Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βόρεια Κορέα και ο πυρηνικός πόλεμος

Μεταξύ των παγκόσμιων πυρηνικών προβληματικών σημείων, η Βόρεια Κορέα φαίνεται να είναι το πιο “επείγον”.

Μεταξύ των πυρηνικών προβληματικών σημείων του κόσμου, η Βόρεια Κορέα είναι το πιο ξεκάθαρα επείγον. Για τη διαχείριση αυτής της απειλής, η “αποπυρηνικοποίηση” της Βόρειας Κορέας θα αποτελούσε μάταιο στόχο. Τα πυρηνικά όπλα και η πυρηνική στάση της Πιονγκγιάνγκ αποτελούν τετελεσμένο γεγονός. Κατά πάσα πιθανότητα, είναι μη αναστρέψιμα.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό σημαίνει ότι οι ουσιαστικές “θεραπείες” για τις απειλητικές πυρηνικές ικανότητες και φιλοδοξίες του Κιμ Γιονγκ Ουν θα πρέπει να αναζητηθούν σε πιο ελπιδοφόρες προσδοκίες. Σε τελική ανάλυση, τα βιώσιμα αμερικανικά διορθωτικά μέτρα θα πρέπει να συσπειρωθούν γύρω από τις απαιτήσεις της αξιόπιστης πυρηνικής αποτροπής. 

Υπενθυμίζοντας τη δήλωση του πρώην και εκ νέου υποψήφιου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμο στη Σύνοδο Κορυφής της Σιγκαπούρης, δεν θα είναι αρκετό οι δύο ηγέτες να “ερωτευτούν” ξανά. Όποιος και αν κερδίσει τις εκλογές του 2024, ο επιτυχημένος αυτός υποψήφιος θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην απτή πνευματική ουσία έναντι των άσχετων ευκαιριών φωτογράφισης.

Το παρελθόν θα μπορούσε να γίνει πρόλογος. Θεμελιώδη και ουσιαστικά λάθη πολιτικής διέπραξε ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι τώρα ξαφνικά θα εκτιμήσει την αναλυτική ουσία έναντι των περισπαστικών διασκεδάσεων. Αν και το να καταφέρει ο Κιμ Γιονγκ Ουν να αντιστρέψει την επιθετική του στάση όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα θα ήταν ευπρόσδεκτη είδηση για οποιονδήποτε Αμερικανό πρόεδρο, δεν θα πρέπει να αναμένονται εύλογα τέτοιες ειδήσεις. Όσο κι αν θα θέλαμε να ήταν διαφορετικά, τα έθνη της παγκόσμιας πολιτικής δεν συνυπάρχουν ακόμη σε μια διεθνή τάξη βασισμένη στη λογική.

Πολλαπλά ερωτήματα γεννιούνται από αυτή την αφήγηση. Τι θα έπρεπε να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά μια πυρηνική κρίση ή έναν πυρηνικό πόλεμο στη Βόρεια Κορέα; Τι είδους χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστεί; Πώς θα πρέπει να κινηθεί η Αμερική σε αυτό το μπερδεμένο καζάνι περιφερειακής αστάθειας; Τι θα συμβεί αν η ήδη πυρηνική Βόρεια Κορέα έρθει σε βοήθεια του όχι ακόμη πυρηνικού ιρανικού συμμάχου της, του αντι-Ισραήλ; Θα μπορούσε μια τέτοια απροσδόκητη πυρηνική παρένθεση να εμπλέξει τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία και/ή την Κίνα;

Αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν εύκολα διακριτές απαντήσεις. Ως επί το πλείστον, τα πυρηνικά γεωπολιτικά ζητήματα που αφορούν τη Βόρεια Κορέα θα ήταν χωρίς διευκρινιστικό ιστορικό προηγούμενο. Τα ζητήματα αυτά θα ήταν μοναδικά, ενώ ορισμένες ελπιδοφόρες λύσεις θα ήταν αντιφατικές.

