Σε ποιες θέσεις Ευρωπαίων επιτρόπων στοχεύει ο Μητσοτάκης

Σε μια νέα, σύνθετη ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση εισέρχεται πλέον ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς, μετά το «πράσινο φως» από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την ανανέωση της θητείας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν, ανοίγει ο δρόμος για τη συζήτηση κάθε ηγέτη ξεχωριστά με τη Γερμανίδα πολιτικό για το χαρτοφυλάκιο που θα πάρει η χώρα του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή της πενταετίας 2024-2029. Μαργαρίτης Σχοινάς, Απόστολος Τζιτζικώστας, Γιώργος Γεραπετρίτης, Νίκη Κεραμέως, Σταύρος Παπασταύρου και Θανάσης Μπακόλας είναι τα ονόματα που ακούγονται στο παρασκήνιο για τον επόμενο Έλληνα επίτροπο.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε σημαντικό ρόλο στη διαδικασία διαβούλευσης, καθώς ήταν ένας από τους δύο πρωθυπουργούς που υπέγραψαν την υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αργά το βράδυ της Πέμπτης στις Βρυξέλλες, παρά τις αντιδράσεις της Τζόρτζια Μελόνι και του Βίκτορ Ορμπαν, επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των διαπραγματευτών των τριών κύριων πολιτικών ομάδων στο Ευρωκοινοβούλιο. Αυτή περιλάμβανε την πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Αντόνιο Κόστα για την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κάγια Κάλας για τη θέση της ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική.

Η συμφωνία εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από τη Σύνοδο Κορυφής κι έτσι ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας είναι και πλέον επισήμως ο διάδοχος του Σαρλ Μισέλ για τα επόμενα δυόμισι χρόνια – η Φον ντερ Λάιεν, ωστόσο, χρειάζεται την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου.

Να σημειωθεί ότι στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το ΕΛΚ έχει 188 έδρες (από 176), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες έχουν 136 (από 139) και οι Κεντρώοι-Φιλελεύθεροι του Renew έχουν 75 (από 102). Οι Συντηρητικοί του ECR βρίσκονται στην τρίτη θέση με 83 έδρες, γεγονός που προκάλεσε εκνευρισμό στη Μελόνι που δεν συμπεριλήφθηκε στις διαπραγματεύσεις. Συνολικά, τα τρία κόμματα που συμφώνησαν έχουν την απόλυτη πλειοψηφία, με 399 ευρωβουλευτές σε σύνολο 720. Ακόμα, ακόμα και αν ένα 10% απορρίψει τη Φον ντερ Λάιεν, η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν μπορεί να επανεκλεγεί με το απαιτούμενο όριο των 361 ψήφων. Το Κοινοβούλιο με τη νέα του σύνθεση θα συνεδριάσει στις 16 Ιουλίου και η ψηφοφορία αναμένεται να διεξαχθεί στις 17 ή 18 του μηνός. Ένας αξιωματούχος των Βρυξελλών δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα προκαλέσει θεσμική κρίση, ακόμα και αν η υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απορριφθεί.

Κατά τις δύο εβδομάδες πριν από την ψηφοφορία, οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων θα επικεντρωθούν στο να πείσουν τους ευρωβουλευτές τους για την επανεκλογή της προέδρου της Κομισιόν. Παράλληλα, οι διαπραγματεύσεις για τη σύνθεση της νέας Επιτροπής θα είναι έντονες, με την Ελλάδα να επιδιώκει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο που θα ενισχύσει την παρουσία της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες.

Η διατήρηση της αντιπροεδρίας (είναι έξι συνολικά), που έχει για πρώτη φορά η Ελλάδα από το 2019 με τον Μαργαρίτη Σχοινά, δεν αποτελεί προτεραιότητα για τον κ. Μητσοτάκη, που επιδιώκει ένα καλό χαρτοφυλάκιο. Έμπειρος πλέον στα ευρωπαϊκά πράγματα, περιμένει να δει και ποιες αρμοδιότητες θα έχει τελικά κάθε χαρτοφυλάκιο και «ζυγίζει» ποια είναι εκείνα που θα έχουν μεγαλύτερη σημασία για τα ζητήματα που ενδιαφέρουν άμεσα την Ελλάδα. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, η υπό σύσταση θέση του επιτρόπου για την άμυνα, όπου ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει ήδη καταθέσει πρόταση για τη θέσπιση ενός ενιαίου αμυντικού ευρωπαϊκού Ταμείου, το οποίο θα μπορούσε, για παράδειγμα, να χρηματοδοτήσει μια ενιαία ευρωπαϊκή αεράμυνα. «Δεν μπορεί να ισχυριζόμαστε ότι πρέπει να ενισχύσουμε την αμυντική δυνατότητα της Ευρώπης και να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο από τους εθνικούς προϋπολογισμούς», δήλωσε από τις Βρυξέλλες μετά τη Σύνοδο Κορυφής ο πρωθυπουργός.

Ενδιαφέρον υπάρχει επίσης για τη θέση του επιτρόπου με αρμοδιότητα τη διεύρυνση, η οποία θα παρέχει ένα επιπλέον θεσμικό και επίσημο εργαλείο – έστω και έμμεσα στην Ελλάδα – στις διαπραγματεύσεις με τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ιδίως με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, για την προσχώρησή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο, ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε ότι, «εάν τα Σκόπια συνεχίσουν με αυτήν την πολιτική γραμμή, θα κάνουν πολύ δύσκολη – αν όχι θα ακυρώσουν πρακτικά – οποιαδήποτε διαδικασία άμεσης ένταξης στην ευρωπαϊκή οικογένεια». Σημαντικά για την Ελλάδα είναι επίσης τα χαρτοφυλάκια της γεωργίας και της ενέργειας.