Το πάθημα της Γαλλίας θα γίνει μάθημα για την υπόλοιπη Ευρώπη;

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία επιβεβαιώνει ότι η Ευρώπη εισέρχεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη φάση, που μπορεί να αποβεί κρίσιμη για το μέλλον της.

Η νίκη της Ακροδεξιάς και το ενδεχόμενο να εξασφαλίσει την επόμενη Κυριακή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών δημιουργεί εντελώς νέα δεδομένα για τη Γαλλία και την Ευρώπη.

Ο μύθος της ευρωπαϊκής Γαλλίας καταρρέει για μια ακόμη φορά. Η Λεπέν, που έχει στενούς δεσμούς με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, είναι γνωστή για τον έντονο αντιευρωπαϊσμό της. Αρχικά, επιθυμούσε να αποσυρθεί η Γαλλία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και στη συνέχεια μόνο από την ευρωζώνη. Πρόσφατα, ζητά τη μείωση της γαλλικής συνεισφοράς στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, που ήδη είναι περιορισμένη.

Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Μακρόν παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με έμφαση στην εξωτερική πολιτική και την Άμυνα. Ωστόσο, η νικήτρια των εκλογών, Λεπέν, επιθυμεί λιγότερη Ευρώπη και περισσότερη Γαλλία, όπως αυτή την ερμηνεύει – μια χώρα για λευκούς Γάλλους, χωρίς μουσουλμανικά ονόματα και δικαιώματα για τους μετανάστες.

Ο Εθνικός Συναγερμός, γνωστός και ως κόμμα της Λεπέν, κατάφερε να κερδίσει τον πρώτο γύρο των εκλογών με ποσοστό 33,1%. Αυτό οφείλεται στην υποστήριξη που έλαβε από τα μεσαία στρώματα της κοινωνίας, τα οποία πλήττονται από τη φιλελεύθερη πολιτική του Μακρόν.

Οι κύριες αιτίες ανόδου της ακροδεξιάς στη Γαλλία είναι το αυξανόμενο κόστος ζωής, η υποβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών και η αναπόφευκτη σύγκρουση για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος.

Η Λεπέν κατάφερε να εκμεταλλευτεί την κοινωνική αντίδραση και να τη μετατρέψει σε δυσφορία για την απώλεια της εθνικής ταυτότητας των Γάλλων. Αυτή η στρατηγική είναι κλασική για την ακροδεξιά και απέδωσε ακόμη περισσότερο λόγω της στροφής της παραδοσιακής γαλλικής κεντροδεξιάς, που εκφράζεται από τους Ρεπουμπλικανούς, προς την άκρα δεξιά.

Ο πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών, Ερίκ Σιοτί, απομακρύνθηκε από το κόμμα του και αντικαταστάθηκε από τον Μπελαμί, επικεφαλής των ευρωβουλευτών, ο οποίος επίσης προσελκύει τους Ρεπουμπλικάνους προς το Εθνικό Συναγερμό. Μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, ο Μπελαμί ζήτησε από τους ψηφοφόρους των Ρεπουμπλικανών να ψηφίσουν κατά συνείδηση στο δεύτερο γύρο, καθώς θεωρεί ότι το αριστερό Λαϊκό Μέτωπο αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη Γαλλία.

Το αριστερό Λαϊκό Μέτωπο, που ήρθε δεύτερο με ποσοστό 28%, αποφάσισε να αποσύρει τους υποψηφίους του σε περιφέρειες όπου ήρθε τρίτο, προσφέροντας την υποστήριξή του στους Μακρονιστές, προκειμένου να αποτρέψει την απόκτηση απόλυτης πλειοψηφίας στη Βουλή από το κόμμα της Λεπέν. Το ερώτημα είναι εάν οι ψηφοφόροι του Λαϊκού Μετώπου θα ακολουθήσουν αυτήν την προσέγγιση.

Ο Μακρόν είναι ο μεγάλος ηττημένος, με 20,7%. Το πολιτικό του αφήγημα πήγε περίπατο, αφού οδήγησε στην άνοδο των δύο άκρων. Η ιδέα ότι μπορείς να είσαι και δεξιός και αριστερός, όντας κεντρώος, αποδείχτηκε αδιέξοδη.

Ο Γάλλος πρόεδρος βρέθηκε αντιμέτωπος με δύο μοιραίες πολιτικές εξελίξεις. Αρχικά, η μετατόπιση των Ρεπουμπλικανών προς την Ακροδεξιά τον άφησε χωρίς δεξιές εφεδρείες, ενώ η συνεργασία των Σοσιαλιστών με τη ριζοσπαστική Αριστερά τον άφησε χωρίς κεντροαριστερές εφεδρείες. Αυτές οι εξελίξεις δεν ήταν τυχαίες, αλλά είχαν σαφή πολιτικά αίτια.

Επιπλέον, ο ορθολογισμός του Μακρόν δεν συνδυαζόταν με τις κοινωνικές ανάγκες των Γάλλων, που αντιμετώπιζαν προβλήματα όπως η μείωση της μεσαίας τάξης και η ανεργία στις υποβαθμισμένες γειτονιές. Η εικόνα του ως “αστραφτερού” ορθολογιστή ήταν ασύμβατη με την κοινωνική πραγματικότητα της χώρας.

Τι θα συμβεί, ωστόσο, στο μέλλον; Ο Γάλλος πρόεδρος έχει μπροστά του τρία ακόμα χρόνια μέχρι τις εκλογές του 2027. Ποιο είναι το σχέδιό του; Η κατάσταση στη Γαλλία – όπου είναι βέβαιο ότι η Λεπέν θα αμφισβητήσει την νομιμοποίησή του και μαζί με αυτήν τις αρμοδιότητές του και τις αποφάσεις του – αποδυναμώνει τον Μακρόν και στον ρόλο του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα θα ξεκινήσει από τη γαλλική οικονομία, η οποία αντιμετωπίζει μεγάλο έλλειμμα, αυξανόμενο χρέος και έλλειψη ανταγωνιστικότητας, και αναπόφευκτα θα επηρεάσει και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα μαθήματα από το πάθημα του Μακρόν είναι στο τραπέζι και πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά από τους Ευρωπαίους που καλούνται να βρουν νέα πολιτικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουν αυτό που τόσα χρόνια ξορκίζουν ως λαϊκισμό και ανορθολογισμό, χωρίς όμως να καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά στην πράξη με τις πολιτικές τους επιλογές.