Οι συμμορίες κοκαΐνης παίζουν κρυφτούλι με τα τελωνεία της ΕΕ

«Οι ισπανοί συνάδελφοι βρίσκονται τώρα υπό αυξημένη πίεση, καθώς οι εγκληματίες αποφάσισαν ότι η Αμβέρσα και το Ρότερνταμ είναι πλέον λιγότερο ελκυστικά λιμάνια» λέει στο Politico ο Κρίστιαν Βαντερβάερεν, επικεφαλής των τελωνείων του Βελγίου. «Τώρα στοχεύουν περισσότερο την Ισπανία». Παράλληλα, οι τελωνειακοί υπάλληλοι και οι αστυνομικές αρχές παρατηρούν όλο και περισσότερες κατασχέσεις ποσοτήτων κοκαΐνης που προορίζονται για Σκανδιναβικές χώρες, όπως η Σουηδία και η Δανία.

Οι κατασχέσεις της κοκαΐνης στις μεγαλύτερες χώρες εισαγωγής της Ευρώπης, την Ολλανδία και το Βέλγιο, έχουν πέσει κατακόρυφα φέτος, καθώς η αυξημένη επαγρύπνηση των αστυνομικών αρχών ωθεί τους διακινητές σε λιμάνια νοτιότερα ή βορειότερα, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του Politico. Το Ρότερνταμ και η Αμβέρσα, τα δύο μεγαλύτερα θαλάσσια λιμάνια εμπορευμάτων της ΕΕ, κατέσχεσαν λίγο περισσότερο από τη μισή ποσότητας κοκαΐνης που έφθασε σε αυτά στο πρώτο εξάμηνο του 2024 σε σύγκριση με πέρυσι. Τα βελγικά τελωνεία κατέσχεσαν 22 τόνους ναρκωτικών, αντί των περσινών 43, ενώ οι Ολλανδοί εντόπισαν μόλις 16 τόνους, όταν πέρυσι είχαν κατασχέσει 28, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία.

Και οι δύο χώρες έχουν εντείνει σε μεγάλο βαθμό τις προσπάθειές τους για αναχαίτιση των ναρκωτικών και πρόληψη της βίας που σχετίζεται με αυτά, αυξάνοντας την αστυνομική παρουσία, εξελίσσοντας τον τελωνειακό εξοπλισμό και συνεργαζόμενες με τις χώρες προέλευσης της κοκαΐνης στη Λατινική Αμερική. Οι συμμορίες ναρκωτικών υπέστησαν επίσης σημαντικό πλήγμα όταν οι Αρχές κατάφεραν, τον Μάρτιο του 2021, να σπάσουν ένα κρυπτογραφημένο δίκτυο ανταλλαγής μηνυμάτων –γνωστό ως «Sky ECC»– που χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό από εμπόρους ναρκωτικών. Αλλά η πρόοδός τους έχει επιφέρει κόστος σε άλλες χώρες.

«Οι ισπανοί συνάδελφοι βρίσκονται τώρα υπό αυξημένη πίεση, καθώς οι εγκληματίες αποφάσισαν ότι η Αμβέρσα και το Ρότερνταμ είναι πλέον λιγότερο ελκυστικά λιμάνια» λέει στο Politico ο Κρίστιαν Βαντερβάερεν, επικεφαλής των τελωνείων του Βελγίου. «Τώρα στοχεύουν περισσότερο την Ισπανία». Παράλληλα, οι τελωνειακοί υπάλληλοι και οι αστυνομικές αρχές παρατηρούν όλο και περισσότερες κατασχέσεις ποσοτήτων κοκαΐνης που προορίζονται για Σκανδιναβικές χώρες, όπως η Σουηδία και η Δανία. Πρόκειται για ένα παιχνίδι σαν τις μουσικές καρέκλες, το οποίο οι ειδικοί είχαν προειδοποιήσει ότι θα συμβεί. Η καταστολή της διακίνησης ναρκωτικών σε ένα λιμάνι αναγκάζει τις συμμορίες να εκτρέψουν τις επιχειρήσεις τους αλλού, όπου συναντούν λιγότερη αντίσταση. Αυτό σημαίνει ότι η βία που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και έχει ταλαιπωρήσει όλα αυτά τα χρόνια την Αμβέρσα και το Ρότερνταμ εισχωρεί τώρα πιο βαθιά στην Ευρώπη.

