«Καίγονται» χιλιάδες φορολογούμενοι από τις ηλεκτρονικές αποδείξεις

Στον άμεσο έλεγχο των κωδικών 049-050 των φορολογικών δηλώσεων οφείλουν να προβούν όλοι οι φορολογούμενοι στους οποίους προσυμπληρώθηκαν οι οικογενειακές δαπάνες, προκειμένου να αποφύγουν τον φορολογικό έλεγχο, τις κατηγορίες για φοροδιαφυγή, το άνοιγμα των τραπεζικών τους λογαριασμών και τη φορολόγηση βάσει τεκμηρίων.

Οι φορολογούμενοι έχουν την ευχέρεια να υποβάλουν (χωρίς πρόστιμα) τροποποιητικές δηλώσεις μέχρι την Παρασκευή, 2 Αυγούστου και να διορθώσουν τα λάθος προσυμπληρωμένα στοιχεία και να αποφύγουν… περιπέτειες.

Ειδικότερα, σε πλήθος δηλώσεων, τα ποσά που προσυμπληρώθηκαν από την ΑΑΔΕ που αφορούν στις δαπάνες για αγορές με ηλεκτρονικές πληρωμές καταναλωτικών αγαθών και λήψη υπηρεσιών, είναι πολύ υψηλά σε σχέση με το δηλωθέν εισόδημα ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τα ποσά των δαπανών των κωδικών 049-050 είναι υψηλότερα και από το δηλωθέν εισόδημα.

Οι φορολογούμενοι που υπέβαλαν τις δηλώσεις τους και εμφανίζουν την ανωτέρω αντιστοιχία εισοδήματος και καταναλωτικών δαπανών, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να κατηγορηθούν για φοροδιαφυγή.

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι φορολογούμενοι υποχρεούνται κάθε χρόνο, να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές (e-banking, κάρτες κ.λπ.) για συνολικό ποσό ίσο με το 30% του εισοδήματός τους, ή μέχρι το 20% εάν εξυπηρετούν δάνεια ή ρυθμίσεων οφειλών προς την εφορία. Το ανώτατο όριο του ποσού των δαπανών που πρέπει να έχουν εξοφληθεί εντός του έτους ανέρχεται σε 20.000 ευρώ, ή σε 5.000 ευρώ για όσους έχουν κατασχεμένους τραπεζικούς λογαριασμούς.

Επίσης, οι πληρωμές σε 20 επαγγέλματα (γιατρούς, δικηγόρους κ.λπ) μετρούν διπλά, εφόσον έχουν γίνει με ηλεκτρονική μέθοδο. Όσοι δεν καλύπτουν το όριο, «τιμωρούνται» με φόρο 22% επί της διαφοράς του ποσού που συγκέντρωσαν και εκείνου που όφειλαν να συγκεντρώσουν μέσω ηλεκτρονικών αγορών βάσει του νόμου. Από τις ηλεκτρονικές πληρωμές εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, δικύκλων (πλην ποδηλάτων), σκαφών, αεροπλάνων, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).

Τι συνέβη φέτος με τις δηλώσεις

Κάθε χρόνο οι τράπεζες αποστέλλουν στην ΑΑΔΕ τα στοιχεία των ηλεκτρονικών αγορών που πραγματοποίησε κάθε φορολογούμενος και ακολούθως τα ποσά προσυμπληρώνονται στους κωδικούς 049-050 της φορολογικής δήλωσης. Τα συγκεκριμένα ποσά είναι μικτά καθώς περιέχουν τόσο δαπάνες που αναγνωρίζονται, όσο και δαπάνες που δεν αναγνωρίζονται, όπως είναι οι πληρωμές, ενοικίων, δανείων, φόρων, εισφορών , αγοράς αυτοκινήτων κ.λπ., εφόσον έγιναν ηλεκτρονικά.

Ο φορολογούμενος πρέπει να διορθώσει το ποσό και να αναγράψει μόνο τα ποσά των ηλεκτρονικών αγορών που αναγνωρίζονται. Φέτος, όμως, με τη διαδικασία της προσυμπλήρωσης των δηλώσεων και της αυτόματης υποβολής παρατηρήθηκε το φαινόμενο να αναγράφονται στους κωδικούς 049-050 το σύνολο των ηλεκτρονικών πληρωμών που έγιναν από τους λογαριασμούς των φορολογουμένων.

Αποτέλεσμα είναι τα ποσά των ηλεκτρονικών αγορών να φτάνουν αντί του 30% στο 70% του εισοδήματος του υπόχρεου και σε πολλές περιπτώσεις, οι ηλεκτρονικές αγορές να είναι υψηλότερες από το δηλωθέν εισόδημα.

Άμεση διόρθωση

Στο πλαίσιο αυτό, όλοι οι φορολογούμενοι των οποίων η φορολογική δήλωση υποβλήθηκε αυτόματα από την ΑΑΔΕ ή όσοι την υπέβαλαν οι ίδιοι, αλλά χωρίς να τσεκάρουν το ποσό των δαπανών με ηλεκτρονικές πληρωμές που προσυμπληρώθηκε, οφείλουν να επισκεφθούν ξανά στην πλατφόρμα υποβολής των δηλώσεων και να διορθώσουν τα ποσά.

