Ελαιόλαδο: Οι αυξήσεις στις τιμές ρίχνουν την κατανάλωση

Οι σημαντικές αυξήσεις που παρατηρούνται στο ελαιόλαδο τελευταία, έχουν βυθίσει τις πωλήσεις στην καρδιά της Μεσογείου, καθώς Ισπανοί και Ιταλοί φαίνεται ότι βγάζουν από το καθημερινό τους τραπέζι το «πιο αγαπημένο γαστρονομικό συστατικό τους».

Ο Ignacio Silva, διευθύνων σύμβουλος της Deoleo, του μεγαλύτερου πωλητή ελαιόλαδου στον κόσμο από πλευράς εσόδων, αναφέρει ότι οι καταναλωτές που γνωρίζουν το κόστος αλλάζουν πλέον τις συνήθειές τους: «Έχουμε ξεκάθαρα αγγίξει μια τιμή που αποτελεί πρόβλημα για τους Ισπανούς και τους Ιταλούς καταναλωτές», είπε στους Financial Times, αναφερόμενος στην πτώση των πωλήσεων των εμπορικών σημάτων της Deoleo, συμπεριλαμβανομένων των Bertolli και Carbonell.

«Αρχίσαμε να βλέπουμε πριν από έξι έως οκτώ μήνες ότι όταν η τιμά περνά το φράγμα των 8 ευρώ ανά λίτρο, οι άνθρωποι καταναλώνουν λιγότερο ή στρέφονται σε σπορέλαια», υπογράμμισε.

Παγκόσμιο έλλειμμα στο ελαιόλαδο

Οι ξηρασίες και οι καύσωνες που επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή έχουν χτυπήσει την παραγωγή ελαιόλαδου στην Ισπανία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, καθώς και σε άλλες μεγάλες χώρες παραγωγής όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, δημιουργώντας ένα παγκόσμιο έλλειμμα.

Τις τελευταίες δύο σεζόν, μόνο 2,4 εκατομμύρια τόνοι παρήχθησαν παγκοσμίως, πολύ λιγότερο από την τυπική ετήσια ζήτηση των 3,2 εκατομμυρίων τόνων, σύμφωνα με τον Juan Vilar, σύμβουλο παραγωγών και λιανοπωλητών ελαιόλαδου με έδρα την Ισπανία. «Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που είχαμε δύο κακές σεζόν τη μία μετά την άλλη», είπε.

Περαιτέρω πίεση

Όπως υπογραμμίζουν οι FT οι απαγορεύσεις εξαγωγών που επιβλήθηκαν από ορισμένες χώρες δημιούργησαν περαιτέρω πίεση. Σε μια προσπάθεια να τιθασεύσει τον αιχμηρό πληθωρισμό τον περασμένο Αύγουστο, η Τουρκία επέβαλε απαγόρευση εξαγωγών σε χύμα ελαιόλαδο, που τώρα έχει εν μέρει αρθεί. Τον Οκτώβριο η Συρία και το Μαρόκο περιόρισαν επίσης τις εξαγωγές, συμπιέζοντας περαιτέρω τις παγκόσμιες προμήθειες και ανεβάζοντας τις τιμές.

Η έλλειψη «υγρού χρυσού» έχει οδηγήσει σε άνοδο των τιμών καταναλωτή. Νωρίτερα φέτος, η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ ανέφερε αυξήσεις σε όλες τις χώρες του μπλοκ, με τους αγοραστές στην Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία να αντιμετωπίζουν αυξήσεις τιμών άνω του 60% από έτος σε έτος. Οι Ιταλοί είχαν άνοδο 45%.

Στην Ισπανία , η οποία παράγει περισσότερο ελαιόλαδο από οπουδήποτε αλλού, οι καταναλωτές αγόρασαν 22% λιγότερο τις πρώτες 20 εβδομάδες του τρέχοντος έτους από ό,τι το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου. Οι όγκοι μειώθηκαν κατά 30%, τη χρονιά που οι τιμές άρχισαν να αυξάνονται.

Κρατά η αμερικανική αγορά

Η Deoleo βρίσκει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στις ΗΠΑ, μια σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη αγορά όπου οι όγκοι έχουν μειωθεί αλλά όχι τόσο απότομα όσο στη Μεσόγειο. «Νέοι καταναλωτές εισέρχονται στην κατηγορία κάθε μέρα στις ΗΠΑ», είπε ο Silva. «Αυτή η αύξηση της διείσδυσης μπορεί να επιβραδύνεται, αλλά εξακολουθεί να συμβαίνει επειδή υπάρχουν ακόμα πολλές ευκαιρίες».

