε συνέδριο στη Ντόχα τον περασμένο μήνα. Και σε κατάθεση ενώπιον της δικαστικής επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ Merrick Garland, μιλώντας για το ενδεχόμενο τρομοκρατικής επίθεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ότι το «επίπεδο απειλής έχει αυξηθεί πάρα πολύ».

Μόνο με πλήρη πρόσβαση στις πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών θα μπορούσε κανείς να διαμορφώσει μια πλήρως ανεξάρτητη άποψη για την απειλή. Αλλά οι δηλώσεις του διευθυντή του FBI και του διοικητή της CENTCOM αντανακλούν σχεδόν σίγουρα τις απόρρητες πληροφορίες που διαβάζουν και τις επιχειρήσεις επιβολής του νόμου και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στις οποίες συμμετέχουν οι οργανισμοί τους. Τα λόγια τους θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Στα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, άλλοι αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει για τρομοκρατικές απειλές που, ευτυχώς, δεν υλοποιήθηκαν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα σημερινά σχόλια του Ρέι και του Κουρίλα θα πρέπει να αγνοηθούν. Η αύξηση και η μείωση των προειδοποιήσεων για την τρομοκρατία με την πάροδο των ετών έχει γενικά αντιστοιχηθεί με το επίπεδο του πραγματικού κινδύνου. Σε πολλές περιπτώσεις, επίσης, αυτές οι προειδοποιήσεις προκάλεσαν κυβερνητικές αντιδράσεις που ματαίωσαν τα σχέδια των τρομοκρατών. Δεδομένου του διακυβεύματος, ο εφησυχασμός αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο από την κινδυνολογία.

Συνδυαστικά, οι δηλωμένες προθέσεις των τρομοκρατικών ομάδων, οι αυξανόμενες δυνατότητες που έχουν επιδείξει σε πρόσφατες επιτυχείς και αποτυχημένες επιθέσεις σε όλο τον κόσμο και το γεγονός ότι αρκετές σοβαρές συνωμοσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποτραπεί οδηγούν σε ένα δυσάρεστο αλλά αναπόφευκτο συμπέρασμα. Με απλά λόγια, οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν σοβαρή απειλή τρομοκρατικής επίθεσης τους επόμενους μήνες. 

Ευτυχώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μάθει πολλά τα τελευταία 30 χρόνια σχετικά με τον τρόπο καταπολέμησης των τρομοκρατικών απειλών, συμπεριλαμβανομένων των απειλών που δεν έχουν ακόμη καθοριστεί καλά. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν και η κυβέρνησή του θα πρέπει τώρα να χρησιμοποιήσουν αυτό το εγχειρίδιο. Περιλαμβάνει βήματα που θα πρέπει να λάβει η κοινότητα πληροφοριών για την καλύτερη κατανόηση της απειλής, βήματα για την αποτροπή της εισόδου τρομοκρατών στις Ηνωμένες Πολιτείες και βήματα για την άσκηση πίεσης στις τρομοκρατικές οργανώσεις στις χώρες όπου βρίσκουν καταφύγιο. Ένα από τα καλύτερα μοντέλα που πρέπει να ακολουθηθούν είναι το σύνολο των μέτρων που ενέκρινε ο Κλίντον όταν η τρομοκρατική απειλή αυξήθηκε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1999. Τα μέτρα αυτά απέτρεψαν μια σειρά επιθέσεων, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον μιας επίθεσης στην πατρίδα των ΗΠΑ. Αυτή η επιτυχία -όπως και η αποτυχία των Ηνωμένων Πολιτειών να αποτρέψουν την 11η Σεπτεμβρίου- προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για τους σύγχρονους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Σήμερα, όπως και τότε, είναι καλύτερο να προλαμβάνουμε παρά να αντιδρούμε.