Το 2022 σημειώθηκαν 81 πυροβολισμοί και εκρήξεις που σχετίζονταν με ναρκωτικά στην Αμβέρσα, καθώς οι πόλεμοι των συμμοριών εξαπλώθηκαν στους δρόμους της πόλης. Στόχοι, πλέον, είναι και οι λιμενικοί υπάλληλοι. Τον περασμένο Νοέμβριο δύο λιμενεργάτες δέθηκαν και απειλήθηκαν με μαχαίρι σε κτίριο τελωνείου, σε μια εικαζόμενη απόπειρα των συμμοριών να ανακτήσουν κατασχεθέντα ναρκωτικά. Αυτός είναι ο λόγος που ορισμένοι πολιτικοί υποστηρίζουν ότι μόνο ένα σχέδιο σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη διακίνηση ναρκωτικών. «Αυτά τα νούμερα δείχνουν ότι χρειαζόμαστε μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση κατά της διακίνησης» δηλώνει η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ιλβα Γιόχανσον, στο Politico, αντιδρώντας στα νούμερα που προκύπτουν από τα τελωνεία του Βελγίου και της Ολλανδίας.

Νωρίτερα φέτος η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η τότε βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ εγκαινίασαν μια «Συμμαχία Λιμένων» – μια προσπάθεια διασύνδεσης μεταξύ κυβερνήσεων, αξιωματούχων επιβολής του Νόμου και λιμενικών και ναυτιλιακών εταιρειών, για την ενίσχυση της ασφάλειας των λιμανιών και την αποτροπή εισόδου των ναρκωτικών. Επί του παρόντος 31 λιμάνια έχουν ενταχθεί στην κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια, σύμφωνα με τη Γιόχανσον, η οποία επισημαίνει ότι μόνο ένα οργανωμένο δίκτυο είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ένα άλλο οργανωμένο δίκτυο. Υποστηρίζει επίσης ότι αυτό το δίκτυο πρέπει να εκτείνεται και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Η επίτροπος έχει πραγματοποιήσει αρκετές επισκέψεις στη Λατινική Αμερική, μαζί με πληθώρα ευρωπαίων υπουργών. Αλλά δεν μπορούν να εντοπιστούν όλα τα φορτία ναρκωτικών από τη Λατινική Αμερική. Η δυτικοαφρικανική Σιέρα Λεόνε βρέθηκε στην κορυφή της λίστας των κρατών όπου εντοπίστηκε κοκαΐνη που κατασχέθηκε στην Αμβέρσα, σύμφωνα με τα βελγικά τελωνεία. Είναι ίσως ένα σημάδι ότι λόγω της «εμμονής» των Αρχών με τη Λατινική Αμερική, η κοκαΐνη που διακινείται λαθραία μέσω νέων δρομολογίων χάνεται από τα ραντάρ τους. Νέες μέθοδοι λαθρεμπορίου είναι επίσης σε πλήρη εξέλιξη, όπως η εισαγωγή πάστας κόκας, αντί κοκαΐνης. Η επικόλλησή της σε κορμούς μεταφερόμενων δέντρων είναι φθηνότερη και επομένως λιγότερο προβληματική κατά τη μεταφορά της. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Politico, η Europol έχει ανιχνεύσει εργαστήρια στην ΕΕ εξειδικευμένα στη μετατροπή πάστας κόκας σε κοκαΐνη του δρόμου.