Ποιο είναι το φαβορί της Κίνας στις προεδρικές εκλογές του Ιράν;

Το ερώτημα αν ο επόμενος πρόεδρος του Ιράν θα διατηρήσει τη σημερινή αντιδυτική, αντι-αμερικανική θέση της χώρας, επιδιώκοντας παράλληλα τη βελτίωση των σχέσεων με το Πεκίνο, απασχολεί πολύ την Κίνα.

Μετά τη συντριβή του ελικοπτέρου που σκότωσε τον Ιρανό πρόεδρο Ραϊσί, η Κίνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική του Ιράν. Το πιο σημαντικό ερώτημα είναι: Ποιος θα είναι ο διάδοχος του Ραϊσί; Στην Κίνα, αναγνωρίζεται ευρέως ότι ο ανώτατος ηγέτης Χαμενεΐ θα έχει τον απόλυτο έλεγχο των μελλοντικών κατευθύνσεων της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής του Ιράν, ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει στις εκλογές της 28ης Ιουνίου. Ωστόσο, ο επόμενος πρόεδρος του Ιράν θα ασκεί επιρροή στις στρατηγικές εξωτερικής πολιτικής της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της σχέσης της με την Κίνα.

Η Κίνα ανησυχεί περισσότερο για το αν ο επόμενος πρόεδρος θα διατηρήσει τη θέση του Ιράν κατά της Δύσης και των ΗΠΑ, επιδιώκοντας παράλληλα μια ισχυρότερη οικονομική σχέση με το Πεκίνο. Η θέση αυτή αποτέλεσε την άγκυρα της διμερούς ευθυγράμμισης μεταξύ Πεκίνου και Τεχεράνης και το κοινό όραμα που έθεσε τα θεμέλια για τη συνεργασία μεταξύ Κίνας, Ρωσίας και Ιράν ως αντίβαρο στη δυτική επιρροή. Υπό αυτή την έννοια, ίσως κανένας προεδρικός υποψήφιος να μην είναι σε θέση να παρακάμψει οποιαδήποτε πολιτική καθορίζεται από τον ανώτατο ηγέτη της χώρας, τον Αλί Χαμενεΐ, αλλά η πολιτική του πεποίθηση θα επηρεάσει αναπόφευκτα τον κινεζικό υπολογισμό και, ως εκ τούτου, το εύρος και το βάθος της συνεργασίας Κίνας-Ιράν.

Τέτοια είναι η περίπτωση του πρώην προέδρου Αχμαντινετζάντ. Όταν πρωτοεμφανίστηκε η είδηση ότι διεκδικούσε εκ νέου την επανεκλογή του στα τέλη Μαΐου, δημιούργησε κάποιο ενθουσιασμό, αλλά κυρίως μια αίσθηση ανησυχίας στην Κίνα. Οι Κινέζοι έβλεπαν πάντα τον Αχμαντινετζάντ ως “πολεμιστή κατά των ΗΠΑ” και η επανεκλογή του θα δημιουργήσει μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με τον αποκλεισμό του, μπορεί να αναμένεται λιγότερο ριζοσπαστική πολιτική από τους υπόλοιπους έξι υποψηφίους.

Τι θέλει η Κίνα

Η Κίνα θα συνεργαστεί με όποιον εγκρίνει ο Χαμενεΐ. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Κίνα δεν έχει την προτίμησή της. Το Πεκίνο θα ήθελε να δει έναν Ιρανό πρόεδρο που θα είναι αρκετά πιστός στην αντιδυτική ατζέντα για να προωθήσει τη στρατηγική ευθυγράμμιση μεταξύ του Ιράν και της Κίνας στην περιοχή, αλλά όχι κάποιον που θα είναι τόσο ριζοσπαστικός ώστε να σπρώξει το Ιράν πάνω από το πυρηνικό όριο και να διακινδυνεύσει μια σύγκρουση σε ολόκληρη την περιοχή με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Κίνα θα ήθελε ο Ιρανός πρόεδρος να είναι αρκετά ρεαλιστής ώστε να υιοθετήσει μεταρρυθμιστικές πολιτικές για τη βελτίωση της εσωτερικής οικονομικής κατάστασης της χώρας, αλλά όχι τόσο φιλελεύθερος ώστε να υποβάλει το Ιράν στον πιθανό κίνδυνο μιας δυτικής “έγχρωμης επανάστασης”. Τέλος, η Κίνα θα ήθελε ο επόμενος Ιρανός πρόεδρος να συνεχίσει τη διπλωματική προσπάθεια του Ραϊσί για τη βελτίωση των σχέσεων με τα αραβικά κράτη του Κόλπου. Εξάλλου, στο όραμα της Κίνας για τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, η συμφιλίωση μεταξύ του Ιράν και των κρατών του Κόλπου, μέσω μιας πολυμερούς πλατφόρμας διαλόγου, για τη διαπραγμάτευση και την αντιμετώπιση των ανησυχιών τους για την ασφάλειά τους κατέχει κεντρική θέση στο πώς βλέπει το μέλλον της Μέσης Ανατολής.

