Ποιες ευρωπαϊκές χώρες εξετάζουν το σουηδικό μοντέλο στράτευσης

Τρία κέντρα στρατολόγησης, στη Στοκχόλμη, στο Γκέτεμποργκ και στο Μάλμε, εξετάζουν 110.000 εφήβους κάθε χρόνο. Στόχος είναι να καλέσουν περίπου το ένα τέταρτο από αυτούς για σωματικές και ψυχομετρικές εξετάσεις, και στη συνέχεια να επιλέξουν το καταλληλότερο 33% για να υπηρετήσει από εννέα έως 15 μήνες υποχρεωτικά στον σουηδικό στρατό. Πρόκειται για ένα μοντέλο σχεδιασμένο να επανδρώσει τον στρατό της σκανδιναβικής χώρας, που έχει αποψιλωθεί μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Η ηγεσία της Σουηδίας αναγκάστηκε σε αυτή τη στροφή προς την πολιτική στρατολόγησης μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014 – που απέδειξε ότι η από ανατολάς απειλή ξαναγεννιόταν. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico, το σουηδικό μοντέλο τραβά την προσοχή μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, που προσπαθούν να βρουν τρόπους να ενισχύσουν τις δικές τους αποψιλωμένες στρατιωτικές δυνάμεις. Ο αριθμός των εφήβων που επιστρατεύθηκαν στον σουηδικό στρατό φέτος διπλασιάστηκε σε περίπου 8.000, από 4.000 το 2017, όταν επανεισάχθηκε η ουδέτερη ως προς το φύλο υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, μετά από μια επταετή διακοπή. Η σουηδική κυβέρνηση σκοπεύει να αυξήσει βραχυπρόθεσμα τον αριθμό αυτόν στις 10.000 ετησίως, ενώ ο σχεδιασμός του συστήματος επιτρέπει την επέκταση και πέρα ​​από αυτόν, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο.

Αυτοί οι νέοι στρατεύσιμοι θα προστεθούν στους 14.850 μόνιμους οπλίτες των σουηδικών ενόπλων δυνάμεων. Αυτή η αλλαγή πολιτικής προκαλεί τρόμο σε μια κοινωνία που δεν έχει πολεμήσει εδώ και 200 ​​χρόνια. Μετά την ένταξη της χώρας στο NATO, όμως, οι σουηδοί έφηβοι έχουν αρχίσει να βλέπουν τη συμμετοχή τους σε διάφορες επικουρικές θέσεις του στρατού ως επαγγελματική επιλογή. Οι νέοι σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη ίσως σύντομα κληθούν να ακολουθήσουν τα βήματά τους. Ο υπουργός Αμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πιστόριους, επισκέφθηκε το στρατολογικό κέντρο της Στοκχόλμης πριν από μερικές εβδομάδες, και φεύγοντας δήλωσε ότι έλαβε χρήσιμα μαθήματα για τη δική του χώρα. «Χρειαζόμαστε νεαρούς –άνδρες και γυναίκες– με γερά κίνητρα για να υπερασπιστούν τις χώρες μας εάν χρειαστεί», είπε σε δημοσιογράφους στη Στοκχόλμη.

«Ακουσα πολλά για τη σουηδική προσέγγιση και το εκτιμώ – η προσέγγισή σας περιλαμβάνει μια ισχυρή εφεδρική δύναμη – και έχουμε δει ότι στην Ουκρανία αυτό αποδείχθηκε σημαντικό». Στις 12 Ιουνίου, ο Πιστόριους πρότεινε την επιλεκτική στρατιωτική θητεία επικεντρωμένη στους εθελοντές ως «ένα πρώτο βήμα». Το σχέδιό του, που μελετάται από τους εταίρους του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού, περιλαμβάνει τη συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου από περίπου 400.000 18χρονους ετησίως, με στόχο τις ιατρικές εξετάσεις 40.000 εξ’ αυτών – και την τελική επιλογή 10.000 για βασική εκπαίδευση. Ολλανδοί αξιωματούχοι έχουν επίσης σταλεί στο στρατολογικό κέντρο της Στοκχόλμης, ενώ μια σειρά από πρώην ανώτατους αξιωματούχους του Ηνωμένου Βασιλείου, συμπεριλαμβανομένου του πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών MI6, έχουν επισημάνει αυτά που θεωρούν ως πλεονεκτήματα του σουηδικού μοντέλου. Το σουηδικό σύστημα στρατολόγησης ξεκινά με ένα ερωτηματολόγιο που στέλνεται σε όλους τους 18χρονους (άνδρες και γυναίκες) με ερωτήσεις γύρω από την υγεία, την εκπαίδευση, την προσωπικότητα, το ποινικό μητρώο και τις στάσεις τους για τις ένοπλες δυνάμεις. Αν οι απαντήσεις ικανοποιούν τον στρατό και δεν υπάρχουν προβλήματα υγείας, οι έφηβοι καλούνται για εξέταση. Οσοι αρνηθούν, βρίσκονται αντιμέτωποι με πρόστιμα, ή και με ποινή φυλάκισης.

Ταυτόχρονα, η σουηδική κοινωνία βομβαρδίζεται από μια ενημερωτική εκστρατεία που υπογραμμίζει τα οφέλη της στρατιωτικής θητείας για την προσωπική ανάπτυξη και την στρατηγική άμυνας της χώρας για όλη την κοινωνία – γνωστή ως «ολική άμυνα», που έχει στόχο «την προστασία της δημοκρατίας και τη διατήρηση του σουηδικού τρόπου ζωής». Τα τεστ των στρατολογικών κέντρων ξεκινούν με μια ωριαία εξέταση νοητικής ικανότητας σε υπολογιστή, όπου απαγορεύεται η χρήση κινητών τηλεφώνων. Οσοι αποτύχουν στο τεστ επιστρέφουν στα σπίτια τους. Οι υπόλοιποι προχωρούν σε τεστ φυσικών αντοχών με ποδήλατο γυμναστικής και βάρη. Αφού ολοκληρωθούν τα τεστ, οι υποψήφιοι έχουν μια συζήτηση σε βάθος με έναν ψυχολόγο, και υποβάλλονται σε μια σειρά από τεστ ακοής και όρασης. Σε αυτό το σημείο η δοκιμή ολοκληρώνεται, και ο πιθανός κληρωτός επιστρέφει σπίτι του περιμένοντας την απόφαση των υπευθύνων πρόσληψης για να μάθει αν θα τοποθετηθεί στο 33% των νέων στρατιωτών, ή στο 66% όσων έχουν κοπεί. Οσοι από τους εγκεκριμένους αρνηθούν τη στράτευση, μπορούν να εξηγήσουν τους λόγους τους – χωρίς την παραμικρή εγγύηση ότι τα επιχειρήματά τους θα γίνουν δεκτά. Ενα ευρύ φάσμα θέσεων περιμένει τους νεοσύλλεκτους – στο πεζικό της Αρκτικής, στους δύτες της Βαλτικής, στο τμήμα επισκευής πολεμικών εξαρτημάτων, ή στο Πολεμικό Ναυτικό. Οσοι επιδεικνύουν ηγετικές ικανότητες, υπηρετούν 15 μήνες διοικώντας άλλους στρατεύσιμους – οι υπόλοιποι υπηρετούν 9 μήνες.