Βενεζουέλα: Προεδρικές εκλογές σε κλίμα ακραίας έντασης

“Ηasta la victoria siempre», υπόσχεται η κυβέρνηση, «μέχρις εσχάτων», ορκίζεται η αντιπολίτευση: στη Βενεζουέλα διεξάγονται σήμερα προεδρικές εκλογές, σε ατμόσφαιρα πολύ μεγάλης έντασης, με κύριους υποψήφιους τον αρχηγό του κράτους Νικολάς Μαδούρο, που προειδοποιεί πως σε περίπτωση ήττας του επαπειλείται «λουτρό αίματος», και τον υποψήφιο της «αλλαγής» Εδμούνδο Γκονσάλες Ουρούτια.

Περίπου 21 από τους 30 εκατ. κατοίκους της Βενεζουέλας που έχουν δικαίωμα ψήφου καλούνται να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα, που θα ανοίξουν στις 06:00 (τοπική ώρα· στις 13:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 18:00 (στη 01:00 της Δευτέρας ώρα Ελλάδας), με τα αποτελέσματα να αναμένονται κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Οι υποψήφιοι είναι δέκα, ωστόσο στην πραγματικότητα πρόκειται για αναμέτρηση ανάμεσα στον κ. Μαδούρο, 61 ετών, που διεκδικεί τρίτη εξαετή θητεία, και τον κ. Γκονσάλες Ουρούτια, διπλωμάτη 74 ετών, που αντικατέστησε εσπευμένα τη χαρισματική αρχηγό της δεξιάς αντιπολίτευσης Μαρία Κορίνα Ματσάδο, αφού η τελευταία αποκλείστηκε από τη διαδικασία.

Ορισμένες δημοσκοπήσεις φέρουν την αντιπολίτευση να οδεύει σε θρίαμβο. Παρατηρητές αντιτείνουν πως θα δοθεί σκληρή μάχη. Βασιζόμενη σε δικούς της υπολογισμούς, η κυβέρνηση δηλώνει σίγουρη για τη νίκη.

Πολιτικός κληρονόμος του Ούγο Τσάβες, του εκλιπόντα σοσιαλιστή πρώην αρχηγού του κράτους (εξελέγη το 1999, παρέμεινε πρόεδρος ως τον θάνατό του το 2013), ο Νικολάς Μαδούρο, που βασίζεται στον στρατό και κατηγορείται για αστυνομικού χαρακτήρα διωγμό της αντιπολίτευσης, έχει πει επανειλημμένα πως δεν προτίθεται να παραδώσει την εξουσία: κατ’ αυτόν, θα ακολουθούσε χάος.

«Το μέλλον της Βενεζουέλας τα επόμενα 50 χρόνια κρίνεται την 28η Ιουλίου», δήλωσε ο κ. Μαδούρο: σήμερα κρίνεται αν στη χώρα θα επικρατήσει «η ειρήνη, ή ο πόλεμος». Αναφέρθηκε σε ενδεχόμενο «λουτρό αίματος σε εμφύλιο πόλεμο που μπορεί να προκαλέσουν οι φασίστες».

Τοποθέτηση που προκάλεσε «φόβο» στον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα: ο βετεράνος της κεντροαριστεράς σχολίασε πως ο Νικολάς Μαδούρο «πρέπει να καταλάβει ότι όταν κερδίζεις μένεις», αλλά «όταν χάνεις, φεύγεις».

Οι σημερινές εκλογές «χωρίς αμφιβολία θα είναι η σημαντικότερη δημοκρατική έκφραση της βούλησης του λαού τα τελευταία χρόνια», είπε χθες ο κ. Γκονσάλες Ουρούτια, καλώντας τους ψηφοφόρους «να πάνε στα εκλογικά τους τμήματα στο τέλος της ημέρας και να διαπιστώσουν ότι τα αποτελέσματα είναι καθαρά».

«Υπάρχει κίνημα για την αλλαγή», σύμφωνα με τον Λουίς Σαλαμάνκα, καθηγητή πανεπιστημίου. Υπό «φυσιολογικές» συνθήκες, το αποτέλεσμα των εκλογών θα είναι «εξαιρετικά μεγάλη νίκη της αντιπολίτευσης», προβλέπει. Δημοσκοπήσεις προοιωνίζονται ήττα του Νικολάς Μαδούρο, δεν θα ξεπεράσει κατά διάφορα ινστιτούτα το 30%, ενώ πιστώνουν στην αντιπολίτευση από το 50 ως το 70%.