Η προθεσμία που έχουν είναι μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή, 2 Αυγούστου, που λήγει η προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, μετά την παράταση του χορηγήθηκε. Μέχρι τότε, θα πρέπει να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση, διορθώνοντας τις λάθος εγγραφές.

Υπόλογοι για φοροδιαφυγή

Στις περισσότερες των περιπτώσεων παρατηρείται ότι σε φορολογούμενους που δήλωσαν εισόδημα ύψους 5.500 ευρώ οι δαπάνες που προσυμπληρώθηκαν στους κωδικούς 049-050 είναι κοντά στις 6.000 ευρώ, δηλαδή περισσότερες από το δηλωθέν εισόδημα. Σε άλλες περιπτώσεις (που είναι και οι περισσότερες), οι προσυμπληρωμένες δαπάνες ανέρχονται στο 70% του δηλωθέντος εισοδήματος.

Με την προσθήκη και των τεκμαρτών δαπανών όπως είναι η ελάχιστη τεκμαρτή δαπάνη (3.000 ή 5.000 ευρώ), των τεκμηρίων της κατοικίας, του αυτοκινήτου κ.λπ. το τεκμαρτό εισόδημα αυξάνεται δραματικά πάνω από το ύψος του πραγματικού εισοδήματος. Στο πλαίσιο αυτό, με μια απλή διασταύρωση των δεδομένων των φορολογικών δηλώσεων που γίνεται κάθε χρόνο από την ΑΑΔΕ, οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι θα βρεθούν υπόλογοι για απόκρυψη εισοδήματος και για φοροδιαφυγή και θα φορολογηθούν αναλόγως, με βάση το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει.

Η πρώτη κίνηση της ΑΑΔΕ, στις περιπτώσεις του φορολογικού ελέγχου είναι το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου και συσχέτιση των κινήσεων και του υπολοίπου των καταθέσεων με τα δηλωθέντα εισοδήματά του. Σε περίπτωση που βρεθούν αδήλωτα εισοδήματα, θα επιβαρυνθούν, εκτός από τους φόρους και με πρόστιμα και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.

Τι προβλέπει η νομοθεσία

Σημειώνεται πως η νομοθεσία προβλέπει ότι αν μέσω των διασταυρώσεων ή μέσω των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, προκύψει μεγαλύτερο εισόδημα από το δηλωθέν, ο υπόχρεος καλείται για φορολογικό έλεγχο. Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος προβλέπει συγκεκριμένα ότι «Το εισόδημα φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως αν προέρχεται από άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, μπορεί επίσης να προσδιορίζεται με βάση κάθε διαθέσιμο στοιχείο ή έμμεσες μεθόδους ελέγχου σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, όταν το ποσό του δηλούμενου εισοδήματος δεν επαρκεί για την κάλυψη των προσωπικών δαπανών διαβίωσης ή σε περίπτωση που υπάρχει προσαύξηση περιουσίας η οποία δεν καλύπτεται από το δηλούμενο εισόδημα».

Προβλέπει επίσης ότι, «ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβάλλεται σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία όταν το τεκμαρτό εισόδημά του είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημά του. Σε αυτή την περίπτωση στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος και αυτή φορολογείται».

Συγχρόνως, προβλέπεται και ο προσδιορισμός του εισοδήματος με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, καθώς Ο Κώδικας προβλέπει ότι η Φορολογική Διοίκηση δύναται να προβαίνει σε εκτιμώμενο, διορθωτικό ή ενδιάμεσο προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και με την εφαρμογή μιας ή περισσοτέρων από τις κατωτέρω τεχνικές ελέγχου:

της αρχής των αναλογιών, της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου, της καθαρής θέσης του φορολογούμενου, της σχέσης της τιμής πώλησης προς τον συνολικό όγκο κύκλου εργασιών και του ύψους των τραπεζικών καταθέσεων και των δαπανών σε μετρητά. Με τις ως άνω τεχνικές μπορούν να προσδιορίζονται τα φορολογητέα εισοδήματα, τα ακαθάριστα έσοδα, οι εκροές και τα φορολογητέα κέρδη των υπόχρεων βάσει των γενικά παραδεκτών αρχών και τεχνικών της ελεγκτικής, αναφέρει ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας.

Εφόσον τα ποσά των ηλεκτρονικών αγορών που έχουν αναγραφεί στους κωδικούς 049-050 είναι τα πραγματικά, και ανέρχονται σε υψηλά επίπεδα ή υπερβαίνουν το δηλωθέν εισόδημα, τότε ο φορολογούμενος θα πρέπει να ανατρέξει στις μεθόδους κάλυψης της τεκμαρτής δαπάνης, επικαλούμενος εισοδήματα παλαιότερων ετών, ενώ επειδή έχει λήξει το φορολογικό έτος (2023) δεν έχει τη δυνατότητα να επικαλεστεί δάνεια και δωρεές, που πρέπει να συνομολογούνται εντός του έτους που αφορά η κάλυψη των τεκμηρίων.