Κομμάτια του παζλ

Χωρίς πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες, η σύνθεση πληροφοριών από δημόσιες μαρτυρίες στο Κογκρέσο, επιτυχημένες τρομοκρατικές επιθέσεις στο εξωτερικό και αποτυχημένες συνωμοσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού είναι ο καλύτερος τρόπος για να σχηματιστεί μια εικόνα της απειλής. Στοιχεία σχετικά με τις ανεπιτυχείς απόπειρες στις Ηνωμένες Πολιτείες ειδικότερα έχουν έρθει στο προσκήνιο από τότε που η κυβέρνηση Μπάιντεν έπεισε τον Απρίλιο το Κογκρέσο να παρατείνει το Τμήμα 702 του Foreign Intelligence Surveillance Act, τη διάταξη που επιτρέπει στην αμερικανική κυβέρνηση να υποχρεώνει τους αμερικανικούς παρόχους τηλεπικοινωνιών και διαδικτύου να παραδίδουν τις επικοινωνίες αλλοδαπών εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, των οποίων οι επικοινωνίες διέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε τουλάχιστον οκτώ εμφανίσεις ενώπιον του Κογκρέσου από το περασμένο φθινόπωρο -συμπεριλαμβανομένης μίας μόλις την περασμένη εβδομάδα- ο Ρέι έχει προσδιορίσει τρεις διαφορετικές κατηγορίες απειλών για την πατρίδα των ΗΠΑ: τη διεθνή τρομοκρατία, την εγχώρια τρομοκρατία και την κρατικά υποστηριζόμενη τρομοκρατία. Και οι τρεις, είπε στην Επιτροπή Δικαιοσύνης της Γερουσίας τον Δεκέμβριο, είναι «ταυτόχρονα αυξημένες».

Καταθέτοντας ενώπιον της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων τον Μάρτιο, είπε ότι «η υπ’ αριθμόν ένα κατηγορία» τρομοκρατικών απειλών στις Ηνωμένες Πολιτείες περιλαμβάνει «μοναχικούς δράστες ή άτομα που δρουν σε μικρούς πυρήνες χρησιμοποιώντας άμεσα διαθέσιμα όπλα». Σημειώνοντας την επιρροή της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο Ρέι προειδοποίησε για «εγχώριους βίαιους εξτρεμιστές» που παρακινούνται τόσο από την επίθεση της Χαμάς όσο και από την απάντηση του Ισραήλ. Είπε ότι το FBI ερευνά πολλά τέτοια άτομα, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

Αξιολογώντας την απειλή από το εξωτερικό, ο Ρέι δήλωσε στην Επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας της Γερουσίας τον περασμένο Οκτώβριο ότι η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να «αποκλείσει την πιθανότητα ότι η Χαμάς ή άλλη ξένη τρομοκρατική οργάνωση μπορεί να πραγματοποιήσει επιθέσεις εδώ» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τον Απρίλιο, δήλωσε στην επιτροπή πιστώσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων ότι «το ενδεχόμενο μιας συντονισμένης επίθεσης εδώ» ήταν «όλο και πιο ανησυχητικό».

Ο Ρέι έχει επικεντρωθεί σε μία χώρα ως πιθανό κρατικό χορηγό της τρομοκρατίας: Το Ιράν. Τον Οκτώβριο, δήλωσε στην Επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας της Γερουσίας ότι η Τεχεράνη συνεχίζει να σχεδιάζει συνωμοσίες εναντίον υψηλόβαθμων «νυν ή πρώην» αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης ως μέσο εκδίκησης για τη δολοφονία του ανώτερου Ιρανού στρατιωτικού αξιωματούχου Qasem Soleimani από τις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιανουάριο του 2020. Αν και τα ιρανικά σχέδια έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα αποτύχει και το επόμενο. Η επιτυχής δολοφονία ενός Αμερικανού πολίτη, ειδικά αν λάβει χώρα σε αμερικανικό έδαφος, όχι μόνο θα προκαλούσε φόβο στην αμερικανική κοινή γνώμη, αλλά θα βύθιζε επίσης την Τεχεράνη και την Ουάσινγκτον σε μια κρίση τέτοιας κλίμακας που δεν έχει παρατηρηθεί από τότε που το ιρανικό καθεστώς ανέλαβε την εξουσία το 1979.