Αν και το πυρηνικό οπλοστάσιο και οι υποδομές της Βόρειας Κορέας είναι “λιγότερο ισχυρά” από εκείνα της Αμερικής (τουλάχιστον από τη σκοπιά των ακόμη υπολογίσιμων μέτρων εμβέλειας/απόδοσης), είναι ωστόσο ικανά να προκαλέσουν απαράδεκτα επίπεδα καταστροφής στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Νότια Κορέα ή την Ιαπωνία. Ακόμη και αν η “αξιοπιστία αναχαίτισης πυραύλων” της Αμερικής ήταν εμφανώς υψηλή, τίποτα λιγότερο από 100% αξιοπιστία δεν θα μπορούσε να είναι αρκετό απέναντι στα πυρηνικά όπλα του εχθρού.

Κανένα μεμονωμένο κράτος δεν θα πρέπει εύλογα να αναμένει τέλεια επίπεδα αξιοπιστίας αναχαίτισης πυραύλων. Τίποτα επιστημονικά τεκμηριωμένο δεν θα μπορούσε να εκτιμηθεί όσον αφορά τις πραγματικές πιθανότητες συμβάντων. Στη λογική και τα μαθηματικά, οι έγκυρες δηλώσεις πιθανοτήτων πρέπει πάντα να βασίζονται στην προσδιορίσιμη συχνότητα των σχετικών γεγονότων του παρελθόντος. Στα αδιαφανή θέματα που εξετάζουμε, δεν υπάρχουν τέτοια γεγονότα.

Για τον επόμενο Αμερικανό πρόεδρο, θα πρέπει να υπάρχει μόνο μία αναλυτικά υπερασπίσιμη και εφαρμοστέα προς το νόμο στάση έναντι της Βόρειας Κορέας. Αυτό σημαίνει μια καθοριστικά συνεκτική στάση μακροπρόθεσμης αμοιβαίας αποτροπής. Κατά συνέπεια, η συνετή και βασισμένη σε έννοιες λήψη αποφάσεων θα είναι απαραίτητη. Μεταξύ άλλων, οποιοσδήποτε πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να φροντίσει σχολαστικά να μην υπερβάλει ή να μην υπερτιμήσει ποτέ το πλεονέκτημα στρατιωτικής ισχύος της Αμερικής ή τον σχετικό υπολογισμό ανάληψης κινδύνων.

Διάφορες νομολογιακές διευκρινίσεις είναι τώρα αναγκαίες. Από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου, δεν υπάρχει καμία εύλογη αντίφαση μεταξύ της ενισχυμένης πυρηνικής αποτροπής και της παγκόσμιας έννομης τάξης. Αντίθετα, στο άναρχο ή «βεστφαλιανό» σύστημα διεθνούς δικαίου (ένα σύστημα που κληροδοτήθηκε στην Ειρήνη της Βεστφαλίας το 1648), η επιβολή του δικαίου πρέπει τελικά να βασίζεται σε συνεχώς διασταυρούμενους μηχανισμούς “αυτοβοήθειας”. Σε αυτή τη διαστρωματωμένη “κατάσταση της φύσης”, η διαχείριση των διεθνών συγκρούσεων μπορεί να γίνει μόνο μέσω ποικίλων στρατηγημάτων απειλής, αντι-απειλής και χειρισμών της “ισορροπίας”.

Υπάρχουν και άλλα. Αυτά τα στρατηγήματα ενισχύονται και μετριάζονται από πολλαπλά και διασταυρούμενα καθεστώτα συνθηκών, εθίμων και “των γενικών αρχών του δικαίου που αναγνωρίζονται από τα πολιτισμένα έθνη.” Αλλά οι de facto τελικοί διαιτητές της παγκόσμιας πολιτικής είναι αναγκαστικά εκείνοι οι κρατικοί και περιφερειακοί δρώντες που μπορούν να παρουσιαστούν πιο πειστικά ως “ισχυροί”.