Η πετρελαιοπαραγωγική χώρα, για καιρό από τις πλουσιότερες της Λατινικής Αμερικής, έχει υποστεί αφαίμαξη, καθώς παραμένει βυθισμένη σε οικονομική κρίση άνευ προηγουμένου.

Εξαιτίας της κακοδιαχείρισης και της διαφθοράς —λέει η αντιπολίτευση—, ή εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων που καταγγέλλει η κυβέρνηση, η παραγωγή αργού κατέρρευσε, από τα τρία εκατ. και πλέον βαρέλια πετρελαίου την ημέρα σε κάτι λιγότερο από 1 εκατομμύριο. Το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 80% σε 10 χρόνια, ο υπερπληθωρισμός ανάγκασε τις αρχές να προχωρήσουν εν μέρει σε δολαριοποίηση της οικονομίας.

Επτά εκατομμύρια πολίτες της Βενεζουέλας εγκατέλειψαν τη χώρα. Η μεγάλη πλειοψηφία όσων παραμένουν ζει στη φτώχεια, τα συστήματα υγείας και παιδείας ζουν μαρασμό.

Η κυβέρνηση χαρακτηρίζει τον «εγκληματικό αποκλεισμό» ρίζα όλων των κακών. Οι ΗΠΑ επέβαλαν σκληρές κυρώσεις τους για να εκδιώξουν τον Νικολάς Μαδούρο από την εξουσία μετά την επανεκλογή του το 2018, που η αντιπολίτευση —η οποία απείχε— χαρακτήρισε απάτη, οργανώνοντας διαδηλώσεις που κατεστάλησαν.

Η Ουάσιγκτον προσπάθησε να αναγκάσει τον κ. Μαδούρο να αποδεχθεί «δημοκρατικές και ανταγωνιστικές» εκλογές, χωρίς ωστόσο να αλλάξει τη στάση του Καράκας, που αποφάσισε ότι η κυρία Ματσάδο δεν είχε δικαίωμα να συμμετάσχει και απέσυρε πρόσκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να στείλει παρατηρητές.

Παράλληλα, ο Λευκός Οίκος, που θα ήθελε να δει να ενισχύεται εκ νέου η παραγωγή πετρελαίου στη Βενεζουέλα, με φόντο την ανησυχία για τις τιμές του αργού, ειδικά εν μέσω των πολέμων στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή, άνοιξε την πόρτα στη χορήγηση αδειών εξαγωγής σε ξένες πετρελαϊκές εταιρείες.

Η αντιπολίτευση και δυτικοί αναλυτές φοβούνται πως ο πρόεδρος Μαδούρο, τον οποίο η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει συχνά «δικτάτορα», θα αψηφήσει τους κανόνες του παιχνιδιού. «Παρότι είναι ελάχιστα πιθανό οι εκλογές να είναι ελεύθερες ή δίκαιες, οι πολίτες της Βενεζουέλας έχουν την καλύτερη ευκαιρία που τους παρουσιάστηκε την τελευταία δεκαετία και πλέον να επιλέξουν την κυβέρνησή τους», κρίνει η Χουανίτα Γκεμπέρτους της Human Rights Watch.

Η Ρεμπέκα Χάνσον του πανεπιστημίου της Φλόριντας θεωρεί πιθανό το ξέσπασμα επεισοδίων βίας «αφού ανακοινωθεί το αποτέλεσμα των εκλογών», αφού θεωρεί την πιθανότητα ο πρόεδρος Μαδούρο να αποδεχθεί το αποτέλεσμα σε περίπτωση ήττας του «μικρή».

Κλειδί των πολιτικών εξελίξεων θα είναι η στάση που θα επιδείξει ο μηχανισμός των δυνάμεων ασφαλείας. «Οι μπολιβαριανές εθνικές ένοπλες δυνάμεις με υποστηρίζουν», δηλώνει ο κ. Μαδούρο. Ο αντίπαλός του κ. Γκονσάλες Ουρούτια αξιώνει οι στρατηγοί «να σεβαστούν και να εγγυηθούν ότι θα γίνει σεβαστή η κυρίαρχη βούληση» του λαού.