Ο διευθυντής του FBI έχει επίσης επισημάνει ένα συγκεκριμένο τρωτό σημείο ασφαλείας. Τον Δεκέμβριο, ο Ρέι προειδοποίησε την Επιτροπή Δικαιοσύνης της Γερουσίας ότι οι ξένοι τρομοκράτες που προσπαθούν να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την «ικανότητα να εκμεταλλευτούν οποιοδήποτε σημείο εισόδου, συμπεριλαμβανομένων των νοτιοδυτικών συνόρων μας». Τον Μάρτιο, επέστησε την προσοχή της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας σε «ένα συγκεκριμένο δίκτυο που λειτουργεί στα νότια σύνορα». Είπε στην επιτροπή ότι αυτό το δίκτυο λαθρεμπορίου έχει διαμεσολαβητές με «δεσμούς με το ISIS για τους οποίους ανησυχούμε πολύ».

Ο Κουρίλα έχει κρούσει παρόμοιο συναγερμό από την CENTCOM. Οι δυνάμεις υπό τη διοίκησή του διεξήγαγαν 475 χερσαίες επιχειρήσεις και 45 αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων του ISIS στο Ιράκ και τη Συρία πέρυσι -σκοτώνοντας ή συλλαμβάνοντας σχεδόν 1.000 μαχητές της οργάνωσης. Σε δήλωσή του τον Μάρτιο, ο Κουρίλα επιβεβαίωσε ότι τόσο το ISIS όσο και η Αλ Κάιντα «παραμένουν προσηλωμένοι στο να ασκούν βία». Παρόλο που οι δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν εμποδίσει το ISIS να ελέγχει μεγάλα τμήματα του Ιράκ και της Συρίας, σύμφωνα με την καταμέτρηση του Κουρίλα, η ομάδα εξακολουθεί να διαθέτει τουλάχιστον 5.000 μαχητές. Σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων στις αρχές του 2024, το ISIS πραγματοποίησε 275 επιθέσεις – το υψηλότερο ποσοστό του εδώ και χρόνια. Η Αλ Κάιντα, εν τω μεταξύ, συνεχίζει να δρα από το Αφγανιστάν και την Υεμένη.

Ο Κουρίλα έχει επιστήσει ιδιαίτερη προσοχή στο ISIS-K, το παρακλάδι του ISIS στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Τον Μάρτιο του 2023, σε κατάθεσή του στην Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, προειδοποίησε ότι η ομάδα θα ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει μια «επιχείρηση κατά των ΗΠΑ ή των δυτικών συμφερόντων στο εξωτερικό σε λιγότερο από έξι μήνες με ελάχιστη έως καθόλου προειδοποίηση». Τα λόγια του αποδείχθηκαν προφητικά νωρίτερα φέτος, όταν το ISIS-K πραγματοποίησε την πιο θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση που είχε βιώσει το Ιράν από την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, όπου δύο βομβιστές αυτοκτονίας σκότωσαν τουλάχιστον 95 άτομα σε μνημόσυνο κατά την επέτειο του θανάτου του Σουλεϊμανί. Το ISIS-K ξαναχτύπησε τον Μάρτιο, όταν τέσσερις τρομοκράτες σκότωσαν 145 ανθρώπους και τραυμάτισαν άλλους 550 σε μια θρασύτατη επίθεση σε συναυλιακό χώρο στη Μόσχα.

Ο διοικητής της Διοίκησης Αφρικής των Ηνωμένων Πολιτειών (AFRICOM), στρατηγός Μάικλ Λάνγκλεϊ, περιέγραψε μια παρόμοια εικόνα. Σε κατάθεσή του τον Μάρτιο ενώπιον της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, ο Λάνγκλεϊ σημείωσε ότι η Αλ Κάιντα και το ISIS εκμεταλλεύονται «υποανάπτυκτες, υποδιοικούμενες περιοχές» και ότι «οι πρόσφατες στρατιωτικές ανακαταλήψεις στη Δυτική Αφρική δίνουν χώρο σε βίαιες εξτρεμιστικές οργανώσεις». Ο Λάνγκλεϊ δήλωσε στην επιτροπή ότι οι δυνάμεις του πραγματοποίησαν 18 επιθέσεις εναντίον αυτών των τρομοκρατικών ομάδων το 2023 στο πλαίσιο μιας ευρύτερης εκστρατείας. Η κατάθεσή του συνάδει με την εκτίμηση των περισσότερων εμπειρογνωμόνων σε θέματα τρομοκρατίας εντός και εκτός κυβέρνησης ότι οι ομάδες της Αλ Κάιντα και του ISIS στην Αφρική ευδοκιμούν.

