Ορμπαν: Ενας «χρήσιμος ηλίθιος» για να διαπραγματευτεί με τη Μόσχα

Καλώς ή κακώς ο Βίκτορ Ορμπαν είναι ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ουγγαρίας και η Ουγγαρία είναι κράτος-μέλος της ΕΕ, ενώ στο τρέχον, δεύτερο εξάμηνο του έτους, την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ έτυχε να ασκεί η ουγγρική κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει πως ο Βίκτορ Ορμπαν εκπροσωπεί την Ευρώπη των 27 σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο αβεβαιότητας και ανασφάλειας – λόγω της απόπειρας κατά του Ντόναλντ Τραμπ και των επικείμενων προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, των δύο πολέμων που εξακολουθούν να μαίνονται στην Ουκρανία και στη Γάζα, αλλά και του πολιτικού σεισμού που σημειώθηκε στη Γαλλία. Εκμεταλλευόμενος την περίσταση, ο Βίκτορ Ορμπαν αποφάσισε να αναλάβει ρόλο «ειρηνοποιού», μεταβαίνοντας στη Μόσχα, όπου έγινε δεκτός εγκάρδια από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Πριν πετάξει στη ρωσική πρωτεύουσα, ο ούγγρος πρωθυπουργός επισκέφτηκε το Κίεβο, όπου είχε μια εξίσου εγκάρδια συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Ωστόσο η επίσκεψη στο Κρεμλίνο προκάλεσε έντονες διπλωματικές αντιδράσεις στους κόλπους της ΕΕ, ενώ η Κομισιόν έσπευσε να επιπλήξει τον Ορμπαν, υπογραμμίζοντας, πρακτικά, τα εξής δύο πράγματα: καταρχάς ότι δεν έπρεπε να αναλάβει αυτήν την πρωτοβουλία και, δεύτερον, ότι σε καμία περίπτωση δεν εκφράζει την γραμμή της ΕΕ (υποθέτοντας πως υπάρχει κάποια γραμμή και είναι κοινή) για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο ούγγρος πρωθυπουργός είναι εδώ και χρόνια στα μαχαίρια με τις Βρυξέλλες, ενώ σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία χαρακτηρίζεται ευρέως ως ένας «χρήσιμος ηλίθιος» της Ρωσίας, φίλος του Πούτιν που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Μόσχας σε βάρος της Ουκρανίας και των Ουκρανών, μπλοκάροντας, για παράδειγμα, ή καταψηφίζοντας ευρωπαϊκές αποφάσεις για την οικονομική και στρατιωτική στήριξη του Κιέβου. Εξετάζοντας, όμως, τα γεγονότα από τη σκοπιά του Ορμπαν και λαμβάνοντας υπόψη το ζητούμενο, που είναι η προοπτική της ειρήνης, ο ούγγρος πρωθυπουργός θα μπορούσε να φανεί, τελικά, χρήσιμος και στην ΕΕ.

Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει σε εκτενή ανάλυσή του ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera. Ο ιταλός αρθρογράφος σημειώνει καταρχάς πως τις προηγούμενες ημέρες ο Βίκτορ Ορμπαν είχε και άλλες σημαντικές συναντήσεις: με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον κατά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, με τον τέως και πιθανώς μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο, αλλά και με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στο Πεκίνο. «Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο ηγέτης μιας μικρής χώρας όπως η Ουγγαρία είναι τόσο αιθεροβάμων ή αφελής ώστε να απαιτεί τη διεθνή προσοχή χωρίς να έχει κάποια χαρτιά για να παίξει. Και είναι σχεδόν περιττό να σημειώσουμε ότι σε μια περίοδο που οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Μόσχα είναι ουσιαστικά κλειστοί, ο πρόεδρος Πούτιν συνομιλεί μόνο με εκείνους που θεωρεί φίλους ή συνεργούς» γράφει ο Μάσιμο Νάβα, εξηγώντας πως αυτοί οι «φίλοι» του Πούτιν είναι οι μοναδικοί που συγκεντρώνουν κάποιες πιθανότητες για διάλογο με τη Μόσχα, όπως παραδέχτηκε και ευχήθηκε και ο πρόεδρος Ζελένσκι τις προηγούμενες ημέρες, προφανώς γνωρίζοντας το διπλωματικό παρασκήνιο αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τις δυσοίωνες αναφορές από τα διάφορα μέτωπα του πολέμου. Είναι αλήθεια ότι οι αντιπυραυλικά συστήματα και μαχητικά αεροσκάφη πρόκειται να αρχίσουν να φτάνουν –«αν και με το σταγονόμετρο», σημειώνει ο ιταλός δημοσιογράφος– στην Ουκρανία από κράτη-μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Αλήθεια είναι επίσης ότι η πορεία της Ουκρανίας προς την πλήρη ένταξή της στο ΝΑΤΟ χαρακτηρίστηκε «μη αντιστρέψιμη». Αλλά δεν ανακοινώθηκε κάποιο χρονοδιάγραμμα, ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται με μοναδική προοπτική για τους Ουκρανούς, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, την παράταση την δεινών τους και της καταστροφής της χώρας τους, οι οποίοι καλούνται να εντείνουν τις πολεμικές τους προσπάθειες, ώστε να μην αναγκαστούν να συνθηκολογήσουν. «Ολα αυτά είναι γνωστά στην Ουάσινγκτον και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, παρά το επαναλαμβανόμενο επίσημο αφήγημα περί ηρωικής ουκρανικής αντίστασης και επικείμενης ρωσικής ήττας, χάρη στις κυρώσεις (καταστρατηγημένες), τις ρωγμές στο καθεστώς (ανύπαρκτες), τις ανθρώπινες απώλειες (ασήμαντες σε μια δικτατορία), τις υλικοτεχνικές δυσκολίες (ξεπερνιούνται με την εντατική επανεκκίνηση της πολεμικής βιομηχανίας)» αναφέρει ο αρθρογράφος της Corriere della Sera.

