Τα μηνύματα της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν

Όταν στις 12 Ιουλίου του 2023, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν συναντιούνταν για πρώτη φορά μετά από ενάμιση χρόνο και με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να έχουν βρεθεί κατ΄ επανάληψη τα τελευταία χρόνια σε τεντωμένο σκοινί, το τετ α τετ των δύο ανδρών αποτελούσε ορόσημο. Ακόμη και η διάρκεια της συνάντησής τους, μισή ώρα περισσότερο από το προγραμματισμένο, είχε τότε σημασία, όπως αποδείχθηκε λίγο αργότερα, εκ του αποτελέσματος. Στη συνάντηση εκείνη –απόρροια της καμπής, που αποτέλεσαν οι μεγάλοι σεισμοί στην Τουρκία λίγους μήνες νωρίτερα- μπήκε ουσιαστικά το πλαίσιο για την αλλαγή «πλεύσης» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τουλάχιστον σε επίπεδο κλίματος, τον τελευταίο χρόνο.

Μετά από συναντήσεις στη Νέα Υόρκη, την Αθήνα και την Άγκυρα, ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον για πέμπτη φορά. Η συνάντηση έγινε στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, με τους υπουργούς εξωτερικών και τους διπλωματικούς τους συμβούλους να παρευρίσκονται. Συζητήθηκε ο οδικός χάρτης και προγραμματίστηκε νέα συνάντηση στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, όπου θα καθοριστούν τα επόμενα βήματα για την προώθηση του πολιτικού διαλόγου και της θετικής ατζέντας.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκαν θέματα διεθνούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος, με έμφαση στις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνεργασία με τις τουρκικές αρχές στην καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ συμφώνησαν στο αμοιβαίο όφελος από τη διατήρηση κλίματος ηρεμίας. Επίσης, συμφώνησαν να εντατικοποιήσουν τη συνεργασία για την επίτευξη του στόχου του διπλασιασιασμού του όγκου των διμερών εμπορικών συναλλαγών. Επιπλέον, ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Κυπριακό, τονίζοντας ότι 50 χρόνια μετά την τραγωδία του ’74, η Κύπρος, κράτος-μέλος της ΕΕ, δεν μπορεί να παραμένει διαιρεμένη, και επανέλαβε την ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών για την επίλυση του.

Αν και τα βασικά θέματα δεν συζητήθηκαν σε αυτήν τη συνάντηση, η έλλειψη του χαρακτηρισμού “κρίσιμη” από τη συνομιλία των δύο ηγετών αποτελεί ένα θετικό βήμα προς την κανονικότητα. Η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει ότι η ηρεμία στο Αιγαίο δεν σημαίνει αλλαγή στις θέσεις της Άγκυρας, αλλά υποδεικνύει ένα θετικό μομέντουμ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η επικοινωνία σε υψηλό επίπεδο είναι σημαντική για τη διατήρηση αυτού του μομέντουμ. Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν οι ηγέτες από την Ουάσιγκτον και αυτή είναι η απάντηση της κυβέρνησης σε όσους εκφράζουν αντιρρήσεις για την πολιτική που ακολουθείται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κυρίως από τη Νέα Δημοκρατία.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επανειλημμένα μιλήσει για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την αλλαγή κλίματος. Παρά τις αναθεωρητικές απόψεις της Τουρκίας, έχουν σημειωθεί θετικά βήματα, όπως η απουσία υπερπτήσεων τους τελευταίους 16 μήνες και η αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών. Ωστόσο, η κυβέρνηση προσέγγισε τα ζητήματα με προσοχή, καθώς η αίσθηση “ηρεμίας” δεν εξαλείφει τα υπάρχοντα προβλήματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επίσης επισημάνει την ανάγκη επίλυσης του κυπριακού ζητήματος στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Επιπλέον, η παρουσία του στη Λευκωσία κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, καθώς και η προσεχής συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Α. Γκουτέρες, στη Νέα Υόρκη, οριοθετούν το πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.