Οι παρατηρούμενες τάσεις ενισχύουν τις ανησυχίες αυτών των αξιωματούχων. Το σημαντικότερο είναι ο αυξανόμενος αριθμός τόσο των επιτυχημένων όσο και των αποτυχημένων επιθέσεων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Τρομοκρατίας, οι θάνατοι από τρομοκρατία αυξήθηκαν κατά 22% από το 2022 έως το 2023. Φέτος έχουν ήδη σημειωθεί οι δύο μεγάλες επιθέσεις του ISIS-K στο Ιράν και τη Ρωσία. Και αν δεν υπήρχε το έργο των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών και της αστυνομίας, ο κατάλογος των επιτυχημένων τρομοκρατικών ενεργειών των τελευταίων μηνών θα ήταν μεγαλύτερος. Οι γερμανικές αρχές συνέλαβαν ξένους υπηκόους που φέρονται να σχεδίαζαν επιθέσεις στον καθεδρικό ναό της Κολωνίας στα τέλη του περασμένου έτους και στο κτίριο του σουηδικού κοινοβουλίου στη Στοκχόλμη τον Μάρτιο.

Οι αποτυχημένες συνωμοσίες εντός των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να αποτελέσουν την απόλυτη αφύπνιση. Τον Απρίλιο του 2022, το υπουργείο Δικαιοσύνης κατηγόρησε έναν Ιρανό κυβερνητικό αξιωματούχο με έδρα την Τεχεράνη ότι επιχείρησε να προσλάβει έναν εκτελεστή για να δολοφονήσει τον πρώην Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον. Τον επόμενο μήνα, το FBI ανέφερε ότι απέτρεψε τα σχέδια ενός Ιρακινού υπηκόου που ζούσε στο Οχάιο να περάσει λαθραία τέσσερα άτομα από τα νότια σύνορα για να δολοφονήσει τον πρώην πρόεδρο Τζορτζ Μπους. Πιο πρόσφατα, το FBI -στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης Μπάιντεν να πείσει το Κογκρέσο να εγκρίνει εκ νέου το άρθρο 702 του νόμου περί παρακολούθησης των ξένων μυστικών υπηρεσιών- μοιράστηκε με το Politico αποχαρακτηρισμένες πληροφορίες που έδειχναν ότι η υπηρεσία είχε σταματήσει ένα σχέδιο επίθεσης σε κρίσιμες υποδομές στις Ηνωμένες Πολιτείες το περασμένο φθινόπωρο. Σύμφωνα με το FBI, ο οργανωτής εντός των Ηνωμένων Πολιτειών βρισκόταν σε τακτική επαφή με μια ξένη τρομοκρατική ομάδα, είχε εντοπίσει συγκεκριμένους στόχους και είχε κάνει επαρκείς προετοιμασίες για να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο.

Ένα τελευταίο κομμάτι του παζλ είναι η σειρά πρόσφατων δηλώσεων τρομοκρατικών ομάδων που καλούν σε επιθέσεις. Πολλές συνδέουν τις απειλές τους με τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου. Λίγο μετά την επίθεση εκείνης της ημέρας, η Αλ Κάιντα εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία προέτρεπε τους μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο να αδράξουν μια «μοναδική στη ζωή τους» ευκαιρία για να διαπράξουν πράξεις βίας προς υποστήριξη του σκοπού της Χαμάς. Τον Ιανουάριο, η Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) δημοσίευσε βίντεο που καλούσαν σε επιθέσεις σε εμπορικές πτήσεις παγκοσμίως και σε στόχους στη Νέα Υόρκη. Και τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια του μουσουλμανικού ιερού μήνα του Ραμαζανιού, ένας εκπρόσωπος του ISIS-K κάλεσε άτομα να πραγματοποιήσουν επιθέσεις μοναχικών λύκων εναντίον χριστιανών και εβραίων στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και το Ισραήλ. Όταν οι τρομοκρατικές ομάδες διατυπώνουν σαφείς απειλές κατά των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ουάσινγκτον πρέπει να τις ακούει. Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν αντίπαλο να λέει ακριβώς τι πρόκειται να κάνει -όπως έκανε ο Μπιν Λάντεν πριν από την 11η Σεπτεμβρίου.

