Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα δεν αποδίδεται μόνο στους Χούθι

Η Ερυθρά Θάλασσα βρίσκεται σε κρίση. Στο επίκεντρο της καταιγίδας βρίσκονται οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι έχουν εξαπολύσει ένα κύμα επιθέσεων σε πλοία που διασχίζουν ένα από τα πιο κομβικά θαλάσσια στενά του κόσμου, υποτίθεται για να υποστηρίξουν τον πόλεμο της Χαμάς κατά του Ισραήλ. Το “κόλπο” των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα επιφέρει σοβαρό κόστος στο παγκόσμιο εμπόριο, όπως και στο πρόβλημα της σομαλικής πειρατείας, που έφτασε στην κορύφωσή του το 2010. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένοι από τους συμμάχους τους έχουν παρέμβει για να καταστείλουν στρατιωτικά την απειλή, βομβαρδίζοντας θέσεις των Χούθι στο εσωτερικό της Υεμένης. Αλλά παρόλο που το επεισόδιο αυτό είναι ενδεικτικό των δυσκολιών της ασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα, η κρίση εκτείνεται πολύ πέρα από τα προβλήματα που προέρχονται από την Υεμένη.

Η πολιτική βία και ο κρατικός κατακερματισμός που τροφοδότησαν την άνοδο των Χούθι στην Υεμένη προκαλούν τώρα καταστροφές σε ολόκληρο το ευρύτερο Κέρας της Αφρικής. Ένας μεταστατικός ιστός ενδοκρατικών και διακρατικών συγκρούσεων που εκτείνεται από το Σουδάν έως τη Σομαλία θα μπορούσε να φέρει πρωτοφανές χάος σε όλο το Κέρας, δημιουργώντας χώρο για εξτρεμιστικά μαχητικά δίκτυα και χώρες εχθρικές προς τα δυτικά συμφέροντα και μια ελεύθερη και ανοικτή Ερυθρά Θάλασσα. Η αποτροπή της επιδείνωσης της κατάστασης θα απαιτήσει έναν ευρείας βάσης διπλωματικό συνασπισμό για την αποκλιμάκωση των πολλαπλών συγκρούσεων στο Κέρας. Αλλά μια τέτοια προσπάθεια δεν μπορεί να πετύχει χωρίς επιθετική διπλωματική υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Μια ώθηση υπό αμερικανική ηγεσία θα πρέπει να αποτρέψει αποσταθεροποιητικές παρεμβάσεις εκ μέρους εξωτερικών μερών, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράν, τα οποία έχουν επεκτείνει στρατιωτική υποστήριξη σε εμπόλεμους παράγοντες σε μέρη όπως το Σουδάν. Θα χρειαζόταν επίσης για να αποτρέψει έναν λιμό σε ολόκληρη την περιοχή, η απειλή του οποίου είναι πιο έντονη στο Σουδάν και την Αιθιοπία. Η ανάληψη αυτών των τρομακτικών καθηκόντων θα απαιτήσει ενίσχυση της διπλωματικής προσέγγισης από ανώτερους αξιωματούχους των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Εάν οι διασυνδεδεμένες κρίσεις της περιοχής επιδεινωθούν, τα μέρη που είναι εχθρικά προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ για μια ελεύθερη και ανοικτή Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να αποκτήσουν στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτόν τον σημαντικό θαλάσσιο διάδρομο.