Μεταξύ των έξι υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές, οι πέντε από αυτούς είναι συντηρητικοί. Μεταξύ των τριών επικρατέστερων υποψηφίων, ο Ghalibaf και ο Jalili ανήκουν στο συντηρητικό στρατόπεδο και ο Pezeshkian είναι ο μόνος μεταρρυθμιστής. Παρόλο που οι συντηρητικοί φάνηκε να έχουν το πάνω χέρι νωρίτερα, οι τρεις πρώτοι γύροι των προεδρικών συζητήσεων φαίνεται να έχουν ενισχύσει σημαντικά τη δημοτικότητα του Pezeshkian. Έχει ταχθεί υπέρ της χαλάρωσης της έντασης με τη Δύση και πιο μετριοπαθών πολιτικών σε θέματα όπως η μαντίλα.

Ανάλογα με την προσέλευση των ψηφοφόρων, εάν οι νεότεροι Ιρανοί έχουν κίνητρο να ψηφίσουν στις εκλογές, ο μεταρρυθμιστής έχει βάσιμες πιθανότητες να κερδίσει.

Ενώ οι Κινέζοι δεν πιστεύουν ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη συνολική κατεύθυνση της χώρας, ο μεταρρυθμιστής υποψήφιος έχει περισσότερες πιθανότητες να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση, μειώνοντας έτσι την πίεση που ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Κίνα σχετικά με τις επιχειρηματικές συναλλαγές με το Ιράν. Άλλωστε, ήταν κατά τη διάρκεια της προεδρίας του πρώην μετριοπαθούς Χασάν Ρουχανί όταν το Ιράν υπέγραψε το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης με τη διεθνή κοινότητα και το εμπόριο πετρελαίου με την Κίνα εκτοξεύτηκε. Αντίθετα, όταν το Ιράν είχε συντηρητικό πρόεδρο, η οικονομική συνεργασία της Κίνας με τη χώρα ήταν συχνά πιο περιορισμένη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παρόλο που η Κίνα υπέγραψε το σχέδιο συνεργασίας με το Ιράν για 25 χρόνια και 400 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ ο Ρουχανί ήταν ακόμη πρόεδρος, η συγκεκριμένη εφαρμογή του σχεδίου υπό τον πρόεδρο Ραϊσί ήταν ελλιπής.

Η Κίνα έχει μια σταθερή σχέση με το Ιράν και σχεδόν όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά η σχέση με το Ιράν είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη λόγω της κοινής τους ατζέντας να αντιταχθούν σε ένα διεθνές και περιφερειακό πλαίσιο που κυριαρχείται από τη Δύση. Όσο ο Χαμενεΐ παραμένει ο ανώτατος ηγέτης, αυτή η ευθυγράμμιση είναι απίθανο να αλλάξει, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί ο επόμενος Ιρανός πρόεδρος. Ωστόσο, το μέλλον του Ιράν απέχει πολύ από το να είναι βέβαιο, ιδίως με δεδομένο το ζήτημα του διαδόχου του Χαμενεΐ. Ενώ η Κίνα επιθυμεί να δει ρεαλιστικές πολιτικές από το Ιράν που να είναι σταθεροποιητικές και να ευνοούν το εμπόριο, αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία. Αν μη τι άλλο, ο επόμενος πρόεδρος του Ιράν θα βρεθεί αντιμέτωπος με πολλές προκλήσεις από την πολιτική έως την οικονομία, από τις εσωτερικές υποθέσεις έως την εξωτερική στρατηγική.

Πηγή: Al Monitor