Η λογική της απειλής

Ο εντοπισμός τρομοκρατικών απειλών προϋποθέτει τον εντοπισμό κινήτρων, μέσων και ευκαιριών – τα τρία βασικά στοιχεία σε κάθε ποινική έρευνα. Στην περίπτωση της τρομοκρατίας, ωστόσο, είναι απαραίτητο ένα ακόμη στοιχείο: η οργανωτική ικανότητα. Εάν ένα άτομο ή μια ομάδα δεν διαθέτει τις δεξιότητες ή τις διασυνδέσεις για να μετατρέψει τα σχέδια σε δράση, δεν θα περάσει το κατώφλι από δυνητικό κίνδυνο σε ενεργό.

Τα κίνητρα των δυνητικών δραστών τρομοκρατικών επιθέσεων είναι άφθονα. Δύο δεκαετίες πολέμου στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, καθώς και οι επιθέσεις των αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε περισσότερες από δώδεκα άλλες χώρες, έχουν δημιουργήσει δυσαρέσκεια προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει άτομα να επιδιώξουν βίαιη εκδίκηση. Πιο πρόσφατα, η συνεχιζόμενη απάντηση του Ισραήλ στις φρικτές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου έχει σκοτώσει τουλάχιστον 36.000 ανθρώπους (εκ των οποίων περισσότεροι από τους μισούς είναι άμαχοι) στη Γάζα. Αυτή η επιχείρηση θα έχει αυτό που η Διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines αποκάλεσε «αντίκτυπο γενιάς στην τρομοκρατία» και θα δημιουργήσει αυτό που ο Κουρίλα περιέγραψε ως «τις συνθήκες για κακόβουλους παράγοντες να σπείρουν την αστάθεια σε όλη την περιοχή και πέραν αυτής». Η δολοφονία του Σουλεϊμανί το 2020, επίσης, ώθησε το Ιράν να επιχειρεί έκτοτε επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προσπάθειες αυτές ενδέχεται να επιταχυνθούν καθώς το Ιράν αντιμετωπίζει μια εντεινόμενη σύγκρουση με το Ισραήλ και αστάθεια στο εσωτερικό του μετά τον θάνατο του προέδρου του. Ακόμα και η απειλή του εγχώριου εξτρεμισμού και των επιθέσεων μοναχικών λύκων -οι λιγότερο προβλέψιμες μορφές τρομοκρατίας- είναι πιθανό να γίνουν πιο σοβαρές καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες πλησιάζουν σε μια πολωμένη εκλογική αναμέτρηση μεταξύ δύο υποψηφίων που εκδίδουν τακτικά τρομερές προειδοποιήσεις ότι μια νίκη της άλλης πλευράς θα ήταν η καμπάνα του θανάτου της αμερικανικής δημοκρατίας.

Στη συνέχεια, εξετάστε τα μέσα και τις ευκαιρίες. Μπορεί η ασφάλεια των αεροδρομίων να έχει αυστηροποιηθεί σημαντικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου, αλλά οι εβδομαδιαίες μαζικές εκτελέσεις αποδεικνύουν ότι παραμένει σχετικά εύκολο στις Ηνωμένες Πολιτείες να αγοράσει κανείς όπλα επίθεσης μεγάλης ισχύος και αρκετά πυρομαχικά για να σκοτώσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πέρυσι, εκατοντάδες άτομα που περιλαμβάνονται στη λίστα παρακολούθησης τρομοκρατών των Ηνωμένων Πολιτειών επιχείρησαν να εισέλθουν στη χώρα μέσω των νότιων συνόρων. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα άτομο, ή ακόμη και μια ομάδα, με πρόθεση να κάνει κακό, να περάσει γλιστρώντας τα σύνορα -όπου αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανέφεραν 2,5 εκατομμύρια συναντήσεις με μετανάστες το 2023- και στη συνέχεια να αγοράσει τουφέκια εφόδου και να πραγματοποιήσει μια μεγάλη σφαγή. Δεν λείπουν οι τοποθεσίες σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, άνθρωποι συγκεντρώνονται σε τακτική βάση – και όλες μπορούν να αποτελέσουν έτοιμους στόχους για όσους επιδιώκουν να υποκινήσουν τον τρόμο.

