Γαλλία: Παρέμβαση Μακρόν εν μέσω βαθιάς κρίσης

Η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία δεν είναι μοναδική, αλλά αποτελεί μέρος μιας γενικότερης τάσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι φιλελεύθερες αρχές που επικρατούσαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως μετά την ενοποίηση της Ευρώπης, βρίσκονται σε συνεχή υποχώρηση. Αυτή η τάση δεν είναι προσωρινή, αλλά αντιπροσωπεύει την καθημερινή ήττα των προοδευτικών φιλελεύθερων αρχών περί δημοκρατίας, αρχών της ανεκτικότητας και της συμπερίληψης που επικρατούσαν για περισσότερα από 75 χρόνια. Αυτές οι αρχές εγκαταλείπονται όχι μόνο από την άκρα δεξιά, αλλά και από κυρίαρχα κόμματα, κάτι που ήταν αδιανόητο πριν από λίγα χρόνια.

Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο όπου η δυστοπία δεν εκδηλώνεται μόνο μέσα από τη βία και τα βασανιστήρια, αλλά και μέσα από την αλλαγή στη σημασία των λέξεων, προς μια αυταρχική κατεύθυνση. Ο αυταρχισμός επικρατεί καθημερινά, καθώς επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και εκφράζουμε την πραγματικότητα γύρω μας, βάζοντάς μας να διακρίνουμε μεταξύ σωστού και λάθους, δικαίου και άδικου, με βάση το “εθνικό συμφέρον” όπως το αντιλαμβάνεται η άκρα δεξιά.

Οι έννοιες της ελευθερίας της ανεκτικότητας, της δικαιοσύνης , της ισότητας και της συμπερίληψης πλήττονται βάναυσα κάθε μέρα και για μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων η αρχή «Νόμος και Τάξη» είναι αυτή που πρέπει να καθοδηγεί την πολιτική δράση. Η δημοκρατία και η ισότητα δεν είναι πλέον αρχές κοινές για όλους. Αντίθετα όλο και περισσότερο ο αποκλεισμός του διαφορετικού, η ιδέα πολιτών δεύτερης κατηγορίας κανονικοποιείται σε όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Η ιδέα μιας διεθνούς τάξης που λειτουργεί με βάση κανόνες έχει υποστεί σοβαρές ζημίες, με ευθύνη τόσο από αυταρχικές χώρες όσο και από φιλελεύθερες. Η διπλή μέτρηση στις περιπτώσεις της Ουκρανίας και της Παλαιστίνης, η ανοχή στη σφαγή αμάχων και παιδιών, καθώς και οι επιθέσεις σε νοσοκομεία και ακόμη και στον Ερυθρό Σταυρό, όταν συνοδεύονται από αδύναμες διαμαρτυρίες της ΕΕ, αμφισβητούν την έννοια της διεθνούς νομικής τάξης. Η περιθωριοποίηση του ΟΗΕ και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ ισχυρών προσώπων στη διεθνή πολιτική οδηγούν στην κατάρρευση ολόκληρου του συστήματος μιας διεθνούς κοινότητας.

Σήμερα στην Ευρώπη, αντί να συζητάμε για το πώς η ΕΕ θα μπορούσε να διαμεσολαβήσει για την ειρήνη στην Παλαιστίνη και την Ουκρανία, ετοιμαζόμαστε για πόλεμο. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες θεωρούνται ως πρόσωπα δεύτερης κατηγορίας, με τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους να αμφισβητούνται.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Γαλλία είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, παρά τη βαρύτητά της. Η ΕΕ, που δημιουργήθηκε με βάση τις φιλελεύθερες αξίες και αρχές, έχει αλωθεί από μέσα. Αυτό συμβαίνει επειδή οι φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν παραδώσει τα κλειδιά στον αυταρχισμό. Η διολίσθηση του κράτους δικαίου, οι συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο έλεγχος των ΜΜΕ και η απονομιμοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας είναι συμπτώματα αυτής της πραγματικότητας. Ο αντιφιλελευθερισμός και η ανορθολογική αντίληψη έχουν ήδη εισέλθει στην ΕΕ.

Ο Πρόεδρος Μακρόν φέρει την πλήρη ευθύνη για το χάος που επικρατεί στη Γαλλία. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται ένας ηγέτης με συνεκτική ευρωπαϊκή όραση, έχει επιτύχει εσωτερικά με αντιλαϊκά μέτρα και αυταρχισμό, κάνοντας την πράσινη μετάβαση δυσβάσταχτη για τα φτωχότερα στρώματα. Ο φόβος και η ανασφάλεια ενισχύουν την άκρα δεξιά, που ελπίζει σε απλές λύσεις από έναν χαρισματικό ηγέτη.

Από την άποψη αυτή, και παρά τα ελλείματά της, η σημερινή παρέμβαση του Γάλλου προέδρου υπέρ της προάσπισης των αρχών και των αξιών της φιλελεύθερης δημοκρατίας μπορεί να αποτελέσει ένα βήμα προόδου.