Μια περιοχή σε πόλεμο

Πολλαπλοί πόλεμοι προκαλούν βαθιά αστάθεια στο Κέρας της Αφρικής και συμβάλλουν στην κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα. Από το 2018 έως το 2019, λαϊκές εξεγέρσεις ανέτρεψαν μακροχρόνια αυταρχικά καθεστώτα στην Αιθιοπία και το Σουδάν, αλλά και τα δύο κράτη έχουν έκτοτε βυθιστεί σε εκπληκτικά επίπεδα βίας. Ένας διετής πόλεμος μεταξύ των ομοσπονδιακών αρχών της Αιθιοπίας και των δυνάμεων της περιοχής Τιγκράι σκότωσε πάνω από 500.000 ανθρώπους και εκτόπισε εκατομμύρια άλλους. Η συμφωνία του Νοεμβρίου του 2022 που έθεσε τέρμα στη σύγκρουση αυτή βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση, καθώς πολλές από τις πιο αμφιλεγόμενες διατάξεις της αναμένουν την εφαρμογή της. Οι δύο μεγαλύτερες περιοχές της Αιθιοπίας -Ορόμια και Αμχάρα- υποφέρουν από δυσεπίλυτες εξεγέρσεις και οι συνομιλίες για την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης στην Ορόμια κατέληξαν σε αποτυχία τον Νοέμβριο. Παρόλο που η πρωτεύουσα της χώρας, η Αντίς Αμπέμπα, παραμένει σταθερή, η ανασφάλεια είναι σταθερή σε μεγάλο μέρος της αγροτικής ενδοχώρας.

Οι εσωτερικές εντάσεις στην Αιθιοπία αποτελούν το φόντο για την επιδείνωση των δεσμών της με την Ερυθραία, η οποία αντιμετωπίζει τα δικά της διαφαινόμενα ζητήματα σχετικά με έναν γηράσκοντα ηγέτη και μια δυνητικά ασταθή πολιτική μετάβαση. Ο πρόεδρος της Ερυθραίας Ισάιας Αφουέρκι, 78 ετών, βρίσκεται στην εξουσία εδώ και τρεις δεκαετίες, προεδρεύοντας σε μια άκρως προσωποποιημένη απολυταρχία με λίγους βιώσιμους μηχανισμούς για τη διαχείριση της διαδοχής.

Τον Ιανουάριο, η Αιθιοπία που δεν έχει χερσαία σύνορα υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης για την πρόσβαση σε λιμάνι με τη Σομαλιλάνδη, η οποία αποσχίστηκε από τη Σομαλία το 1991, αλλά της οποίας η κυριαρχία δεν αναγνωρίζεται από καμία χώρα. Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο πρόεδρος της Σομαλιλάνδης Μούσα Μπιχί Αμπντί δήλωσε ότι η συμφωνία θα συνεπαγόταν την αναγνώριση της Σομαλιλάνδης από την Αιθιοπία ως ανεξάρτητου κράτους, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρή διαμάχη μεταξύ της Αντίς Αμπέμπα και του Μογκαντίσου και να εκτροχιάσει τις εύθραυστες προσπάθειες σταθεροποίησης της Σομαλίας. Το Τζιμπουτί, το παραδοσιακό λιμάνι εξόδου των αιθιοπικών αγαθών και υπηρεσιών, θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπίσει πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις από την εμβάθυνση των δεσμών Αιθιοπίας-Σομαλιλάνδης, την ίδια στιγμή που αντιμετωπίζει επίσης αβεβαιότητες σχετικά με την πολιτική διαδοχή.

Καθώς όλα αυτά διαδραματίζονται στην Αιθιοπία, το σουδανικό κράτος έχει ουσιαστικά καταρρεύσει. Ο κατακερματισμένος μηχανισμός ασφαλείας του Σουδάν ανέτρεψε τη μεταβατική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντάλα Χάμντοκ τον Οκτώβριο του 2021 και στη συνέχεια κατέληξε σε καταστροφικές εσωτερικές διαμάχες τον Απρίλιο του 2023. Μέχρι τις αρχές του 2024, η χώρα ήταν ο τόπος της μεγαλύτερης κρίσης εκτοπισμού στον κόσμο, με τη βία να οδηγεί περίπου 10 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Για μεγάλο μέρος του πολέμου, η πρωτεύουσα και η χώρα ήταν ουσιαστικά διχοτομημένες στα δύο, με τις κύριες εμπόλεμες πλευρές -τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) και τις Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις (SAF)- να έχουν εγκλωβιστεί σε ένα δαπανηρό αδιέξοδο που και οι δύο πιστεύουν ότι μπορούν να σπάσουν. Είναι ανησυχητικό ότι αυτός ο ήδη βάναυσος πόλεμος πρόκειται να γίνει ακόμη πιο θανατηφόρος, καθώς η RSF εξαπολύει επιθέσεις στο ανατολικό Σουδάν, και οι δύο πλευρές παρουσιάζουν σημάδια εσωτερικού κατακερματισμού και η καθεμία προσπαθεί να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους της κατά μήκος θρησκευτικών γραμμών.

