Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προκάλεσε την οργή του Μπακού με τις δηλώσεις του σχετικά με τον ρόλο της Τουρκίας στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020, ο οποίος ολοκληρώθηκε με τη νίκη του Αζερμπαϊτζάν. Ο Ερντογάν συνεχίζει να αξιοποιεί τη συμβολή της Τουρκίας για εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς.
Κατά τη διάρκεια μιας κομματικής συνάντησης στη γενέτειρά του Ρίζε το Σάββατο, ο Ερντογάν, αναφερόμενος στο Ισραήλ, είπε: “Όπως μπήκαμε στο Καραμπάχ, όπως μπήκαμε στη Λιβύη, το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με το Ισραήλ. Δεν υπάρχει τίποτα που να μας εμποδίζει. Απλά πρέπει να είμαστε δυνατοί για να κάνουμε αυτό το βήμα”.
Σε απάντηση των σχολίων του Ερντογάν, αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν μίλησε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, λέγοντας: “Δεν υπάρχει καμία βάση για ισχυρισμούς σχετικά με τη συμμετοχή στρατιωτικού προσωπικού οποιασδήποτε χώρας στις μάχες για την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν”.
“Ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγιεφ έχει επανειλημμένα εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς την ηγεσία της Τουρκίας και του Πακιστάν για την πολιτική τους υποστήριξη. Οι Ένοπλες Δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν υπέστησαν περίπου 3.000 απώλειες κατά τη διάρκεια του πολέμου και 204 σε μία μόνο αντιτρομοκρατική επιχείρηση”, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Ενώ το Μπακού μετέφερε το μήνυμά του στην Τουρκία μέσω των μέσων ενημέρωσης, την επόμενη ημέρα εξέφρασε επίσημα τις ανησυχίες του μέσω της διπλωματικής οδού. Στις 29 Ιουλίου, ο πρεσβευτής του Αζερμπαϊτζάν στην Άγκυρα, Ρασάντ Μαμαντόφ, συναντήθηκε με τον Τούρκο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι για να συζητήσουν το θέμα.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι ανησυχίες του Μπακού δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί στις δηλώσεις του Ερντογάν. Την Τρίτη, ασκώντας κριτική στο κύριο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της Τουρκίας κατά τη διάρκεια συνάντησης με τους επαρχιακούς προέδρους του κόμματός του στην Άγκυρα, ο Ερντογάν δήλωσε: “Στον αγώνα μας για την απελευθέρωση του Καραμπάχ μετά από 30 χρόνια κατοχής, δεχθήκαμε την πιο σκληρή κριτική από την ηγεσία του CHP. Ήταν τα μέλη του CHP που έθεσαν τους αβάσιμους ισχυρισμούς των Αρμενίων”.
Στη συνέχεια, ο πρέσβης του Αζερμπαϊτζάν Μαμαντόφ επισκέφθηκε την Τετάρτη την υφυπουργό Εξωτερικών Μπερίς Εκιντσί. Η συγκεκριμένη ατζέντα της συνάντησής τους παραμένει αβέβαιη, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να σχετίζεται με τον υποτιθέμενο ρόλο της Τουρκίας στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Οι δύο επισκέψεις του πρέσβη στο υπουργείο μέσα σε διάστημα τριών ημερών έχουν προσελκύσει την προσοχή. Σε επίσημη ανακοίνωση αποκαλύφθηκε ότι αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με τη συνεργασία στους τομείς της ενέργειας και της συνδεσιμότητας των μεταφορών, καθώς και τη συνεργασία σε πολυμερείς πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένου του ΟΑΣΕ.
Η υποστήριξη της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης είναι ευρέως αναγνωρισμένη, συμπεριλαμβανομένης της υλικοτεχνικής και πληροφοριακής βοήθειας και της χρήσης τουρκικής κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών από τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν. Η τουρκική εταιρεία κατασκευής μη επανδρωμένων αεροσκαφών Baykar Makina, με επικεφαλής τον Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, τιμήθηκε ιδιαίτερα από τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, ο οποίος απένειμε το παράσημο Garabagh στον Μπαϊρακτάρ στις 15 Ιουνίου 2021 για τον ρόλο του στον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020. Ο πρόεδρος Αλίγιεφ είχε απονείμει προηγουμένως την ίδια τιμή στον γαμπρό του Ερντογάν Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, συνιδιοκτήτη της Baykar Makina, την 1η Απριλίου 2021, επαινώντας τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 για την αποτελεσματικότητά τους στη σύγκρουση.
Επιπλέον, στις 15 Ιουνίου 2021, ο Ερντογάν και ο Αλίγιεφ συναντήθηκαν στη Σούσα, μια πόλη εμβληματική για τη σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν, για να υπογράψουν τη “Διακήρυξη της Σούσα”. Η συμφωνία αυτή, η οποία γιορτάστηκε την εθνική ημέρα του Αζερμπαϊτζάν, υπογραμμίζει την εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και την υποστήριξη της Τουρκίας στην εδαφική ακεραιότητα του Αζερμπαϊτζάν. Βασική διάταξη της διακήρυξης είναι η δέσμευση για αμοιβαία στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση επίθεσης ή απειλής από τρίτο κράτος, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική συμμαχία μεταξύ της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Το Nordic Monitor είχε αναφέρει προηγουμένως ότι το 2018 ο τουρκικός αμυντικός εργολάβος Aselsan υπέγραψε συμφωνία με τον αντίστοιχο του Αζερμπαϊτζάν για την από κοινού παραγωγή επικοινωνιακών εγκαταστάσεων. Ομοίως, η Turkish Aerospace Industries (TAI) υπέγραψε πρωτόκολλο συνεργασίας με την Εθνική Ακαδημία Επιστημών του Αζερμπαϊτζάν (AMEA) τον Σεπτέμβριο του 2018 για να συνδυάσουν τις προσπάθειές τους στους τομείς της άμυνας και της αεροπορίας. Την ίδια χρονιά, η τουρκική εταιρεία μηχανικής και χημικής βιομηχανίας (MKE) έλαβε προσφορά αμυντικής συνεργασίας από το Υπουργείο Αμυντικής Βιομηχανίας του Αζερμπαϊτζάν, ανέφερε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. Επιπλέον, η τουρκική Roketsan και η αζέρικη στρατιωτική-επιστημονική επιχείρηση Iglim εργάζονται από το 2009 για την ανάπτυξη ενός πυραυλικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς.
Ο Ερντογάν, γνωστός για τις έντονες δηλώσεις του κατά των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα, έχει αντιμετωπίσει επικρίσεις από στελέχη της αντιπολίτευσης σχετικά με τις επιχειρηματικές συναλλαγές στενών συνεργατών του με το Ισραήλ. Σε απάντηση στη δημόσια κατακραυγή, η Τουρκία επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές ορισμένων προϊόντων προς το Ισραήλ τον Απρίλιο του 2024. Ωστόσο, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επικριθεί από φιλοπαλαιστινιακές ομάδες επειδή επέτρεψε στην SOCAR (Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν) να μεταφέρει αζέρικο πετρέλαιο μέσω αγωγών στο νότιο λιμάνι Ceyhan της Τουρκίας και στη συνέχεια να το μεταφέρει στο Ισραήλ.
Την 1η Ιουνίου, μια ομάδα πραγματοποίησε διαμαρτυρία έξω από τα γραφεία της SOCAR στην Κωνσταντινούπολη. Οι διαδηλωτές κρατήθηκαν για λίγο και αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι.
Πηγή: Nordic Monitor