Ο τελευταίος παράγοντας είναι η οργανωτική ικανότητα. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» των Ηνωμένων Πολιτειών έχει εξαλείψει μεγάλο αριθμό μαχητών. Όμως, όπως προειδοποίησε ο Κουρίλα νωρίτερα φέτος, το ISIS και άλλες ομάδες εξακολουθούν να διαθέτουν την ηγεσία και τις οργανωτικές δομές που είναι απαραίτητες για την ενορχήστρωση επιθέσεων. Ο Ρέι, επίσης, προέτρεψε τους νομοθέτες να μην παρηγορηθούν υπερβολικά με τη συρρίκνωση των μεγεθών των τρομοκρατικών ομάδων. Όπως είπε τον Δεκέμβριο, «ας μην ξεχνάμε ότι δεν χρειαζόταν μεγάλος αριθμός ανθρώπων στις 11/9 για να σκοτωθούν 3.000 άνθρωποι».

Αποτρέποντας το αδιανόητο

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ήδη πολλά στο “πιάτο” της, μεταξύ της υποστήριξης της Ουκρανίας στον αγώνα της κατά της μεγάλης κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, της προετοιμασίας για την πιθανότητα ο αποτυχημένος πόλεμος του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα να μετατραπεί σε έναν ευρύτερο πόλεμο κατά των Ιρανών πληρεξουσίων στην περιοχή και της διατήρησης της εστίασής της στην Κίνα. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να υποτιμούν την απειλή μιας τρομοκρατικής επίθεσης στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι εκτιμήσεις των απειλών για την εθνική ασφάλεια πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τόσο το επίπεδο κινδύνου όσο και την κλίμακα των πιθανών συνεπειών -και στην περίπτωση της τρομοκρατίας, και τα δύο πρέπει να υποχρεώνουν την κυβέρνηση να αναλάβει δράση.

Ο Μπάιντεν θα πρέπει να ξεκινήσει μια ολοκληρωμένη εκστρατεία για να σταματήσει κάθε τρομοκρατικό σχεδιασμό που μπορεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, παίρνοντας μια σελίδα από το εγχειρίδιο που υιοθέτησε ο Κλίντον στο τέλος της δεύτερης θητείας του. Αφού άκουσε προσεκτικά την προειδοποίηση της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών για πιθανά τρομοκρατικά σχέδια, ο Κλίντον αποφάσισε να αναλάβει δράση. Οι επιθέσεις που αποτράπηκαν στην αλλαγή του αιώνα προσφέρουν μαθήματα σήμερα -όπως και εκείνες που δεν αποτράπηκαν στις 11/9.