Ο πόλεμος στο Σουδάν έχει επίσης διαταράξει τη διαμετακόμιση του πετρελαίου του Νοτίου Σουδάν προς την Ερυθρά Θάλασσα και έχει κόψει πάνω από το 75% των εσόδων που εισρέουν στις αρχές της Τζούμπα, της πρωτεύουσας του Νοτίου Σουδάν. Η απώλεια αυτών των χρημάτων οδηγεί σε κατάρρευση των πελατειακών συμφωνιών που αγκυροβολούν την πολιτική της εμπόλεμης χώρας. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και οι στρατιωτικές υπηρεσίες και οι υπηρεσίες ασφαλείας, έχουν ήδη μείνει μήνες χωρίς μισθό και αυτή η ανησυχητική εξέλιξη έρχεται πριν από μια ασαφή και δυνητικά ασταθή εκλογική διαδικασία που αναμένεται αργότερα φέτος. Στα ανατολικά και βόρεια, η αταξία του Σουδάν αυξάνει τις τριπλές εντάσεις μεταξύ της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Αιθιοπίας, των αρχών της Τίγκριας και της Ερυθραίας, οι οποίες επενδύουν στενά στην ισορροπία δυνάμεων στο ανατολικό Σουδάν. Έχει επίσης παραλύσει τις διαπραγματεύσεις για το Μεγάλο Αιθιοπικό Φράγμα Αναγέννησης, ένα τεράστιο έργο υποδομής που επηρεάζει την υδροδότηση της Αιγύπτου και του Σουδάν. Ο τελευταίος γύρος συνομιλιών κατέρρευσε τον Δεκέμβριο εν μέσω κατηγοριών για κακή πίστη μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας.

Η Κένυα βρίσκεται αντιμέτωπη με το δικό της πολιτικό σημείο καμπής, με τους ηγέτες να δέχονται πιέσεις για να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό τους και ταυτόχρονα να ανταποκριθούν στις προτεραιότητες των πολιτών, όπως αποδεικνύεται από τις πρόσφατες διαμαρτυρίες που σχετίζονται με τη φορολογία και την επακόλουθη διάλυση του υπουργικού συμβουλίου. Η καταιγίδα που συγκεντρώνεται κατά μήκος των συνόρων της Κένυας απαιτεί επίσης όλο και περισσότερο το χρόνο, την προσοχή και τη διπλωματική ηγεσία των ηγετών της.

