Σκηνικό έντασης από την Τουρκία στο Αιγαίο

Κινήσεις απεμπλοκής από ένα περιστατικό που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε σοβαρότατο επεισόδιο που θα υπονόμευε οριστικά την ελληνοτουρκική προσέγγιση και θα οδηγούσε στην επαναφορά της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναζητά η Αθήνα και το Υπουργείο εξωτερικών ενώ το ιταλικό πλοίο Ievoli Relume συνεχίζει τις εργασίες του νότια της Κάσου και της Καρπάθου.

Η διέξοδος από την ελεγχόμενη μέχρι στιγμής κρίση δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς η Τουρκία επιχείρησε να εκμεταλλευθεί τις έρευνες του ιταλικού πλοίου προκειμένου να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, να ακυρώσει την οριοθετημένη Ελληνική ΑΟΖ βάσει της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας και να εμπεδώσει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και μέσω αυτού το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας με τον σφετερισμό όλης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο από την Τουρκία.

Το ΥΠΕΞ προσπάθησε να κρατήσει χαμηλά τους τόνους, διπλωματικές πηγές μάλιστα τόνιζαν ότι δεν υπάρχει καν ένταση, ελπίζοντας ότι η αξιοποίηση των καναλιών επικοινωνίας θα είχαν άμεσο αποτέλεσμα και θα οδηγούσαν στην διευθέτηση και διαχείριση της εκκολαπτόμενης κρίσης. Η ένταση στην περιοχή έρχεται μετά από ένα δύσκολο διήμερο στην Κύπρο όπου η ρητορικη έξαρση της τουρκικής ηγεσίας και το τείχος που σήκωσε ο Τ.Ερντογάν στο Κυπριακό με την επίσημη πλέον θεση περί δυο κρατών, δοκιμάζουν και τις αντοχές της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.

Το ιταλικό πλοίο Ievoli Relume, όμως, πραγματοποιεί έρευνες για τον ποντισμό καλωδίου (για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου) βάσει νόμιμων NAVTEX που εξέδωσε ο σταθμός του Ηρακλείου και αφορούν περιοχές ελληνικών χωρικών υδάτων και μικρή περιοχή σε απόσταση 6,5 ν.μ. από τις ακτές της Καρπάθου που όμως εμπίπτει στην ελληνική οριοθετημένη ΑΟΖ βάσει της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας. Επισης είναι σε σημείο που εμπίπτει στην περιοχή της δυνητικής επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. όπως δίνει το δικαίωμα η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Είναι, ίσως, η πρώτη φορά που η Τουρκία τόσο με τις NAVTEX που εξέδωσε οσο και με την αποστολή πολεμικών πλοίων στην περιοχή αμφισβητεί ευθέως και επι του πεδίου την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ. Η Συμφωνία αυτή αποτέλεσε την απάντηση της Ελλάδας στο Τουρκολυβικό Μνημόνιο καθώς με μια διεθνή και έγκυρη διακρατική Συμφωνία, βάσει των προβλέψεων του Δικαίου της θάλασσας, η οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου μπήκε σφήνα και επικάλυψε το έωλο Τουρκολυβικό Μνημόνιο. Αμφισβητώντας εμπράκτως ετσι και την μονομερή κατάθεση εκ μέρους της Τουρκίας συντεταγμένων με τα υποτιθέμενα εξωτερικά ορια της τουρκικής ΑΟΖ που άφηνε στην Ελλάδα μονο τα χωρικά ύδατα 6 ν.μ. στα νησιά και υφάρπαζε όλη την ελληνικη υφαλοκρηπίδα βαφτίζοντας την «τουρκική».

Ενδεικτικό, πάντως, της έντασης που επικρατεί στην περιοχή είναι ότι την Δευτέρα ο Σταθμός Ηρακλείου εξέδωσε NAVTEX (715/24) για την πραγματοποίηση αεροναυτικής άσκησης σε μεγαλη περιοχή νοτιοδυτικά του Καστελόριζου σημερα Τετάρτη και ακολούθησε η Τουρκία με δική της NAVTEX (700/24)για ασκηση νοτιοδυτικά του Καστελόριζου σε αλληλεπικαλυπτόμενη περιοχή για αυριο Πεμπτη, ενώ η Τουρκία εξέδωσε μια από τις «καθιερωμένες» NAVTEX (0699/24) με την οποία απαιτεί να εξαιρεθούν τα Δωδεκάνησα και άλλα ελληνικά νησιά από τον σχεδιασμό ασκήσεων με το επιχείρημα ότι υπόκεινται σε καθεστως υποτιθέμενης αποστρατικοποίησης.