«Ολα αυτά είναι προφανώς γνωστά και στον Ορμπαν, ο οποίος υπερασπίζεται τα συμφέροντα της χώρας του σε βάρος της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, αλλά έχει γίνει ο εκπρόσωπος ή ο “αγγελιοφόρος” ενός μηνύματος που μάλλον ξεπερνά μια τυπική επίσκεψη ή μια πράξη υποτέλειας στην αυλή της Μόσχας» προσθέτει. Ο Μπαλάζ Ορμπαν, δεξί χέρι του Βίκτορ Ορμπαν, είπε ότι «ο πρωθυπουργός ενημέρωσε γραπτώς τους ηγέτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις διαπραγματεύσεις, τις εμπειρίες από την πρώτη φάση της ειρηνευτικής αποστολής και τις ουγγρικές προτάσεις». «Εάν η Ευρώπη επιθυμεί την ειρήνη και επιδιώκει να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στον τερματισμό του πολέμου και της αιματοχυσίας, πρέπει τώρα να σχεδιάσει και να πραγματοποιήσει μια αλλαγή κατεύθυνσης», πρόσθεσε σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Magyar Nemzet. «Υπάρχουν δύο εμπόλεμα μέρη, η Ουκρανία και η Ρωσία, και υπάρχουν τρεις ή τέσσερις μεγάλες και μεσαίες δυνάμεις που μπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο ως μεσολαβητές», δηλαδή οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, η Κίνα, «αλλά και […] η Τουρκία, με τη συνδρομή της οποίας συνάφθηκε η μοναδική έως σήμερα (μερική) συμφωνία για τους διαδρόμους μεταφοράς σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα». Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Ορμπαν, ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί την ειρήνη, οπότε εάν επανεκλεγεί στην προεδρία των ΗΠΑ, όπως αναμένεται, θα δημιουργήσει ο ίδιος τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επίτευξή της.