Πηγές Αναταραχής

Η περιοχή αυτή δεν είναι άγνωστη στην αστάθεια. Αλλά η τρέχουσα κρίση είναι πρωτοφανής σε κλίμακα και έκταση. Επιδεινώνεται επίσης από τρία αναδυόμενα προβλήματα της μεταβαλλόμενης παγκόσμιας τάξης του 21ου αιώνα. Το πρώτο και πιο σχετικό με το Κέρας και την Ερυθρά Θάλασσα είναι η αυξανόμενη ισχύς των μεσαίων δυνάμεων που επιθυμούν να επιβληθούν στην αυλή τους και στη διεθνή σκηνή. Η έκρηξη του εμφυλίου πολέμου στην Υεμένη το 2014 και η κρίση μεταξύ των χωρών του Κόλπου τρία χρόνια αργότερα (η οποία είδε το Κατάρ να τίθεται υπό αποκλεισμό από τους γείτονές του) προκάλεσαν έναν καταιγισμό οικονομικών και στρατιωτικών παρεμβάσεων σε όλο το Κέρας από δυνάμεις της Μέσης Ανατολής που σκοπεύουν να καλλιεργήσουν τοπικούς πελάτες και να αρνηθούν στρατηγικό πλεονέκτημα στους περιφερειακούς ανταγωνιστές τους. Ακόμα και όταν οι αντιπαλότητες που πυροδότησαν αυτή την αναταραχή έχουν μειωθεί, το μοτίβο της επιθετικής παρέμβασης και οι εξουθενωτικές επιπτώσεις της δεν έχουν μειωθεί. Έχοντας χρήματα και στρατιωτικό υλικό, οι τοπικοί παράγοντες σε όλο το Κέρας διπλασιάζουν τον εξαναγκασμό εις βάρος των διαπραγματεύσεων. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της προβληματικής δραστηριότητας, όπως δείχνουν οι πρόσφατες παρεμβάσεις τους στο Σουδάν (όπου υποστηρίζουν την RSF) και την Αιθιοπία (όπου υποστηρίζουν τον πρωθυπουργό Άμπι Άχμεντ). Αλλά και πολλοί άλλοι είναι επίσης υπαίτιοι, όπως η Αίγυπτος, το Ιράν, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Οι συγκλίνουσες δημογραφικές, κλιματικές και μακροοικονομικές πιέσεις λειτουργούν ως πρόσθετοι καταλύτες για την αναταραχή. Η διόγκωση της νεολαίας σε ολόκληρη την περιοχή και η ταχεία αστικοποίηση δημιουργούν νέες απαιτήσεις για οικονομική κινητικότητα, τις οποίες πολλές κυβερνήσεις δεν μπορούν να ικανοποιήσουν. Μεταξύ του 2020 και του 2023, το Κέρας της Αφρικής υπέστη πέντε αποτυχημένες περιόδους βροχής, προκαλώντας τη χειρότερη ξηρασία από τη δεκαετία του 1980- εν τω μεταξύ, το Νότιο Σουδάν και η Κένυα υπέστησαν εξουθενωτικές πλημμύρες. Αυτά τα περιβαλλοντικά σοκ, σε συνδυασμό με τις συγκρούσεις, προκαλούν οξείες κρίσεις πείνας στο Σουδάν, το Νότιο Σουδάν και το Τιγκράι, με σχεδόν 30 εκατομμύρια ανθρώπους να κινδυνεύουν από πείνα. Και σχεδόν όλες οι χώρες της περιοχής υποφέρουν από έναν τοξικό συνδυασμό χρέους, υψηλού πληθωρισμού και σοβαρής έλλειψης σκληρού νομίσματος που προκαλείται από παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις που δεν μπορούν να ελέγξουν, από τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού μέχρι το αυξημένο κόστος δανεισμού.

Εν τω μεταξύ, η κατάρρευση της παγκόσμιας πολυμέρειας έχει υπονομεύσει τις διεθνείς απαντήσεις στις πολλαπλές κρίσεις του Κέρατος. Εδώ και τέσσερα χρόνια, ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ της Κίνας, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών ματαίωσε κάθε σοβαρή δράση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τους πολέμους στο Σουδάν και την Αιθιοπία. Οι μεσίτες εξουσίας στην Αφρικανική Ένωση έχουν σε μεγάλο βαθμό καταργήσει την ιδρυτική αρχή της οργάνωσης για «μη αδιαφορία», κάνοντας ελάχιστα πράγματα επί της ουσίας για την αντιμετώπιση αυτών των συγκρούσεων, ακόμη και όταν απαιτούν εξέχοντες ρόλους σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές διαδικασίες. Η Διακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη, ο περιφερειακός εμπορικός οργανισμός του Κέρατος, έχει παραλύσει από εσωτερικές αντιπαλότητες και δεν ενδιαφέρεται να ταράξει τα νερά επιδιώκοντας ειρηνευτικές πρωτοβουλίες που αποξενώνουν ορισμένα κράτη μέλη. Και ακόμη και αν οι αφρικανικοί πολυμερείς οργανισμοί ήταν πρόθυμοι να δράσουν, η επιτυχία θα απαιτούσε συνεργασία με ισχυρούς παίκτες από τη Μέση Ανατολή, τη στιγμή που δεν υπάρχει κανένα φόρουμ για την Ερυθρά Θάλασσα που να φέρνει κοντά τα κράτη της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής και να καθιστά δυνατές διαπεριφερειακές λύσεις. Το σουδανικό κράτος έχει ουσιαστικά καταρρεύσει.