Οι ΗΠΑ, που προμηθεύονται το μεγαλύτερο μέρος του ελαιολάδου τους από την Ισπανία και την Ιταλία, εισάγουν λιγότερα αλλά με υψηλότερο κόστος. Πέρυσι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής στον κόσμο εισήγαγε σχεδόν 350.000 τόνους για 2,19 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 410.000 τόνων για 1,86 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σύμφωνα με στοιχεία από το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου – υποδηλώνοντας ότι ορισμένοι αγοραστές αποθαρρύνονται από τις αυξήσεις των τιμών.

Πυλώνας οικονομίας το ελαιόλαδο

Στην Ισπανία, όπου το ελαιόλαδο αποτελεί πυλώνα της αγροτικής οικονομίας στον νότο, οι ανήσυχοι αγρότες ελπίζουν ότι οι ανοιξιάτικες βροχές και οι λιγότερο άγριες θερμοκρασίες του καλοκαιριού θα οδηγήσουν σε βελτιωμένη σοδειά από τον Οκτώβριο έως τον Ιανουάριο.

Ο Σίλβα είπε: «Το ένα θέμα είναι η τιμή, που μειώνει τους όγκους, αλλά το άλλο είναι η διαθεσιμότητα . . . Απλώς δεν υπάρχει ελαιόλαδο. Δεν υπάρχει λάδι στα ελαιοτριβεία σήμερα».

Στη χειρότερη περίπτωση, η παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία μειώθηκε περισσότερο από το μισό. Από το υψηλό των 1,49 εκατομμυρίων μετρικών τόνων το 2021-2022, η ξηρασία και οι καύσωνες το μείωσαν στους 666.000 μετρικούς τόνους το 2022-23 πριν από μια μέτρια ανάκαμψη στους 851.000 τόνους το 2023-2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας.

Η Ιταλία , ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός, συγκέντρωσε λιγότερους από 240.000 μετρικούς τόνους το 2023, πτώση 25 τοις εκατό από το προηγούμενο έτος. Η Ελλάδα, εν τω μεταξύ, παρήγαγε μόνο 120.000 μετρικούς τόνους ελιών φέτος, λιγότερο από το ήμισυ της προηγούμενης καλλιέργειας.

Η Deoleo, η οποία δεν διαθέτει δικούς της ελαιώνες, προσπάθησε να καλύψει το κενό στις προμήθειες εισάγοντας ελαιόλαδο από την Αργεντινή και τη Χιλή. Δεν έχει ξεφύγει από τις αυξήσεις των τιμών χονδρικής, αλλά ο Silva είπε ότι διατήρησε τα περιθώρια κέρδους μεταβιβάζοντας σταδιακά το 90% της αύξησης στους καταναλωτές. Το 2023 κατέγραψε καθαρά κέρδη 30 εκατ. ευρώ από πωλήσεις 838 εκατ. ευρώ.

Με το σταγονόμετρο

Οι Ισπανοί που είχαν συνηθίσει να πληρώνουν λιγότερα από 5 ευρώ για ένα λίτρο έξτρα παρθένου λαδιού μόλις πριν από τέσσερα χρόνια, έμειναν έκπληκτοι βλέποντας τις τιμές να ανεβαίνουν έως και 14 ευρώ για premium μάρκες.

Στην Ιταλία, μια πρόσφατη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Piepoli διαπίστωσε ότι σχεδόν το ένα τρίτο των καταναλωτών είχε μειώσει το επιπλέον ελαιόλαδο καθώς οι τιμές αυξήθηκαν στα 9 ευρώ το μπουκάλι. Οι αναλυτές προειδοποιούν επίσης ότι οι νεότεροι Ιταλοί και οι Ισπανοί μαγειρεύουν λιγότερο στο σπίτι, κάτι που θα μπορούσε να βαρύνει τη ζήτηση.

Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλος της Deoleo έδωσε έναν αισιόδοξο τόνο για το μέλλον στην Ισπανία και την Ιταλία, τις πιο ώριμες αγορές της, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 41% των πωλήσεων.

Προέβλεψε ότι οι αλλαγές στις συνήθειες θα αποδειχθούν προσωρινές και όχι δομικές όταν βελτιωθεί η παραγωγή της συγκομιδής. «Οι τιμές θα πέσουν μέσα σε ένα χρόνο», εκτίμησε.