Το φθινόπωρο του 1999, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών συνέλεξαν πληροφορίες που έδειχναν έντονα ότι ο Μπιν Λάντεν και η Αλ Κάιντα ετοιμάζονταν να εξαπολύσουν πολλαπλές επιθέσεις που θα συνέπιπταν με τη χιλιετία. Αν και ο αντίπαλος και ο χρόνος ήταν σαφείς, οι στόχοι και η μέθοδος επίθεσης δεν ήταν. Αυτή η έλλειψη λεπτομερειών δεν εμπόδισε τον Κλίντον να διατάξει μια ταχεία και σαρωτική απάντηση. Όπως αφηγείται ο Τένετ στα απομνημονεύματά του, αυτό που ακολούθησε ήταν μια «φρενίτιδα δραστηριοτήτων»: η CIA διεξήγαγε επιχειρήσεις σε 53 χώρες εναντίον 38 στόχων, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης δεκάδων υπόπτων για τρομοκρατία. Η CIA ενέπλεξε ξένους εταίρους, κυρίως συνεργαζόμενη με τις καναδικές αρχές για να διαλύσει έναν αλγερινό τρομοκρατικό πυρήνα στον Καναδά και βοηθώντας τις ιορδανικές αρχές να συλλάβουν 16 τρομοκράτες που σχεδίαζαν επίθεση εναντίον τουριστών στο Αμμάν. Ως αποτέλεσμα, καμία τρομοκρατική ομάδα δεν πραγματοποίησε επιτυχώς επίθεση κατά τη χιλιετία. Μεταξύ των πιο διάσημων επιτυχιών ήταν η σύλληψη του πράκτορα της Αλ Κάιντα Αχμέντ Ρεσάμ, η οποία απέτρεψε το σχέδιο της ομάδας να επιτεθεί στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Λος Άντζελες τον Δεκέμβριο του 1999. Οι αξιωματικοί μετανάστευσης στο Πορτ Άντζελες της Ουάσινγκτον ήταν σε ύψιστο συναγερμό λόγω της διαταγής του Κλίντον, και έκαναν στην άκρη τον Ρεσάμ στο συνοριακό πέρασμα ΗΠΑ-Καναδά. Στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου του ανακάλυψαν 100 κιλά εκρηκτικών υλών υψηλής ισχύος και υλικά για πολλαπλούς πυροκροτητές. Ο Ρεσάμ καταδικάστηκε αργότερα για τρομοκρατικές κατηγορίες.

Για να μπορέσει η Ουάσινγκτον να καταβάλει παρόμοια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της σημερινής τρομοκρατικής απειλής, η κοινότητα πληροφοριών και ασφάλειας πρέπει να εξηγήσει με μεγαλύτερη συνέπεια τον κίνδυνο στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στο αμερικανικό κοινό. Ο Ρέι και ο Κουρίλα έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους, αλλά άλλοι αξιωματούχοι είναι μέχρι στιγμής πιο συγκρατημένοι. Δεν είναι σαφές αν αυτή η δημόσια επιφυλακτικότητα αποτελεί απλώς πολιτικό υπολογισμό ή ένδειξη διαφωνίας. Για να αποσαφηνιστεί η εκτίμηση των αξιωματούχων για τις απειλές, οι επιτροπές πληροφοριών του Κογκρέσου θα πρέπει να συγκαλέσουν μη διαβαθμισμένες ακροάσεις με τους διευθυντές της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, της CIA, του FBI και του Εθνικού Αντιτρομοκρατικού Κέντρου και να ζητήσουν από κάθε υπηρεσία να προσφέρει τις ειλικρινείς απόψεις της. Η διάγνωση πρέπει να προηγείται της συνταγογράφησης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής χρειάζονται μια σαφή εικόνα της απειλής προτού μπορέσουν να καθορίσουν πώς να προχωρήσουν και πώς να φέρουν το αμερικανικό κοινό στο πλευρό τους.

Στη συνέχεια, οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών θα πρέπει να επανεξετάσουν όλες τις πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί προηγουμένως σχετικά με την τρομοκρατία. Η επανεξέταση παλαιότερων αναφορών μπορεί να αποφέρει νέες γνώσεις ή ακόμη και να αποκαλύψει πληροφορίες που παραβλέφθηκαν την πρώτη φορά. Ο Τένετ διέταξε παρόμοια επανεξέταση το καλοκαίρι του 2001. Αν και δεν απέτρεψε την 11η Σεπτεμβρίου, η άσκηση αποκάλυψε ότι η CIA είχε μάθει το 1999 ότι δύο μέλη της Αλ Κάιντα που αργότερα έγιναν αεροπειρατές διέθεταν αμερικανικές βίζες, αλλά η CIA δεν τους έβαλε τότε στη λίστα παρακολούθησης. Όταν η πληροφορία αυτή ήρθε στο φως της δημοσιότητας, οι δύο άνδρες τέθηκαν αμέσως στη λίστα παρακολούθησης και το FBI άρχισε να τους αναζητά, αν και ανεπιτυχώς. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα που θα μπορούσαν να λάβουν θα ήταν να ζητήσουν από τους διεθνείς αντιτρομοκρατικούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών να κρατήσουν και να ανακρίνουν -στο πλαίσιο των νομικών τους αρμοδιοτήτων- άτομα με δεσμούς με την τρομοκρατία.