Αυτή η αυξανόμενη αστάθεια ήταν καταστροφική για τους ανθρώπους της περιοχής. Θα αξιοποιηθεί επίσης από έναν αστερισμό παραγόντων εχθρικών προς τα δυτικά συμφέροντα και μια ελεύθερη και ανοικτή Ερυθρά Θάλασσα. Η τζιχαντιστική ομάδα Αλ Σαμπάμπ, για παράδειγμα, είναι έτοιμη για ένα ξέσπασμα στη Σομαλία. Ο πρόεδρος Χασάν Σέιχ αγωνίζεται να καταστείλει την ομάδα και να μειώσει την ικανότητά της να διαμορφώνει την εθνική αφήγηση. Τον αποσπά η αυξανόμενη εγγύτητα μεταξύ Αιθιοπίας και Σομαλιλάνδης και η αντιπαλότητα μεταξύ της κυβέρνησής του και των κρατών μελών της Σομαλίας. Αντιμετωπίζει επίσης τη μείωση της στρατιωτικής υποστήριξης από τους διεθνείς εταίρους. Ορισμένοι παρατηρητές σκέφτονται ανοιχτά την επιστροφή της Αλ Σαμπάμπ στο Μογκαντίσου, όπου είχε ισχυρή παρουσία μεταξύ 2009 και 2012 -ένα αποτέλεσμα που θα ήταν συγκρίσιμο με την επιστροφή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ του Αφγανιστάν το 2021. Αυτή η πραγματικότητα θα έθετε άμεσα σε κίνδυνο τη γειτονική Κένυα και ακόμη και την Αιθιοπία, η οποία ιστορικά είχε ανοσία στις επιθέσεις της ομάδας, αλλά έγινε μάρτυρας μιας μεγάλης εισβολής τον Ιούλιο του 2022. Στο Σουδάν, οι αξιωματούχοι των δυτικών μυστικών υπηρεσιών ανησυχούν ότι το χάος που επικρατεί θα δημιουργήσει νέα ανοίγματα για εγχώρια τρομοκρατικά δίκτυα ή θυγατρικές της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (γνωστού και ως ISIS) από το Σαχέλ και τη Λιβύη.

Τα αναθεωρητικά κράτη κάνουν επίσης απτές προσφορές για την εξουσία στην Ερυθρά Θάλασσα και γύρω από αυτήν και τον Κόλπο του Άντεν. Η παραστρατιωτική ομάδα Wagner, η ρωσική μισθοφορική μονάδα, έχει παράσχει υποστήριξη στην RSF, αλλά το Κρεμλίνο καλλιεργεί τώρα και τις δύο πλευρές του πολέμου στο Σουδάν σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τα μερίδιά του στην οικονομία χρυσού της χώρας και να υλοποιήσει μια συμφωνία του 2020 που θα παραχωρούσε στη Μόσχα μια ναυτική βάση στην Ερυθρά Θάλασσα στις ακτές του Σουδάν. Η επιρροή της Ρωσίας στο Σουδάν είναι πλέον σημαντική. Η Ρωσία εκμεταλλεύεται επίσης τις ανασφάλειες της Ερυθραίας όσον αφορά την Αιθιοπία για να εμβαθύνει τους δεσμούς της με αυτό το στρατηγικό κράτος της Ερυθράς Θάλασσας. Εν τω μεταξύ, το Ιράν βρίσκεται επίσης σε εξέλιξη. Το 2015, οι πιέσεις της Σαουδικής Αραβίας οδήγησαν τα κράτη σε ολόκληρη την περιοχή να υποβαθμίσουν τις διμερείς σχέσεις τους με την Τεχεράνη, αλλά τώρα είναι ενεργός παίκτης στον πόλεμο του Σουδάν, παρέχοντας οπλισμό στην SAF τους τελευταίους μήνες σε μια προσπάθεια να ανασυγκροτήσει τους ιστορικούς δεσμούς με τον μηχανισμό ασφαλείας της χώρας. Αυτό έρχεται με αφορμή τις αποδείξεις ότι το Ιράν προμήθευσε μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον αιθιοπικό στρατό στο αποκορύφωμα του πολέμου στο Τιγκράι.