Τα όσα συμβαίνουνανοιχτά της Κάσου και της Καρπάθου με την προσπάθεια της Τουρκίας να στρατιωτικοποιήσει το επεισόδιο με την αποστολή τουρκικών πολεμικών πλοίων που παρακολουθούν από απόσταση τις κινήσεις του Ievoli Relume προκάλεσαν φυσικά την ελληνική αντίδραση με την αποστολή φρεγάτας και κανονιοφόρου και ενός ταχύπλοου περιπολικού του Λιμενικού στην περιοχή ενώ μια άλλη φρεγατα είναι σε επιφυλακή σε νησί της Δωδεκανήσου προκειμένου να σπεύσει στην περιοχή εάν απαιτηθεί.

Αυτή η συγκέντρωση ναυτικών δυνάμεων που βρίσκονται απέναντι έχει σημάνει συναγερμό καθώς εάν δεν υπάρξει συνεννόηση απεμπλοκής δημιουργείται μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση στην περιοχή.

Οι επιλογές διεξόδου

Οι επιλογές διεξόδου είναι συγκεκριμένες: Η Τουρκία να αποδεχθεί την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία η οποία ακυρώνει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και να μην αντιδράσει στις έρευνες του Ievoli Relume στο σημείο αυτό το οποίο βρίσκεται εκτος ελληνικών χωρικών υδάτων αλλα εντός της Ελληνικής ΑΟΖ. Το ενδεχόμενο αυτό θα πρέπει να αποκλεισθεί λόγω της σημασίας που αποδίδει η Τουρκία στο Δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας και επειδη φυσικά ο κ.Ερντογάν δεν θα ήθελε να κατηγορηθεί στο εσωτερικό ότι υποχωρεί από εθνικές πολιτικές προκειμένου να επιτύχει τον κατευνασμό από Ελλάδα και από Ε.Ε.

Η άλλη επιλογή είναι το ιδιο το ιταλικό πλοίο με εντολή της εταιρίας να τροποποιήσει το πρόγραμμα ερευνών του και να σταματήσει στα ελληνικά χωρικά ύδατα χωρις να προχωρήσει στην επίμαχη περιοχή.

Και η τρίτη επιλογή είναι η εταιρία που διαχειρίζεται το ιταλικό σκάφος να σπεύσει να ζητήσει και από τις Τουρκικές Αρχές άδεια -γνωστοποίηση των εργασιών του στην συγκεκριμένη περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ, ώστε να αποφύγει τυχόν παρενόχληση από τα τουρκικά Πολεμικά Πλοία.

Τα δύο τελευταία σενάρια, όμως, θα δημιουργήσουν σοβαρά αρνητικά τετελεσμένα εις βάρος της χώρας μας. Διότι είτε θα γίνει ντε φακτο αποδεκτό ότι η Τουρκία μπορεί δια της απειλής χρήσης βίας να ακυρώνει την άσκηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων είτε θα επιτύχει η Τουρκία δια των εκβιασμών να επιτύχει το «γκριζάρισμα» περιοχής οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ η οποία δυνητικά μπορεί να μετατραπεί και σε περιοχή πλήρους κυριαρχίας της Ελλάδας σε μια μελλοντική επέκταση των χωρικών υδάτων. Διοτι σε αυτό το αποτέλεσμα θα οδηγούσε η υποβολή αιτήματος από την διαχειρίστρια εταιρία του ιταλικού πλοίου και προς την Τουρκία για έκδοση NAVTEX.

Και ένα αρνητικό προηγούμενο είχε υπάρξει τις προηγούμενες ημέρες όταν το ιταλικό πλοίο TELIRI (όπως ειχε αποκαλύψει το Protothema.gr) προκειμένου να ολοκληρώσει τις εργασίες πόντισης τηλεπικοινωνιακού καλωδίου στην Ανατολική Μεσόγειο απευθύνθηκε όχι μόνο στις Αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου για την έκδοση NAVTEX και την δέσμευση των περιοχών αλλά προκειμένου να μην υπάρξουν παρενοχλήσεις από την Τουρκία, απέστειλε αίτημα και προς τον Σταθμό της Αττάλειας. Ο οποίος εξέδωσε NAVTEX για περιοχές που αφορούν την Ελληνικη και Κυπριακή υφαλοκρηπίδα σε μια προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων.

Πλέον το κρίσιμο σημείο αυτής της υπο εκκόλαψη κρίσης θα είναι η σημερινή μέρα που προβλέπεται η ολοκλήρωση των ερευνών του Ievoli Relume όπου θα φανεί εάν το ιταλικό σκάφος θα προχωρήσει βασει των συντεταγμένων που προέβλεπε η ελληνικη NAVTEX χωρίς να υπάρξει τελικά τουρκική προσπάθεια παρεμπόδισης του ή εάν διέκοψε την αποστολή του πριν περάσει στην επίμαχη περιοχή ή ζήτησε τελικά άδεια και απο τις αρμόδιες τουρκικές αρχές.