Ώρα Κεντροαριστεράς στη Βρετανία

Σπάνια σε οποιαδήποτε δημοκρατία ένα κυβερνών κόμμα έχει περάσει τόσο γρήγορα από τον θρίαμβο – ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε τεράστια πλειοψηφία το 2019- σε καταστροφή.

Οι λόγοι είναι σαφείς: μια αποτυχημένη έξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η έντονη κοινωνική και οικονομική παρακμή, η θεσμική αποσύνθεση, μια σειρά αναποτελεσματικών και ενίοτε καταστροφικών ηγετών, τα άναρχα καμώματα του Τζόνσον και το ατυχές και βραχύβιο πείραμα της Τρας με την ακραία νεοφιλελεύθερη οικονομία.

Κατά την τελευταία μιάμιση δεκαετία, η ευρέως διαδεδομένη αίσθηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο παραπαίει , αντανακλάται και στον αυξανόμενο αγγλικό εθνικισμό και στον σκωτσέζικο, ουαλικό και ιρλανδικό αυτονομισμό που με διαφορετικούς τρόπους απειλούσαν να διαλύσουν το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι ψηφοφόροι δεν άφησαν στον κόσμο καμία αμφιβολία για το ποιον κατηγορούν για αυτή την κακοδαιμονία.

Από την άλλη πλευρά του νομίσματος, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ βλέπει το κόμμα του να συγκεντρώνει 413 έδρες, ένα αποτέλεσμα που τον φέρνει κοντά στην επανάληψη της ιστορικής νίκης του Τόνι Μπλερ το 1997.

«Γκρέμισε» μεγάλο μέρος του «κόκκινου τείχους», των εκλογικών περιφερειών της εργατικής τάξης που, το 2019, γοητεύτηκε από τον Τζόνσον και την υπόσχεσή του να ολοκληρώσει το Brexit.

Οι Εργατικοί, επανέκτησαν την κυριαρχία τους στην Σκωτία, η οποία φαινόταν να έχει γίνει φέουδο του αυτονομιστικού Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας. Κέρδισαν επίσης 27 από τις 32 έδρες στην Ουαλία.

Το σημαντικότερο: αντιστρατεύτηκαν την τάση προς την άκρα δεξιά σε πολλές ευρωπαϊκές δημοκρατίες, από την Ιταλία και τη Γαλλία μέχρι την Ολλανδία και τη Σουηδία.

Ο αναστεναγμός ανακούφισης θα ακουστεί πολύ πέρα από τις ακτές του Ηνωμένου Βασιλείου.

Βραχυπρόθεσμα, η απειλή διάλυσης της χώρας αναμφίβολα έχει υποχωρήσει. Και όμως, όσο συγκλονιστικά και αν είναι τα αποτελέσματα, συνοδεύονται από μια πολύ μεγάλη επιφύλαξη, αναφέρει το foreignaffairs, σε ανάλυσή του.

Η τεράστια μεταβολή της πορείας των Συντηρητικών και των Εργατικών μέσα σε μόλις πέντε χρόνια υποδηλώνει πόσο εξαιρετικά ασταθές παραμένει το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ακόμη και αν ο Στάρμερ κρατάει τα ηνία της εξουσίας σταθερά, ο δρόμος μπροστά του παραμένει βραχώδης.

Οι δονήσεις που σιγά αλλά αμείλικτα διαβρώνουν τα κοινωνικά και πολιτικά θεμέλια της χώρας θα συνεχίσουν να βουίζουν κάτω από την επιφάνεια.

Πώς διαμορφώθηκαν τα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα, οι Εργατικοί αποσπούν 9.686.329 ψήφους (ποσοστό 33,7%) και 412 έδρες, επί συνόλου 650, καταγράφοντας άνοδο κατά 1,6% των ψήφων και 211 έδρες σε σύγκριση με τις εκλογές του 2019.

Οι Συντηρητικοί σημειώνουν βουτιά της τάξης του 19,9% και με 6.814.650 ψήφους (ποσοστό 23,7%) υποτριπλασιάζουν τον αριθμό των εδρών τους από 371 σε 121. Ανάμεσα στα μεγάλα ονόματα του κόμματος που χάνουν τη βουλευτική ιδιότητα περιλαμβάνονται οι υπουργοί Άμυνας, Δικαιοσύνης, Παιδείας, Πολιτισμού, η πρόεδρος της Βουλής Πένι Μόρντοντ κ.ά., ο πρώην υπουργός Επιχειρήσεων Τζέικομπ Ρις-Μουγκ κ.ά. Απωλέσθηκαν ακόμη και περιφέρειες στις οποίες οι Τόρις κυριαρχούσαν επί έναν αιώνα.

Στην τρίτη θέση από πλευράς ψήφων (με 4.102.109 ψήφους και εκτίναξη από το 2,2% στο 14,3%), αλλά με μόλις 4 έδρες, κατατάσσεται το δεξιό κόμμα Reform UK του Νάιτζελ Φαράζ.

Από την άποψη της κοινοβουλευτικής δύναμης τρίτο κόμμα αναδεικνύονται οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, με άλμα από τις 7 στις 71 έδρες και 3.499.969 ψήφους (ποσοστό 12,2%, ενισχυμένο κατά 0,6%). Πρόκειται για το καλύτερο αποτέλεσμα του κόμματος από το 1923.

Ικανοποιημένοι μπορούν να είναι και οι Πράσινοι, οι οποίοι από τη μία έδρα πέρασαν στις τρεις, με 1.939.509 ψήφους και ποσοστό 6,8% (αύξηση κατά 4,1%).

Δεινή δοκιμασία υφίσταται το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP), που χάνει, κυρίως υπέρ των Εργατικών, τις 36 από τις 45 έδρες του και περιορίζεται στις 708.759 ψήφους. Το ποσοστό του, με πανεθνικούς όρους, υποχωρεί από το 3,8% στο 2,5%, ωστόσο σε επίπεδο Σκωτίας αυτό σημαίνει απώλεια του ενός τρίτου της δύναμής του. Την αντίστροφη πορεία καταγράφει το ουαλικό κόμμα Plaid Cymru, που διπλασίασε τις έδρες του σε 4.