«Αποστολή Ειρήνης 5.0. Ηταν τιμή μου να επισκεφθώ τον Ντόναλντ Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο. Συζητήσαμε τρόπους για να κάνουμε ειρήνη. Τα καλά νέα της ημέρας: αυτός θα βρει μια λύση!», έγραψε ο ίδιος ο Βίκτορ Ορμπαν στο X. «Συνεχίσαμε την ειρηνευτική αποστολή στο Μαρ-α-Λάγκο. Ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του ότι είναι άνθρωπος της ειρήνης. Θα γίνει ξανά!» πρόσθεσε σε άλλο σχόλιό του ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, κοινοποιώντας φωτογραφίες και βίντεο που τον απαθανατίζουν μαζί με τον Τραμπ. Η Ουγγαρία υπόσχεται να είναι «έντιμος μεσολαβητής», ασκώντας την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. «Ωστόσο οι Ευρωπαίοι και η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση τάσσονται υπέρ της συνέχισης του πολέμου. Ο ρόλος μας δεν πρέπει να υπερεκτιμάται ούτε να υποτιμάται» πρόσθεσε. «Είμαστε πεπεισμένοι ότι ολόκληρη η περίοδος της προεδρίας μας στην ΕΕ πρέπει να αξιοποιηθεί, με πολιτικούς όρους, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ειρηνευτικές συνομιλίες. Εάν η ΕΕ δεν ενεργήσει τώρα, ενδέχεται να μην είναι σε θέση να δράσει αργότερα. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες της διεθνούς πολιτικής με τους οποίους αξίζει να διαπραγματευτούμε και να τους ενθαρρύνουμε να δράσουμε από κοινού. Υπάρχουν λοιπόν ακόμη ταξίδια και διαπραγματεύσεις που πρέπει να γίνουν. Βρισκόμαστε εν μέσω μιας πολύ έντονης περιόδου» σημείωσε από την πλευρά του το δεξί χέρι του ούγγρου πρωθυπουργού. Πράγματι, «η Ουγγαρία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που μπορεί να διαπραγματευτεί και με τις δύο πλευρές» γράφει ο Μάσιμο Νάβα, θυμίζοντας πως υπάρχει επίσης η Σερβία, η οποία δεν ανήκει μεν στην ΕΕ, αλλά μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο, δεδομένων των στενών της σχέσεων με τη Μόσχα και με το Πεκίνο (γεγονός που εξηγεί και τις πολλές συναντήσεις μεταξύ του σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι). «Το αν υπάρχει “σχέδιο Τραμπ” ή “σχέδιο Ορμπαν” δεν είναι γνωστό, αλλά είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο ούγγρος πρωθυπουργός δεν υπήρξε φορέας μηνυμάτων κάποιου ενδιαφέροντος για μια πορεία προς την ειρήνη» υποστηρίζει ο ιταλός αναλυτής.

Επικαλούμενος δημοσίευμα του Politico, σημειώνει πως οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ είναι έτοιμοι να σνομπάρουν την Ουγγαρία και την «ειρηνευτική» πρωτοβουλία της, πραγματοποιώντας μια δική τους σύνοδο εξωτερικής πολιτικής, αντί να ταξιδέψουν στη Βουδαπέστη στα τέλη του επόμενου μήνα, όπως έχει προγραμματιστεί. Τα επίσημα ευρωπαϊκά «αντίποινα» και ο εκνευρισμός εδράζονται σε διαδικαστικά ζητήματα και στο γεγονός ότι τίποτα δεν κοινοποιήθηκε εκ των προτέρων, ούτε συμφωνήθηκε. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με τον Μάσιμο Νάβα, «θα ήταν απλουστευτικό να εκλάβουμε τα ταξίδια του Ορμπαν απλώς ως ένα προπαγανδιστικό τέχνασμα μετά την ίδρυση της νέας ακροδεξιάς πολιτικής ομάδας Πατριώτες για την Ευρώπη, η οποία αποτελεί πλέον την τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με 84 έδρες». Στον ακροδεξιό σχηματισμό που συστάθηκε στις αρχές του μήνα, μετά από τις ευρωεκλογές του περασμένου Ιουνίου, πέρα από το Φιντέτς, το κόμμα του Βίκτορ Ορμπαν, ανήκουν επίσης η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι από την Ιταλία, το Κόμμα για την Ελευθερία του Γκερτ Βίλντερς από την Ολλανδία (αναδείχθηκε πρώτο στις γενικές εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου), αλλά και η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν, με τον Ζορντάν Μπαρντελά, τον πρόεδρο του κόμματος, να εκτελεί χρέη προέδρου και των Πατριωτών για την Ευρώπη. Πρόκειται για μια ομάδα που θα μπορούσε να αρχίσει να επηρεάζει ολοένα περισσότερο την ευρωπαϊκή πολιτική, ειδικά αν ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου είναι εκ νέου ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε λίγες ημέρες, καταλήγοντας σε συμφωνία με τον Πούτιν. «Εάν συμβεί αυτό, η κατάληξη, μετά από τόσες προσπάθειες και θυσίες, θα είναι […] προφανής: η Ευρώπη θα πρέπει να οραματιστεί την άμυνά της με βάση την αμερικανική απεμπλοκή και να επωμιστεί το βάρος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Και ίσως να προσεύχεται να ανοίξουν ξανά οι στρόφιγγες (του ρωσικού πετρελαίου και αερίου). Σε αυτό το πλαίσιο, ο Βίκτορ Ορμπαν, ο “χρήσιμος ηλίθιος”, θα ήταν μόνο χρήσιμος» καταλήγει ο ιταλός σχολιαστής.