Η ενεργειακή κρίση της Αιγύπτου και η υπερβολική εξάρτηση από το ισραηλινό φυσικό αέριο

Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την κρίση, οι διακοπές ρεύματος στην Αίγυπτο επιδεινώθηκαν αυτό το καλοκαίρι εν μέσω της ανόδου της θερμοκρασίας, της έλλειψης εγχώριας παροχής ενέργειας και της υπερβολικής εξάρτησης από το ισραηλινό φυσικό αέριο.

Από τον Ιούλιο του περασμένου έτους, οι διακοπές φορτίου που συνδέονται με την πτώση της παραγωγής φυσικού αερίου, την αύξηση της ζήτησης και την έλλειψη συναλλάγματος οδήγησαν σε προγραμματισμένες δίωρες καθημερινές διακοπές ρεύματος στα περισσότερα μέρη της χώρας. 

Οι θερμοκρασίες σε ολόκληρη την Αίγυπτο, μια χώρα που ήδη αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή, έχουν εκτοξευθεί και ο καύσωνας ήρθε νωρίς φέτος τον Απρίλιο, με θερμοκρασίες που έφταναν τακτικά πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου (104 βαθμούς Φαρενάιτ). Αυτές οι θερμοκρασίες σημαίνουν ότι υπάρχει μια αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας.

Η κρίση επιδεινώθηκε, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει τις καθημερινές διακοπές ρεύματος από δύο σε τρεις ώρες. Οι παρατεταμένες διακοπές ρεύματος θα συνεχιστούν μέχρι τον Ιούνιο, προτού επιστρέψουν στις δύο ώρες τον Ιούλιο, δήλωσε ο Αιγύπτιος πρωθυπουργός Μοστάφα Μαντμπούλι σε συνέντευξη Τύπου. Είπε ότι η κυβέρνησή του θέλει να τις εξαλείψει εντελώς από τον Ιούλιο μέχρι το υπόλοιπο του καλοκαιριού.

Η Μιρέτ Μαμπρούκ, ανώτερη συνεργάτης και ιδρυτική διευθύντρια του προγράμματος για την Αίγυπτο στο The Middle East Institute, δήλωσε στο Al-Monitor: “Οι διακοπές ρεύματος υποτίθεται ότι διαρκούν τρεις ώρες την ημέρα, αλλά συνήθως καταλήγουν να διαρκούν πέντε ώρες την ημέρα σε πολλές περιοχές και στο νότο”.

Ο νότος είναι ένα από τα πιο φτωχά τμήματα της χώρας και το πιο αγροτικό σε σχέση με άλλα τμήματα της Αιγύπτου, οπότε όταν οι δημόσιες υπηρεσίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αυτή η περιοχή είναι που επωμίζεται το μεγαλύτερο βάρος.

“Στο νότο, οι άνθρωποι είχαν περικοπές έως και 13 ώρες την ημέρα. Αν αποθηκεύεις τρόφιμα, αυτό παρεμποδίζει τις βασικές ανάγκες”, πρόσθεσε η Μαμπρούκ.

Για να σταματήσουν οι διακοπές φορτίου, ο Ματζμπούλι δήλωσε ότι η κυβέρνησή του είχε προβλέψει 1,18 δισεκατομμύρια δολάρια για επιπλέον εισαγωγές ενέργειας. Τα κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για την εισαγωγή μαζούτ και φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες. Η Αίγυπτος έχει ήδη συνάψει συμβόλαιο για 300.000 τόνους μαζούτ μαζούτ αξίας 180 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι αποστολές αναμένεται να φθάσουν την επόμενη εβδομάδα. Οι υπόλοιπες αποστολές αναμένεται να φθάσουν μέχρι την τρίτη εβδομάδα του Ιουλίου. Το μαζούτ είναι πολύ χειρότερος ρύπος από το φυσικό αέριο λόγω των υψηλών επιπέδων θείου του.

Αρχικές χαμηλές τιμές στις εξαγωγές φυσικού αερίου του Ισραήλ

Η Μαμπρούκ δήλωσε ότι αν και οι καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι κάτι καινούργιο για την Αίγυπτο, η άνοδος της θερμοκρασίας της χώρας λόγω της κλιματικής αλλαγής και η υπερβολική εξάρτηση από το ισραηλινό φυσικό αέριο επιδεινώνουν το πρόβλημα.

“Η Αίγυπτος συνήθιζε να εξάγει τόσο το δικό της αέριο όσο και το ισραηλινό αέριο. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι η Αίγυπτος έχει λιγότερο φυσικό αέριο από ό,τι παλαιότερα και το Ισραήλ αντιμετωπίζει ελλείψεις. Οπότε υπάρχει απλά λιγότερο φυσικό αέριο για όλους. Αλλά δεν βοηθάει και το γεγονός ότι οι συνθήκες του κλίματος χειροτερεύουν. Έτσι, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα”, είπε.

Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος στη Γάζα τον περασμένο Οκτώβριο, το Ισραήλ συνήθιζε να εξάγει 800 εκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου την ημέρα (mcfd) στην Αίγυπτο. Οι αριθμοί αυτοί έχουν μειωθεί απότομα, καθώς ο πόλεμος απειλεί να επεκταθεί στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο και στην ευρύτερη περιοχή.

Τον περασμένο Νοέμβριο, οι ισραηλινές εξαγωγές φυσικού αερίου επανήλθαν σε μικρές ποσότητες μετά από μια διακοπή που τις σταμάτησε εντελώς. Τότε, το υπουργικό συμβούλιο της Αιγύπτου δήλωσε ότι οι εισαγωγέςφυσικού αερίου από το Ισραήλ μειώθηκαν στο μηδέν από 800 mcfd.

Παρόλο που ο πόλεμος στη Γάζα έχει επιβαρύνει σοβαρά τις αιγυπτο-ισραηλινές σχέσεις, οι εισαγωγές φυσικού αερίου από το Ισραήλ αυξάνονται και πάλι. Υπήρξαν κάποιες πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην αιγυπτιακή Μεσόγειο, αλλά οι περιοχές αυτές δεν αποτελούν ακόμη σημαντική πηγή του αγαθού. Η αιγυπτιακή έκδοση Mada Masr ανέφερε τον Ιούνιο ότι το ισραηλινό κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar έκλεισε προσωρινά για 10 ημέρες, με αποτέλεσμα οι εισαγωγές στην Αίγυπτο να μειωθούν.

Επιπτώσεις στη βιομηχανία

Ο αντίκτυπος της ενεργειακής έλλειψης της Αιγύπτου εκτείνεται πολύ πέρα από τα νοικοκυριά- έχει επίσης επηρεάσει τις βιομηχανικές δραστηριότητες. Οι κρατικές εταιρείες Misr Fertilizer Production Company (MOPCO) και Abu Qir Fertilizers ανακοίνωσαν ότι σταμάτησαν προσωρινά τη λειτουργία τους, επικαλούμενες και οι δύο τη συνεχιζόμενη έλλειψη εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Πρόκειται για τη δεύτερη αναστολή της Abu Qir Fertilizers τον Ιούνιο λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Υπουργείο Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου μείωσε προσωρινά τις ποσότητες φυσικού αερίου που δόθηκαν στις εταιρείες λιπασμάτων κατά 20-30% για να μετριάσει τις διακοπές ρεύματος. Ο αντίκτυπος της ενεργειακής έλλειψης στην αιγυπτιακή βιομηχανία λιπασμάτων οδήγησε τις τιμές των λιπασμάτων σε αύξηση κατά 54%, από περίπου 13.000 EGP ανά τόνο σε 20.000 EGP ανά τόνο, ανέφερε η Arab Finance στις 27 Ιουνίου.

Αυτή η αύξηση των τιμών των λιπασμάτων επηρέασε τη γεωργική βιομηχανία της Αιγύπτου, η οποία αντιπροσωπεύει πάνω από το 11% του ΑΕΠ της χώρας και το 28% των εθνικών θέσεων εργασίας. Ο επικεφαλής του Συνδικάτου Αιγύπτιων Αγροτών, Χουσεΐν Αμπντέλ-Ραχμάν, δήλωσε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι αναμένει αύξηση κατά 25% στις τιμές των θερινών καλλιεργειών, ιδίως των ντοματών, του κίτρινου καλαμποκιού, των σιτηρών και του ρυζιού.

Ο στόχος της Αιγύπτου να γίνει περιφερειακός ενεργειακός κόμβος φαίνεται προς το παρόν ανέφικτος, καθώς η χώρα έχει αναγκαστεί να στραφεί στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για πρώτη φορά από το 2018 και τον Μάϊο αναγκάστηκε να σταματήσει όλες τις εξαγωγές LNG για να καλύψει τις εγχώριες ανάγκες.

Οι πρόσφατες “ενέσεις” από το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, την ΕΕ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συνολικού ύψους άνω των 50 δισ. δολαρίων, βοήθησαν στην ανακούφιση της συναλλαγματικής κρίσης της χώρας, αλλά από μόνες τους δεν θα μεταμορφώσουν τον ενεργειακό τομέα της Αιγύπτου. Το 2023 τα ορυκτά καύσιμα αντιστοιχούσαν στο 88% της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας της Αιγύπτου, υπολειπόμενα του στόχου της χώρας για το 2022 να παράγει το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Η Μαμπρούκ πιστεύει ότι η ώθηση της Αιγύπτου προς την πράσινη ενέργεια θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης μακροπρόθεσμα. Αποτελεί “100% τεράστια προτεραιότητα” για την κυβέρνηση, δήλωσε, υπογραμμίζοντας τον στόχο της Αιγύπτου να καλύψει το 42% των εγχώριων ενεργειακών αναγκών της με ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2035.

“Δεν είναι κάτι το οποίο αγνοούν ή δεν ασχολούνται με αυτό. … Σίγουρα προσπαθούν να βρουν λύσεις”, δήλωσε.

Πηγή: Al Monitor