Πώς ο Ράμα συντηρεί την ένταση στις ελληνοαλβανικές σχέσεις

Το μπρα ντε φερ 14 μηνών με τον Έντι Ράμα, με αφορμή την προσπάθεια του να ελέγξει τον Δήμο της Χειμάρρας, ώστε να μην περάσει στα χέρια του εκπροσώπου της Ομόνοιας, που θα ακύρωνε και στην πράξη τη μακρόχρονη προσπάθεια των Τιράνων ακόμη από την εποχή Χότζα, να ακυρώσει τον μειονοτικό χαρακτήρα της, οδηγείται στο τέλος του.

Με τον Έντι Ράμα να εμφανίζεται νικητής, ο Φ. Μπελέρης μετακομίζει στην Ευρωβουλή, αφήνοντας έτσι τον Δήμο Χειμάρρας ανοιχτό για νέες εκλογές. Αυτό δίνει στον Ράμα την ευκαιρία να αξιοποιήσει την κατάσταση προς όφελος των σκοτεινών οικονομικών συμφερόντων. Ωστόσο, ο Μπελέρης θα παρακολουθεί την υπόθεση από την Ευρωβουλή και θα μπορεί να θέτει τα ζητήματα σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου.

Αυτοί που αρχικά υποστήριζαν ότι η Αθήνα δεν έπρεπε να επιδείξει τόσο έντονη αντίδραση για τη σύλληψη του Μπελέρη και τις προσπάθειες ακύρωσης της εκλογής του ως δημάρχου, τώρα βλέπουν τη μετακόμισή του στο Ευρωκοινοβούλιο ως μια τυχαία ευκαιρία για να λυθεί η διαμάχη με τον Ράμα σε επίσημο επίπεδο. Επιπλέον, στο Υπουργείο Εξωτερικών υπάρχει η άποψη ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εμφανίζεται ότι έχει προβλήματα με τους γείτονές της από το βόρειο τμήμα και ότι η κρίση με την Αλβανία, σε συνδυασμό με την αντιπαράθεση με τη Βόρεια Μακεδονία, ακυρώνει τη Βαλκανική πολιτική της.

Έχει προσπαθηθεί εδώ και καιρό να παρουσιαστεί ως “πρόοδος” το γεγονός ότι ο κ. Ράμα επέλεξε για “ειδική αποστολή” τον ομογενή πρώην βουλευτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος και ισχυρό παράγοντα της περιοχής, Βαγγέλη Τάβο, ως εναλλακτική επιλογή του. Ο Β. Τάβος, παρότι δεν είναι από τη Χειμάρρα, θα είναι ο υποψήφιος δήμαρχος με τις ευλογίες του Ε. Ράμα στις εκλογές που προκηρύχθηκαν στις 4 Αυγούστου. Ο Ε. Ράμα θα τον χρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει ότι δεν έχει πρόβλημα με την ελληνική εθνική μειονότητα, αλλά μόνο με τον Μπελέρη, κάτι που έχουν αποδεχθεί ορισμένοι στην Αθήνα.

Είναι όμως αρκετή η άδεια που υποχρεώθηκε να δώσει τώρα το καθεστώς Ράμα στον Φ. Μπελέρη, για να ορκισθεί στο Στρασβούργο (ενώ δεν έδωσε άδεια για να ορκισθεί ως δήμαρχος) ή ακόμη και η αποφυλάκιση του, αφού εκτίσει την ποινή του, προκειμένου να θεωρήσει η Αθήνα ότι ο φάκελος της παράνομης ακύρωσης των εκλογών του Μαΐου 2023, κλείνει οριστικά με την προκήρυξη νέων εκλογών;

Πόσο ελεύθερες και δίκαιες μπορούν να είναι οι εκλογές όταν ο νέος υποψήφιος που υποστηρίζει η Ομόνοια και το Κεάδ έχει μόνο 23 ημέρες για να παρουσιάσει το ψηφοδέλτιό του, να δημοσιοποιήσει το πρόγραμμά του και να πραγματοποιήσει την προεκλογική του εκστρατεία; Ο εκλεκτός του Αλβανού πρωθυπουργού, Β. Τάβος, διορίστηκε νομάρχης Αυλώνας πριν μερικούς μήνες, προσφέροντάς του ένα πλεονέκτημα ως τοπικός εκπρόσωπος του κράτους και της κυβέρνησης για την προεκλογική του εκστρατεία.

Στις εκλογές της 4ης Αυγούστου, είναι προφανές ότι η Αθήνα και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα παρακολουθήσουν προσεκτικά την εκλογική διαδικασία, προκειμένου να αποτραπούν περιπτώσεις νοθείας. Ωστόσο, οι παρατηρητές δεν θα μπορέσουν να καταγράψουν τον τρόμο των ψηφοφόρων του Μπελέρη, ούτε τις κυβερνητικές παρεμβάσεις που έχουν ως στόχο την εξαγορά ψήφων.

Είναι προφανές ότι οι ελληνοαλβανικές σχέσεις δεν μπορούν να παραμείνουν σε κατάσταση κρίσης. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να αναμένουμε μια “νέα αρχή” στις σχέσεις αυτές την επόμενη μέρα των εκλογών στη Χειμάρρα και ενώ ο Φ. Μπελέρης δεν έχει ακόμη λάβει το έγγραφο απόλυσής του από τις φυλακές. Ο Ε. Ράμα έχει χάσει την αξιοπιστία του απέναντι στην Ελλάδα, και το πραξικόπημα στη Χειμάρρα εναντίον του Φ. Μπελέρη δεν είναι το μόνο περιστατικό. Ο Ε. Ράμα πρέπει να παράσχει συγκεκριμένες διαβεβαιώσεις ότι επιδιώκει την πραγματική αποκλιμάκωση στις διμερείς σχέσεις και όχι απλώς να αποκτήσει νομιμοποίηση για τις πράξεις του από την Αθήνα.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να νιώθει ένοχη για την υπόθεση Μπελέρη και της Χειμάρρας. Εάν οι εντάσεις έχουν επιστρέψει στις σχέσεις με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, αυτό δεν οφείλεται στην Ελλάδα και αποτελεί απόδειξη ότι ο εθνικισμός και οι αλυτρωτισμοί εξακολουθούν να υπάρχουν, ενώ η ευρωατλαντική πορεία των Δ. Βαλκανίων πρέπει να προϋποθέτει την εγκατάλειψή τους και όχι την επιβράβευσή τους. Επιπλέον, ο ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια δεν μπορεί να οικοδομηθεί με μονομερείς κινήσεις καλής θελήσεως.