Η Ευρώπη σε πολιτικό αναβρασμό

Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, η Αθήνα και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το μη αναμενόμενο αποτέλεσμα του β’ γύρου των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία.

Αποφεύχθηκε το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα που θα ήταν μια νίκη του κόμματος της Λεπέν με απόλυτη πλειοψηφία στη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Το αποτέλεσμα όμως αυτό είναι δύσκολο να χαρακτηριστεί απλά ως «το μη χείρον βέλτιστον», καθώς η απόλυτη τριχοτόμηση του πολιτικού σκηνικού οδηγεί νομοτελειακά σε κατάσταση ακυβερνησίας, τη στιγμή που η Γαλλία χρειάζεται δύσκολες αλλά απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, με το έλλειμμα να κινείται πάνω από το 5% του ΑΕΠ.

Τα επιφωνήματα ανακούφισης στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν διήρκεσαν πολύ, καθώς η πιθανή ακυβερνησία στο Παρίσι μπορεί να εμποδίσει σημαντικές αποφάσεις και μεταρρυθμίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εάν η Γαλλία βρεθεί σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος και κρίση χρέους, η κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο εάν η κυβέρνηση είναι αριστερή και εφαρμόσει ευρείες κοινωνικές παροχές. Η Moody’s προειδοποίησε ότι η πιστοληπτική αξιολόγηση της Γαλλίας μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά λόγω της δυσκολίας στη λήψη αποφάσεων και της αντιμετώπισης του κρατικού χρέους.

Οι Γάλλοι και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι ο Εμανουέλ Μακρόν και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν οποιαδήποτε οικονομική κρίση. Οι αγορές παραμένουν σε αναμονή για τις ενέργειες του Γάλλου Προέδρου, ενώ η παραμονή του στο Ματινιόν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι παρέχουν χρόνο για πιθανές συμμαχίες στην Εθνοσυνέλευση. Η Αριστερά απαιτεί την ανάθεση σχηματισμού κυβέρνησης, ενώ η ηγεσία της αποκηρύσσει κάλεσμα για πορεία προς το Ματινιόν.

Και σε ευρωπαϊκό επίπεδο όμως η πολιτική κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή. Η Ουγγαρία ανέλαβε, όπως προβλεπόταν, την εξάμηνη προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ο Βίκτορ Όρμπαν βρήκε ευκαιρία να κάνει ένα ιδιαίτερα προκλητικό τουρ στη Μόσχα και το Πεκίνο και να συναντηθεί με τον βασικό αντίπαλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Δύσης, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως και με τον βασικό αθέμιτο ανταγωνιστή Σι Τζινπίνγκ, προωθώντας μια διεθνοπολιτική ατζέντα ακριβώς αντίθετη με τη διακηρυγμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του ΝΑΤΟ. Ο Σαρλ Μισέλ και ο Ζοζέπ Μπορέλ έσπευσαν να δηλώσουν πως οι συναντήσεις του Όρμπαν με τον Πούτιν και τον Σι είναι καθαρά “διμερούς επιπέδου” και δεν δεσμεύουν την ΕΕ, αλλά η επικοινωνιακή και πολιτική ζημιά έχει ήδη επισυμβεί. Όσον αφορά αυτή καθεαυτή την ουγγρική προεδρία, είναι πολύ χαρακτηριστικό το σκηνικό χθες στην άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Ανάπτυξης της ΕΕ, από την οποία απουσίαζαν 19 από τους 26 αρμόδιους Υπουργούς, πλέον της προεδρεύουσας Ουγγαρίας. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που υπάρχει στις Βρυξέλλες είναι πως η ουγγρική προεδρία θα είναι ένα χαμένο εξάμηνο για την Ένωση και όλοι προσμένουν να περάσει αυτό το αμήχανο διάστημα και να αναλάβει τον Ιανουάριο την προεδρία του Συμβουλίου η Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ.

Ο Όρμπαν δεν περιορίστηκε μόνο στην πολιτική εκμετάλλευση της ουγγρικής προεδρίας της ΕΕ. Μετά από πολύ καλά οργανωμένες παρασκηνιακές διεργασίες, ηγήθηκε στη δημιουργία μιας νέας ακροδεξιάς κοινοβουλευτικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή η ομάδα, που ονομάζεται “Πατριώτες για την Ευρώπη”, αριθμεί 84 ευρωβουλευτές και είναι πλέον η τρίτη μεγαλύτερη ευρωομάδα, ξεπερνώντας το φιλελεύθερο Renew Europe. Συμμετέχουν σε αυτήν αντιευρωπαϊκά και φιλορωσικά κόμματα, όπως ο “Εθνικός Συναγερμός” της Μαρίν Λεπέν, η “Λέγκα του Βορρά” του Ματέο Σαλβίνι, το ισπανικό “Vox”, το πορτογαλικό “Chega” και η “Φωνή Λογικής” της Αφροδίτης Λατινοπούλου.

Η επόμενη μεγάλη στιγμή είναι η ψηφοφορία της επόμενης Τρίτης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την επανεκλογή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ακόμα πέντε χρόνια. Οι ευρωομάδες των τριών μεγάλων κομμάτων φαίνεται να έχουν άνετη πλειοψηφία 40 εδρών υπέρ της Φον ντερ Λάιεν. Ωστόσο, το ερώτημα είναι πόσοι από αυτούς θα ακολουθήσουν την κομματική γραμμή στη μυστική ψηφοφορία. Η αγωνία είναι μεγάλη, καθώς μια πιθανή απόρριψη της Φον ντερ Λάιεν θα δημιουργήσει αβεβαιότητα και οδηγήσει σε δύσκολες διαπραγματεύσεις για την επιλογή νέας προσωπικότητας στην προεδρία της Κομισιόν. Οι προειδοποιήσεις των ευρωβουλευτών Σχοινά και Βέμπερ αναφέρονται σε πιθανή αστάθεια σε περίπτωση απόρριψης της Φον ντερ Λάιεν.

Ποτέ άλλοτε στο μεταπολεμικό παρελθόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπήρχε ενδεχόμενη αμφισβήτηση της ηγεσίας της Γαλλίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε ένας μικρός αλλά πολύ ενεργός πόλος εντός της Ευρώπης που αμφισβητούσε την γεωπολιτική κατεύθυνση της ηπείρου.