Η κυβέρνηση και ο νέος μεταρρυθμιστικός κύκλος

Ένα από τα πιο θεμελιώδη προβλήματα της χώρας είναι το είδος της μεζούρας που χρησιμοποιούμε για να μετρήσουμε το πραγματικό οικονομικό μέγεθος, την κοινωνική πρόοδο και την ατομική ευημερία. Λίγα χρόνια μετά την οικονομική κατάρρευση και τη χρεοκοπία, και ενώ στην πραγματικότητα έχουμε καταφέρει να επιπλέουμε με ασφάλεια, επιχειρείται να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η επιστροφή μας στον… παράδεισο καθυστερεί λόγω της αδυναμίας ή της ανικανότητας της κυβέρνησης.

Αυτός ο «παράδεισος» περιγράφεται από την αντιπολίτευση και πολλούς διαμορφωτές της κοινής γνώμης ως τα χρόνια πριν από τα μνημόνια. Ο πήχης για τους μισθούς, τις συντάξεις και το βιοτικό επίπεδο τοποθετείται στο 2009, το έτος που αποκαλύφθηκε η καταστροφή που είχε συντελεστεί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Σε μια κοινωνία όπου ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών δυσκολεύεται να καλύψει τις καθημερινές του ανάγκες, η απάντηση στο ερώτημα γιατί δεν έχουμε επιστρέψει στο 2009 είναι ότι ευθύνεται αποκλειστικά η κυβέρνηση, η οποία δεν διαθέτει «βούληση».

Οι πολίτες κατανοούν ότι οι δυνατότητες, ακόμα και της πιο ισχυρής κυβέρνησης, δεν είναι απεριόριστες και σίγουρα δεν καθορίζονται από την αυθαίρετη βούληση που υποστηρίζει η αντιπολίτευση. Οι συνέπειες της χρεοκοπίας είναι παρούσες, η οικονομία αποτελεί μια συνεχόμενη πρόκληση, η ανάπτυξη δεν μπορεί να επιβληθεί και η σύγκλιση δεν είναι κάτι που παραγγέλνεις. Αναμφίβολα, η κυβέρνηση πρέπει να εντείνει τις μεταρρυθμιστικές της προσπάθειες για να μεγιστοποιήσει τα θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, είναι σημαντικό και χρήσιμο για ολόκληρη την κοινωνία να αναγνωρίσει, όπως συχνά τονίζει ο πρωθυπουργός, ότι βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη κατάσταση. Δεν είμαστε οι μόνοι, αλλά ίσως οι πιο ευάλωτοι.

Ο πήχης της ανάπτυξης στην Ευρώπη συνεχώς χαμηλώνει, όπως είχε προειδοποιήσει ο κ. Μητσοτάκης πριν από μερικούς μήνες, επισημαίνοντας τον αδικαιολόγητο εφησυχασμό σχετικά με τις τιμές της ενέργειας, την πιθανότητα νέων ενεργειακών κρίσεων και την γεωπολιτική αστάθεια, που είναι ο «ελέφαντας στο δωμάτιο». Οι οικονομικοί κίνδυνοι εντείνονται από την κλιματική κρίση και τις καταστροφές, με αποτέλεσμα πολύτιμοι οικονομικοί πόροι, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν το κοινωνικό κράτος και να στηρίξουν το βιοτικό επίπεδο, να κατευθύνονται προς τις αναγκαίες αποκαταστάσεις. Στη Θεσσαλία, το κόστος για την αποκατάσταση των υποδομών αναμένεται να ξεπεράσει τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η «μεζούρα» όμως για το πώς το κράτος στηρίζει την κοινωνία, παραμένει μονοδιάστατη και φτενή.

Δεν μπορεί να χρησιμοποιείται το χρεοκοπημένο παρελθόν μας ή χώρες που δεν υπήρξαν υπό μνημόνιο ως μέτρο σύγκρισης, καθώς οι κοινωνίες τους είχαν έντονη επιθυμία και απαιτήσεις για μεταρρυθμίσεις προκειμένου να εξασφαλίσουν το μετακομμουνιστικό ευρωπαϊκό τους μέλλον. Οι πρόοδοι που έχουν επιτευχθεί δεν αποτυπώνονται ίσως στις ημέρες διακοπών που απολαμβάνει μια οικογένεια σύμφωνα με το «ευτυχόμετρο» της χώρας. Ωστόσο, παραμένουν αναμφισβήτητες, δεδομένου ότι η Ελλάδα των μνημονίων υπήρξε μάρτυρας της μεγαλύτερης μείωσης του ΑΕΠ της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως έχει επισημάνει ο κ. Μητσοτάκης, η χώρα μας δεν έχει ποτέ επωφεληθεί από το «μέρισμα ειρήνης» μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, καθώς αντιμετωπίζει γεωπολιτικές προκλήσεις που την αναγκάζουν να δαπανά πάνω από το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνα.

Οι σημαντικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων, αύξηση του ποσοστού εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών, σταθεροποίηση και ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα, καθώς και σε αυξήσεις μισθών και συντάξεων, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση κρίσεων.

Η επιβράδυνση της ανάπτυξης αποτελεί προειδοποίηση για την κυβέρνηση να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να ολοκληρώσει τον τρέχοντα κύκλο μεταρρυθμίσεων που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Όπως ανέφερε ο Υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, στο πρόσφατο υπουργικό Συμβούλιο, οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιλαμβάνουν ζητήματα όπως το δημογραφικό, το κόστος στέγης, η κλιματική κρίση και η στρατηγική διαχείρισης υδάτων, οι ελλείψεις εργαζομένων στην αγορά εργασίας, η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας και η ενίσχυση των επενδύσεων.