Politico: Το τέλος της «γαλλικής εξαίρεσης»

Εάν μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη Γαλλία με μια λέξη, τις ημέρες που ακολούθησαν τις «χαοτικές» πρόωρες βουλευτικές εκλογές, θα ήταν «ακυβέρνητη».

Εδώ και μέρες, πολιτικοί και σχολιαστές ανησυχούν καθώς κανένα από τα τρία μεγάλα πολιτικά μπλοκ της χώρας δεν διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, θίγοντας το φάσμα του πολιτικού αδιεξόδου που απειλεί να παραλύσει τη διοίκηση της χώρας και να πλήξει τις αγορές, σημειώνει το Politico.

Σε πολλές άλλες χώρες της ΕΕ, ωστόσο, αυτή η περίοδος μετεκλογικής αβεβαιότητας είναι συνηθισμένη διαδικασία για τους πολιτικούς της πρώτης γραμμής. Το ερώτημα είναι αν οι Γάλλοι πολιτικοί έχουν αυτό που χρειάζεται για να ανταπεξέλθουν.

Ο Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο σε μια προσπάθεια να σταματήσει την άνοδο του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού. Το ριψοκίνδυνο στοίχημά του δεν απέδωσε πλήρως, γράφει ο Giorgio Leali του Politico.

Ενώ το κόμμα της Μαρίν Λεπέν έχασε τις εκλογές και μια ακροδεξιά κυβέρνηση δεν προβλέπεται να κυβερνήσει βραχυπρόθεσμα, οι περισσότερες έδρες πήγαν στο αριστερό μπλοκ του Νέου Λαϊκού Μετώπου, το οποίο περιλαμβάνει το κόμμα του Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Το στρατόπεδο του ίδιου του Μακρόν ήρθε στη δεύτερη θέση.

Καθώς κανένα από τα τρία πολιτικά μπλοκ δεν κέρδισε αρκετές έδρες για να σχηματίσει κυβέρνηση, τα κόμματα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αρχίσουν να συζητούν για τη δημιουργία συμμαχιών. Αυτό είναι μια σπάνια διαδικασία στη γαλλική πολιτική, όπου οι συμβιβασμοί με τους πολιτικούς αντιπάλους συνήθως χαρακτηρίζονται ως προδοσία.

«Ζητήσατε την εφεύρεση μιας νέας γαλλικής πολιτικής κουλτούρας”, έγραψε ο Μακρόν σε επιστολή του προς το γαλλικό κοινό, στην οποία ζητούσε έναν ευρύ συνασπισμό. «Όπως τόσοι πολλοί από τους Ευρωπαίους γείτονές μας, η χώρα μας πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο πνεύμα της υπέρβασης των [προσωπικών συμφερόντων]…».

Στη Γαλλία, αυτό είναι ένα δύσκολο εγχείρημα.

«Η πολιτική ελίτ της Γαλλίας το βρίσκει πολύ δύσκολο, επειδή δεν έχει μάθει πώς να μοιράζεται την εξουσία, να κάνει συμβιβασμούς και να σχηματίζει συνασπισμούς», δήλωσε ο Joseph de Weck, συνεργάτης του think tank Foreign Policy Research Institute. «Για τη Γαλλία, πρόκειται για ένα κοινοβούλιο αδύνατο να κυβερνηθεί, ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες πρόκειται για ένα κανονικό κοινοβούλιο όπως όλα τα άλλα», πρόσθεσε.

Ωστόσο, οι τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας χαρακτηρίστηκαν από ένα ασυνήθιστο επίπεδο συνεργασίας, όταν το λεγόμενο «δημοκρατικό τόξο» ενώθηκε κατά της ακροδεξιάς.

Προκειμένου να νικήσουν τη Μαρίν Λεπέν, το κεντρώο στρατόπεδο του Μακρόν και η αριστερή συμμαχία αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Αλλά η στρατηγική αυτή συνεργασία είχε «ημερομηνία λήξης». Οι κεντρώοι της προεδρικής συμμαχίας και οι αριστεροί διασταυρώνουν και πάλι τα ξίφη τους, δείχνοντας ότι δεν θα είναι εύκολο να βρεθεί ένας συμβιβασμός «καταμερισμό» της εξουσίας μεταξύ των δύο.

Οι κεντρώοι φιλελεύθεροι του Μακρόν και το κόμμα «Ανυπότακτη Γαλλία» του Μελανσόν, το οποίο είναι το μεγαλύτερο κόμμα της αριστερής συμμαχίας του Νέου Λαϊκού Μετώπου, έχουν αντίθετες απόψεις σε όλα τα μεγάλα πολιτικά ζητήματα, από την οικονομία μέχρι τον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς.

Οι διαπραγματεύσεις και οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι κάτι που συμβαίνει πολύ συχνά στις περισσότερες δημοκρατίες της ΕΕ και η Γαλλία ίσως πρέπει να εμπνευστεί από τους γείτονές της.

