Κυπριακό: Υπάρχει η πολιτική βούληση για την επίλυσή του;

Η επιδείνωση της κατάστασης στο Κυπριακό φαίνεται να είναι πιθανή, καθώς δεν υπάρχουν ουσιαστικές συνομιλίες για την επίλυση του ζητήματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εστίες έντασης και να ευνοήσει τη διχοτόμηση του νησιού.

Επιπλέον, η υπεροχή της Τουρκίας αυξάνει τον κίνδυνο για επιδείνωση της κατάστασης στο έδαφος και στη θάλασσα, με πιθανές επιπτώσεις στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Η ελληνοκυπριακή ηγεσία πρέπει να είναι ευέλικτη και να κινηθεί γρήγορα προκειμένου να επαναλάβει τις συνομιλίες. Πρέπει να πείσει τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι έχει την πολιτική βούληση να φτάσει σε έναν έντιμο συμβιβασμό μέσω αμοιβαίων παραχωρήσεων. Επίσης, πρέπει να βρεθεί λύση εντός των ήδη προδιαγεγραμμένων παραμέτρων, χωρίς να ξεκινήσουν όλα από την αρχή, και αυτό πρέπει να γίνει μέσα σε σύντομο χρονοδιάγραμμα, χωρίς να διαιωνίζονται οι συνομιλίες.

Επιπλέον, η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να δηλώσει άμεσα και πλήρως αποδοχή των 6 Σημείων του Πλαισίου Γκουτέρες, όπως αυτά είχαν κατατεθεί στις τελευταίες διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι Εκθέσεις των αρμοδίων του ΟΗΕ κατηγορούν την ελληνοκυπριακή ηγεσία για το αδιέξοδο εκείνων των συνομιλιών.

Για την ουσία του Κυπριακού οι αναφορές του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι σαφείς: λύση Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα μεταξύ Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής Κοινότητας. Να το πούμε καθαρά: αυτό σημαίνει επανένωση της Κύπρου βασισμένη σε έναν «νέο συνεταιρισμό» Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με διαμοιρασμό και κοινή διαχείριση εξουσιών και πόρων.

Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αποφασίσει να επαναπροσεγγίσει τη Δύση για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, συμπεριλαμβάνοντας την επανασύνδεση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η ΕΕ επιθυμεί την επανασύνδεση λόγω του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας και των οικονομικών σχέσεων. Η Κύπρος και η Ελλάδα, ως μέλη της ΕΕ, μπορούν να αξιοποιήσουν το ενδιαφέρον της Τουρκίας και των εταίρων της για ένα πακέτο ενισχυμένης προνομιακής σχέσης Τουρκίας-ΕΕ ως κίνητρο για την επίλυση του Κυπριακού.

Η Ε.Ε. έχει εκφράσει την προθυμία της να βοηθήσει στο Κυπριακό, αλλά έχει επίσης τονίσει ότι ο ΟΗΕ είναι ο κύριος παράγοντας στο Κυπριακό. Επομένως, δεν πρέπει να περιμένουμε ότι η Ε.Ε. θα επιβάλει τις απόψεις μας στην Τουρκία, ή ακόμα χειρότερα, ότι θα την απομονώσουμε.

Λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Ε.Ε. επιθυμεί να διασφαλίσει την ασφάλεια της ενεργειακής προμήθειας. Έτσι, θα ήταν θετικό να εξεταστεί ένα νέο πακέτο μέτρων εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, με έμφαση στον τομέα της ενέργειας. Η δημιουργία μιας κοινής επιτροπής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών του νησιού θα ήταν σημαντική.

Η επίλυση του Κυπριακού απαιτεί συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και πολιτική βούληση από τις ηγεσίες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Επιπλέον, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ωθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε μια φάση όπου Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται σε αντιπαράθεση, είναι αδύνατο να προχωρήσουν διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού.

Υπό αυτήν την έννοια, η βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για επανέναρξη διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Όποιος πραγματικά υποστηρίζει την προοπτική της λύσης, δεν μπορεί παρά να χαιρετίσει την εξέλιξη αυτή.

Η καίρια παράμετρος πάντα είναι η πολιτική βούληση για την εξεύρεση λύσεων που θα είναι επωφελείς για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Αυτές οι λύσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα και τους φόβους όλων όσων εμπλέκονται στη διένεξη, είτε πρόκειται για τις ελληνοτουρκικές διαφορές είτε για το Κυπριακό. Μέχρι στιγμής, οι ηγεσίες όλων των πλευρών δεν έχουν αξιοποιήσει επαρκώς αυτό το κλειδί.