Η Ελλάδα και η κρίση στη Μέση Ανατολή

Η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή μεταξύ του Ισραήλ και των δυνάμεων του «άξονα της αντίστασης», που περιλαμβάνει το Ιράν, τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και τους Χούθι, εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά.

Μετά τον βομβαρδισμό που πραγματοποίησε η Χεζμπολάχ στα Υψίπεδα του Γκολάν, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 12 παιδιών Δρούζων Αράβων, ήρθε η αντίδραση του Ισραήλ, η οποία περιλάμβανε στοχευμένες πυραυλικές επιθέσεις που οδήγησαν στην εξόντωση του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη, καθώς και του στρατιωτικού διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, στη Βηρυτό.

Η επίθεση από τη Χεζμπολάχ αποτέλεσε την αφορμή για μια στρατηγικής σημασίας κλιμάκωση της αντίδρασης από το Ισραήλ.

Οι Δρούζοι αναγνωρίζονται ως μειονότητα εντός του κράτους του Ισραήλ, με τους άνδρες της κοινότητας να υπηρετούν κανονικά στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.

Η επίθεση αυτή προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στην κοινότητα των Δρούζων, η οποία στράφηκε και κατά της ισραηλινής κυβέρνησης. Οι Δρούζοι θεωρούν ότι θρηνούν αθώα θύματα χωρίς να συμμετέχουν στη σύγκρουση και ότι δεν λαμβάνουν την προστασία που θα έπρεπε από το κράτος του Ισραήλ.

Μέχρι χθες, οι ισραηλινές δυνάμεις είχαν αποφύγει να επιτεθούν σε στόχους της Χεζμπολάχ στην πόλη της Βηρυτού, προκειμένου να διατηρήσουν την ευαίσθητη ισορροπία με την κυβέρνηση του Λιβάνου. Ωστόσο, η απόφαση του ισραηλινού πολεμικού συμβουλίου να εκτελέσει τον Φουάντ Σουκρ υποδηλώνει ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να αντιδράσει πιο δυναμικά στην επιθετικότητα της Χεζμπολάχ.

Ορισμένοι στρατιωτικοί αναλυτές στο Ισραήλ υποστηρίζουν ότι μία πιθανή λύση για την αποκατάσταση της ασφάλειας στις περιοχές του βόρειου Ισραήλ θα μπορούσε να είναι μια νέα στρατιωτική επιχείρηση στον νότιο Λίβανο, καθώς και η δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης.

Ωστόσο, η Χεζμπολάχ του 2024 δεν συγκρίνεται με την PLO της δεκαετίας του 1970, καθώς η σιιτική τρομοκρατική οργάνωση διαθέτει πλέον τεχνολογικά μέσα που της επιτρέπουν να πλήττει στόχους εντός του Ισραήλ από αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων, και όχι μόνο από βάσεις στον νότιο Λίβανο.

Εντούτοις, η εξόντωση του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, από το Ισραήλ είχε ιδιαίτερο συμβολισμό.

Οι ισραηλινές αρχές τον είχαν ήδη στοχοποιήσει από τις πρώτες ημέρες μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, αναμένοντας προφανώς την κατάλληλη στιγμή για να τον εξαλείψουν. Αυτή η στιγμή ήρθε όταν ο Χανίγια αποφάσισε να παραστεί στην τελετή ορκωμοσίας του νέου προέδρου του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, χθες στην Τεχεράνη. Το ισραηλινό πλήγμα στην καρδιά της ιρανικής πρωτεύουσας οδήγησε στην εξόντωσή του και έστειλε ένα σαφές μήνυμα στην ηγεσία του Ιράν ότι το Ισραήλ διαθέτει τη δυνατότητα να πλήξει και αυτούς, αν το θελήσει.

Αν και το διπλό χτύπημα του Ισραήλ ήταν αναμενόμενο, ήρθε σε μια περίοδο όπου είχαν αρχίσει να διαφαίνονται κάποιες ελπίδες για εκεχειρία στη Γάζα και επιστροφή των ισραηλινών ομήρων. Ωστόσο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ θα προσπαθήσουν να απαντήσουν στα ισραηλινά πλήγματα. Ο βαθμός και η σοβαρότητα της αντίδρασης του «άξονα της αντίστασης» θα κρίνει αν η Μέση Ανατολή θα οδηγηθεί σε μια γενικευμένη σύρραξη ή αν η αντίδραση από το Ιράν και τη Χεζμπολάχ θα είναι πιο συγκρατημένη, καθώς δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι επιθυμούν έναν γενικευμένο πόλεμο με το Ισραήλ σε αυτή τη συγκυρία.

Το ενδεχόμενο όμως γενίκευσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και για την ασφάλεια της Ελλάδας και της Κύπρου, καθώς είναι πρόσφατες ακόμη οι απειλές του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, κατά της Κύπρου, για τις σχέσεις φιλίας και συνεργασίας που διατηρεί η Λευκωσία με το Ισραήλ.

Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί σε περιφερειακό πόλεμο, είναι πιθανό να εμπλακεί και η Τουρκία, καθώς ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να αναδείξει τη χώρα του σε ηγετικό παράγοντα στο Παλαιστινιακό ζήτημα. Την Κυριακή, μάλιστα, προειδοποίησε το Ισραήλ με στρατιωτική παρέμβαση, όπως συνέβη στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη Λιβύη.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει επιλέξει να μην σχολιάσει τις απειλές του Ερντογάν κατά του Ισραήλ, πιθανόν για να μην επιβαρύνει τις διμερείς σχέσεις, ειδικά μετά το πρόσφατο επεισόδιο στην Κάσο. Ωστόσο, αν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω, η Ελλάδα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση. Ήδη από τις πρώτες πρωινές ώρες, παρατηρείται έντονη διπλωματική δραστηριότητα σε διεθνές επίπεδο για την αποφυγή μιας ευρύτερης κλιμάκωσης. Πολλά, πάντως, θα εξαρτηθούν από την αντίδραση του Ιράν και της Χεζμπολάχ απέναντι στο Ισραήλ.