Αυτά τα βήματα για τον εντοπισμό των απειλών είναι κρίσιμα, αλλά η δράση για την πρόληψη των επιθέσεων είναι ακόμη πιο σημαντική. Δεδομένης της ιδιαίτερης τρωτότητας των νότιων συνόρων, το πρόσφατο εκτελεστικό διάταγμα του Μπάιντεν για τον περιορισμό της επεξεργασίας ασύλου αποτελεί ένα πολύτιμο βήμα προς τον περιορισμό της εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως, με την Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ να αναφέρει σχεδόν 200.000 συναντήσεις με μετανάστες σε αυτά τα σύνορα κάθε μήνα μέχρι στιγμής το 2024, και με χιλιάδες ανθρώπους κάθε εβδομάδα να διασχίζουν τα σύνορα χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει πρόσθετα μέτρα -συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εθνικών αρχών έκτακτης ανάγκης- για να διασφαλίσει ότι οι τρομοκράτες δεν εκμεταλλεύονται αυτό το υπερφορτωμένο κανάλι για να εισέλθουν στη χώρα.

Απαιτείται επίσης δράση για την αντιμετώπιση των απειλών πριν αυτές έρθουν στο εξωτερικό. Το ISIS-K αποτελεί την πιο άμεση απειλή, αλλά εδρεύει στο Αφγανιστάν, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν στρατιωτική παρουσία μετά την αποχώρησή τους το 2021. Επομένως, η Ουάσινγκτον ίσως χρειαστεί να κάνει κάτι που κατά τα άλλα είναι αδιανόητο: να συνεργαστεί με τους Ταλιμπάν. Η ομάδα, η οποία κυβερνά και πάλι το Αφγανιστάν μετά από δύο δεκαετίες πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες, θεωρεί το ISIS-K αντίπαλο. Το ενδεχόμενο συντονισμού με τους Ταλιμπάν για τη στόχευση μαχητών του ISIS-K έχει τεθεί και στο παρελθόν, μεταξύ άλλων από τον πρώην πρόεδρο του Γενικού Επιτελείου Στρατού Mark Milley το 2021. Η Ουάσινγκτον δεν χρειάζεται να παράσχει όπλα στους Ταλιμπάν, αλλά θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο περιορισμένης ανταλλαγής πληροφοριών, στο πλαίσιο της οποίας οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρουν πληροφορίες σχετικά με πιθανούς στόχους του ISIS-K εντός του Αφγανιστάν με αντάλλαγμα πληροφορίες από τους Ταλιμπάν σχετικά με τις δυνατότητες και τα σχέδια του ISIS-K για επιθέσεις στο εξωτερικό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει ομοίως να συνεργαστούν με το Πακιστάν, όπου δραστηριοποιείται επίσης η ISIS-K, για την εξουδετέρωση της ομάδας.

Η λήψη αυτών των μέτρων θα ήταν δύσκολη στις καλύτερες εποχές, πόσο μάλλον πριν από τις εκλογές. Αλλά οι τρομοκράτες μπορούν να χτυπήσουν χωρίς προειδοποίηση και δεν αισθάνονται καμία ανάγκη να σεβαστούν το πολιτικό ημερολόγιο των ΗΠΑ. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τόσο υπό Ρεπουμπλικανικές όσο και Δημοκρατικές κυβερνήσεις, οι προσπάθειες χιλιάδων Αμερικανών στις στρατιωτικές και μυστικές κοινότητες έχουν γλιτώσει τη χώρα από μια δεύτερη 11η Σεπτεμβρίου -ή και χειρότερα. Αυτό είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα, αλλά το έργο δεν έχει τελειώσει. Μια τρομοκρατική επίθεση είναι μια καταστροφή που μπορεί να αποφευχθεί. Καθώς η απειλή αυξάνεται, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να ανταποκριθούν στην πρόκληση για την προστασία της πατρίδας των ΗΠΑ.