Στον καλύτερο από όλους τους δυνατούς κόσμους, η μεγαλύτερη παγκόσμια συγκέντρωση ή διακυβέρνηση θα αντικαθιστούσε την “ισορροπία δυνάμεων” ή τη δυναμική της Realpolitik. Παρόλα αυτά, για το προβλέψιμο μέλλον, η βασική αποτρεπτική λογική της παγκόσμιας πολιτικής ισχύος πιθανότατα θα συνεχιστεί. Από την ορθά αποτιμώμενη σκοπιά της διεθνούς επιβολής του δικαίου, το συμπέρασμα αυτό δεν είναι προβληματικό. Ως ενστικτωδώς αρχέγονο είδος, δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι για την απόρριψη της ελαττωματικής λογικής του πολεμικού εθνικισμού.

Ακόμη και με έναν λογικό πρόεδρο των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί στρατιωτικοί σχεδιαστές θα παραμείνουν περιορισμένοι στην ικανότητά τους να διδαχθούν ουσιαστικά από το προπυρηνικό παρελθόν. Κοιτάζοντας μπροστά, η αποτροπή πυρηνικού πολέμου με τη Βόρεια Κορέα δεν θα πρέπει ποτέ ξανά να γίνει μια διαδικασία λήψης αποφάσεων από την καρέκλα του παντελονιού. Ποτέ ξανά οι υπολογισμοί της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ δεν θα πρέπει να γίνουν ένα αυτοπαρωδίαζον προεδρικό παρασκήνιο, στο οποίο κυριαρχούν ορειβάτες, νοικιασμένοι “διανοούμενοι” και φανατικοί διαφημιστές. Για να γίνει κατανοητό ένα σημείο που ποτέ δεν έχει γίνει πραγματικά κατανοητό, το κύριο πεδίο μάχης οποιουδήποτε μελλοντικού πυρηνικού πολέμου θα είναι η διανόηση.

Πρόκειται για πολύπλοκα και δυνητικά συνεργιστικά ζητήματα. Σε όλα αυτά τα ζητήματα, η αποφασιστική προσοχή θα πρέπει να γίνει το καρδιακό σύνθημα. Εξ ορισμού, δεν υπάρχουν ειδικοί που να “πηγαίνουν” στο θέμα του πυρηνικού πολέμου, είτε πολιτικοί είτε στρατιωτικοί. Καθώς δεν έχει υπάρξει ποτέ τέτοιος πόλεμος, δεν θα μπορούσε να υπάρξει τρόπος για τους Αμερικανούς σχεδιαστές ή τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να υπολογίσουν τη μαθηματική πιθανότητα οποιασδήποτε πυρηνικής σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Βόρειας Κορέας, είτε αυτή ξεκινήσει ως άμεση διμερής πολεμική σύρραξη είτε ως “διάχυση” από άλλα μέρη της Ασίας ή/και της Μέσης Ανατολής.

Εξεταζόμενοι μέσα από αυτές τις σταθερές παραμέτρους, υπάρχουν άφθονοι πολιτικοί λόγοι για μεγαλύτερη αμερικανική στρατηγική “ταπεινότητα”. Για τον επόμενο Αμερικανό πρόεδρο, σίγουρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για αχρείαστη πολεμικότητα, υπερβάλλουσα υπερηφάνεια ή ύβρη. Για έναν Αμερικανό πρόεδρο, είναι πάντα η σωστή στιγμή για να επιδείξει σεμνότητα στη λήψη αποφάσεων στις πυρηνικές συναλλαγές της χώρας με τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Όταν ένας μελλοντικός πολεμικός δρόμος για ένα έθνος-κράτος δεν έχει περπατηθεί ποτέ στο παρελθόν (π.χ. πυρηνικός πόλεμος), ο υπολογιστικός “ταξιδιώτης” οφείλει να προχωρήσει αργά, στοχευμένα και με αναγνωρίσιμη σκοπιμότητα.