«Αυτές οι εκλογές θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν το τέλος μιας γαλλικής εξαίρεσης» δήλωσε ο Gilles Gressani από think tank Groupe d’études géopolitiques, σημειώνοντας ότι «η Γαλλία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ, μαζί με τη Μάλτα και την Ουγγαρία, που δεν είχε κυβέρνηση συνασπισμού τα τελευταία δέκα χρόνια».

Επιλογή πρωθυπουργού Αυτό που επείγει τώρα είναι να βρεθεί ένα άτομο που θα μπορούσε να αναλάβει την πρωθυπουργία και να συγκροτήσει μια λειτουργική κυβέρνηση που θα είναι σε θέση να ψηφίζει νόμους στην Εθνοσυνέλευση.

Το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο διεκδικεί το δικαίωμα να προτείνει τον επόμενο πρωθυπουργό επειδή κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις εκλογές. Ενώ ορισμένοι στο στρατόπεδο του Μακρόν ποντάρουν στις διαιρέσεις εντός του αριστερού στρατοπέδου για να σχηματίσουν μια συμμαχία με τους πιο κεντροαριστερούς εκπροσώπους του, άλλα βαριά ονόματα, όπως ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν, θα προτιμούσαν μια συμμαχία με τους δεξιούς Ρεπουμπλικάνους.

Αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι σχεδόν αχαρτογράφητο έδαφος για τη Γαλλία, όπου το Σύνταγμα και τα πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα δύο γύρων συνήθως διασφαλίζουν ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές καταλήγουν σε μια σαφή πλειοψηφία, συνήθως ευθυγραμμισμένη με την ατζέντα του προέδρου.

Αλλά αυτές οι εκλογές ανέδειξαν τα όρια του συστήματος. «Είναι η πρώτη φορά που έχουμε έναν τέτοιο κατακερματισμό της Εθνοσυνέλευσης, μια τέτοια αβεβαιότητα για το όνομα του πρωθυπουργού», δήλωσε ο Julien Bonnet, πρόεδρος της Ένωσης Συνταγματικού Δικαίου της Γαλλίας.

Η λεγόμενη συγκατοίκηση, όπου ο πρόεδρος και η κυβέρνηση προέρχονται από αντίπαλα πολιτικά στρατόπεδα, αποτελεί εξαίρεση που έχει να συμβεί εδω και 20 χρόνια.

Ενώ ο διορισμός του πρωθυπουργού εναπόκειται στον πρόεδρο, ο Μακρόν θα πρέπει να επιλέξει κάποιον που μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη του κοινοβουλίου και, ως εκ τούτου, να λάβει υπόψη του το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ των κομμάτων.

«Από νομική άποψη, δεν υπάρχουν οδηγίες» σχετικά με τον ρόλο του προέδρου σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, δήλωσε ο καθηγητής συνταγματικού δικαίου. Στην πράξη, ο Μακρόν είναι «απίθανο να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο» καθώς «έχει μικρό πολιτικό περιθώριο ελιγμών» μετά την ήττα στις εκλογές, πρόσθεσε.

Στη Γερμανία, η καγκελάριος ηγείται προσωπικά των διαπραγματεύσεων με άλλα κόμματα. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Ιταλία, ο πρόεδρος οργανώνει διαβουλεύσεις με τους ηγέτες των κομμάτων για να κατανοήσει ποιος πιθανός πρωθυπουργός θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ο σύμμαχος του Μακρόν Φρανσουά Μπαϊρού πιστεύει ότι κάτι παρόμοιο θα πρέπει να συμβεί και στη Γαλλία: ο πρόεδρος, όχι τα κόμματα, θα πρέπει να «σπάσει» το αδιέξοδο επιλέγοντας έναν πρωθυπουργό, είπε.

Εκλογικό σύστημα Για ορισμένους, ο κατακερματισμός της Εθνοσυνέλευσης δείχνει ότι το εκλογικό σύστημα της Γαλλίας δεν είναι πλέον σε θέση να εξυπηρετήσει τον σκοπό του.

Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα ψηφοφορίας δύο γύρων, ο υποψήφιος που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους στον δεύτερο γύρο της επαναληπτικής ψηφοφορίας σε μια συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια κερδίζει την έδρα του κοινοβουλίου.

Αυτό τείνει να δημιουργεί μια πόλωση στον πολιτικό διάλογο, καθώς ζητείται από τους ψηφοφόρους να επιλέξουν μεταξύ υποψηφίων στον επαναληπτικό γύρο, οι οποίοι δεν ήταν απαραίτητα η πρώτη τους επιλογή. Ο στόχος αυτού του συστήματος ψηφοφορίας είναι να διασφαλιστεί ότι οι πολιτικές δυνάμεις με τη μεγαλύτερη υποστήριξη μπορούν να κερδίσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που απαιτείται για να κυβερνήσουν.

Αυτή τη φορά τα πράγματα δεν λειτούργησαν κατ’ αυτόν τον τρόπο, ανοίγοντας εκ νέου τη συζήτηση για το αν η Γαλλία θα πρέπει αντ’ αυτού να υιοθετήσει ένα σύστημα αναλογικής ψήφου, όπου τα μικρότερα κόμματα εκπροσωπούνται καλύτερα, όπως συμβαίνει στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σε χώρες.

Πηγή: Politico