Οι πολλαπλές κρίσεις στο Κέρας μπορούν να επιλυθούν βιώσιμα μόνο από τους φορείς της περιοχής. Ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς αναγνωρίζουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι ο κρίσιμος καταλύτης για την ειρήνη. Η κυβέρνηση Μπάιντεν, προς τιμήν της, εκτιμά αυτή την πραγματικότητα. Βρίσκεται στο επίκεντρο των διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση των πολέμων στο Σουδάν και την Αιθιοπία και την αποκλιμάκωση των εντάσεων σχετικά με τη συμφωνία Αιθιοπίας-Σομαλιλάνδης. Εξακολουθεί να αποτελεί κορυφαία πηγή ανθρωπιστικής βοήθειας στην περιοχή και παραμένει βασικός υποστηρικτής των περιφερειακών αντιτρομοκρατικών προσπαθειών.

Αλλά είναι επίσης προφανές ότι οι προσπάθειες αυτές δεν έχουν ανακόψει την κατρακύλα της περιοχής. Για να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη στρατηγική καταστροφή, η οποία θα περιλάμβανε τους αντιπάλους των ΗΠΑ να εκμεταλλευτούν την αστάθεια του Κορν για να επεκτείνουν την πολιτική και στρατιωτική τους επιρροή κατά μήκος της Ερυθράς Θάλασσας, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για την αποκλιμάκωση των περιφερειακών εντάσεων και να αντιμετωπίσουν την αρένα της Ερυθράς Θάλασσας -τη θαλάσσια διαδρομή και τις γύρω χώρες (παραθαλάσσιες και πέραν αυτής) στο Κορν και τον Κόλπο- ως έναν συνδεδεμένο γεωπολιτικό χώρο. Για πάρα πολύ καιρό, η δραστηριότητα των κρατών της Μέσης Ανατολής στο Κέρας αποτελούσε μέλημα των διπλωματών της αμερικανικής κυβέρνησης που επικεντρώνονταν στην Αφρική, αλλά υποβαθμιζόταν από τους ομολόγους τους στις γραφειοκρατίες που επικεντρώνονταν στην Εγγύς Ανατολή και στον ευρύτερο μηχανισμό εξωτερικής πολιτικής. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν μια ισχυρή προσπάθεια των ΗΠΑ να αποθαρρύνουν τις αποσταθεροποιητικές επεμβάσεις της Μέσης Ανατολής που βρίσκονται στην καρδιά μεγάλου μέρους του χάους.

Δεδομένου ότι πολλοί από τους βασικούς παραβάτες είναι εταίροι των ΗΠΑ, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, οι ανησυχίες της Ουάσινγκτον για τη συμπεριφορά τους πρέπει να αναδειχθούν σημαντικά στους διμερείς διαλόγους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να πείσουν τους φίλους αυτούς ότι οι παρεμβάσεις τους βλάπτουν τα μακροπρόθεσμα οικονομικά τους συμφέροντα και τη φήμη τους με τρόπους που δυσχεραίνουν την εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών και επεκτείνουν την επιρροή των κακόβουλων δρώντων σε ολόκληρη την περιοχή. Το αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο έχει επιδείξει κάποια ευαισθητοποίηση για την προβληματική δραστηριότητα των κρατών της Μέσης Ανατολής στο Σουδάν και σε ολόκληρο το Κέρας, πρέπει να ενισχύσει αυτό το μήνυμα αποδοκιμασίας και να πιέσει την κυβέρνηση. Θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή ακροάσεις και νομοθεσία που θα απαιτούν από τη διοίκηση να υποβάλει δημόσια έκθεση σχετικά με τη φύση και τις συνέπειες της μεσανατολικής παρέμβασης στο Κέρας, καθώς και τις απαντήσεις των ΗΠΑ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να κινητοποιηθούν για να αποτρέψουν την πείνα σε όλο το Κέρας, η οποία αποτελεί άμεσο σύμπτωμα του βάθους της κρίσης και της βίας στην περιοχή. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται ο διορισμός ενός συντονιστή για την ανθρωπιστική βοήθεια στο Κέρας, επιφορτισμένου με την επίτευξη συμφωνιών με τους ένοπλους δρώντες, τις διεθνείς οργανώσεις αρωγής και τους τοπικούς ανθρωπιστές και επιχειρηματικά συμφέροντα για την εξασφάλιση της ασφαλούς διέλευσης τροφίμων και βασικών αγαθών. Η πιο επείγουσα πρόκληση βρίσκεται επί του παρόντος στο Σουδάν, όπου τα εμπόλεμα μέρη έχουν παρεμποδίσει τη διακίνηση της βοήθειας μέσω των διεθνών συνόρων και των γραμμών ελέγχου της χώρας.

Μια διπλωματική πρωτοβουλία αυτής της φύσης πετυχαίνει μόνο με μια αποδεδειγμένη και συνεχή δέσμευση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, καθώς και των βασικών αξιωματούχων της άμυνας και των μυστικών υπηρεσιών που έχουν βαρύτητα σε ολόκληρη την περιοχή. Ο ορατός ρόλος των ανώτατων αμερικανικών ηγετών μπορεί να ενισχύσει το χέρι των αμερικανών απεσταλμένων επί τόπου στην περιοχή, οι οποίοι πρέπει να στελεχωθούν καλύτερα και να εφοδιαστούν με πόρους που να ανταποκρίνονται στην πολυπλοκότητα της κρίσης. Εάν η κρίση δεν λάβει αυτό το επίπεδο προσοχής, η αξιοπιστία των ΗΠΑ σε αυτή τη στρατηγική ζώνη θα συνεχίσει να υπονομεύεται από την εντύπωση, που είναι ευρέως διαδεδομένη στο Κέρας, ότι οι κορυφαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ είναι πολύ απασχολημένοι με τα προβλήματα της Γάζας και της Ουκρανίας για να ασχοληθούν με συνέπεια και να προσπαθήσουν να επιλύσουν μια αφρικανική κρίση. Και, ως επακόλουθο, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πρόθυμες να υποχωρήσουν στις χώρες του Κόλπου, οι οποίες δεν μοιράζονται απαραίτητα τα βασικά αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να προχωρήσουν μόνες τους. Η αστάθεια στην Ερυθρά Θάλασσα και στο Κέρας της Αφρικής αποτελεί άμεση οικονομική απειλή και απειλή ασφάλειας για τα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά και εμπορικά συμφέροντα. Η μετανάστευση έχει κυριαρχήσει στις ευρωπαϊκές πολιτικές συζητήσεις, και η εντατικοποίηση της αστάθειας στο Κέρας κινδυνεύει να επιδεινώσει αυτό το πρόβλημα, στρεβλώνοντας περαιτέρω την ευρωπαϊκή πολιτική με τρόπους που περιπλέκουν τη διατλαντική συμμαχία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αξιοποιήσουν τα άμεσα συμφέροντα της Ευρώπης στην περιοχή, συνεργαζόμενες με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη της και το Ηνωμένο Βασίλειο σε ενεργές προσπάθειες για τη διασφάλιση της περιφερειακής ειρήνης, με ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη της διαμεσολάβησης για τον τερματισμό των δίδυμων πολέμων στο Σουδάν και την Αιθιοπία. Ομοίως, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, σε στενή συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση και τα κράτη μέλη της, μπορεί να διαδραματίσει ρόλο υψηλού επιπέδου στην αποτροπή μιας βαθύτερης κρίσης, διευκολύνοντας τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ της σειράς των διεθνών απεσταλμένων που προσπαθούν να διαχειριστούν τα πολλαπλά hot spots του Κέρατος.

Δεν είναι πολύ αργά για τη σταθεροποίηση της Ερυθράς Θάλασσας, αλλά το παράθυρο κλείνει καθώς η βία και ο κρατικός κατακερματισμός εξαπλώνονται και η επιρροή των ανταγωνιστών των ΗΠΑ διευρύνεται. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι τους πρέπει να δράσουν για να σταματήσουν τη διεύρυνση των κρίσεων στην ξηρά ή να διακινδυνεύσουν να δημιουργηθεί περαιτέρω αστάθεια σε μία από τις πιο ζωτικές υδάτινες οδούς του κόσμου.

Πηγή: Foreign Affairs