Υπάρχουν και άλλα. Όλα τα σχετικά στρατηγικά ζητήματα που αφορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βόρεια Κορέα θα αφορούν πολύπλευρα θέματα επιστήμης, δικαίου και λογικής. Τα ζητήματα αυτά δεν θα έπρεπε ποτέ να θεωρούνται απλώς ως θέματα ευσεβούς πόθου ή κατασκευασμένης πίστης. Αν και η αρχική αναφορά του Τραμπ στη Σύνοδο Κορυφής του στις 12 Ιουνίου 2018 στη Σιγκαπούρη με τον Κιμ Γιονγκ Ουν περιέγραφε μια περίσταση όπου οι δύο ηγέτες “ερωτεύτηκαν”, δεν παραμένουν ανιχνεύσιμα ή υπολειμματικά οφέλη από αυτό το “ειδύλλιο”. Κανένα απολύτως.

Όσον αφορά το πυρηνικό πρόβλημα της Βόρειας Κορέας, η παιδεία θα πρέπει να έχει την τιμητική της στη διαμόρφωση της αμερικανικής πολιτικής. Για την ακρίβεια, ο Αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει να έχει κατά νου ότι ορισμένες συνεχώς μεταβαλλόμενες στρατηγικές εξελίξεις σε ολόκληρη την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού θα επηρεαστούν αναπόφευκτα από τον “Ψυχρό Πόλεμο ΙΙ”. Στον πυρήνα του, αυτός ο “πόλεμος” παραπέμπει σε μια συνεχιζόμενη και πρωταρχική αντιπολιτευτική στάση απέναντι στη Ρωσία και – λίγο πολύ παράγωγα – στην Κίνα.

Θα απαιτηθεί μεγαλύτερη ακρίβεια σχεδιασμού των ΗΠΑ. Πώς θα ενεργήσουν καλύτερα οι Ηνωμένες Πολιτείες απέναντι στις αντίπαλες πυρηνικές αβεβαιότητες; Προχωρώντας με τις επείγουσες χρονικά εκτιμήσεις για την πολιτική ΗΠΑ – Βόρειας Κορέας, όλοι οι σημαντικοί στρατηγικοί υπολογισμοί των ΗΠΑ θα είναι γεμάτοι με διασταυρούμενες, αλληλεπικαλυπτόμενες και τρομακτικές αβεβαιότητες. Θα είναι απαραίτητο για κάθε Αμερικανό πρόεδρο και τους διορισμένους συμβούλους του να παραμείνουν έτοιμοι να προσφέρουν τις καλύτερες διαθέσιμες εκτιμήσεις για πόλεμο και ειρήνη.

Ανάμεσα σε όλους τους πιθανούς αιτιώδεις παράγοντες – μερικοί από τους οποίους είναι μέγιστα αλληλοεξαρτώμενοι ή αυθεντικά “συνεργιστικοί” – οι υπολογίσιμοι κίνδυνοι ενός πυρηνικού πολέμου μεταξύ της Ουάσινγκτον και της Πιονγκγιάνγκ (ή μεταξύ της Πιονγκγιάνγκ και της Νότιας Κορέας) θα εξαρτηθούν από το αν μια τέτοια σύγκρουση θα είναι σκόπιμη, ακούσια ή τυχαία. Σε αυτούς τους μπερδεμένους υπολογισμούς, η εκλεπτυσμένη στρατηγική θεωρία θα γίνει ένα απαραίτητο “δίχτυ”. Εκ των πραγμάτων, μόνο όσοι “ρίχνουν” θα μπορούσαν να περιμένουν να “πιάσουν”.

Θα χρειαστούν ορισμένες περαιτέρω διευκρινίσεις. Οποιοσδήποτε τυχαίος πυρηνικός πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ και της Βόρειας Κορέας θα ήταν ακούσιος, αλλά δεν θα ήταν όλοι οι ακούσιοι πυρηνικοί πόλεμοι αποτέλεσμα ατυχήματος. Κάποια στιγμή, ένας ακούσιος πυρηνικός πόλεμος θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα αποφασιστικού λανθασμένου υπολογισμού ή ανορθολογισμού από έναν ή και από τους δύο αντιμαχόμενους προέδρους. Μια τέτοια ανησυχητική κατανόηση είναι ρεαλιστική στο πρόσωπό της και θα έπρεπε να υπογραμμίζει την ανάγκη για αμερικανική προεδρική ταπεινότητα που βασίζεται στην ανάλυση.

Υπάρχουν ακόμη περισσότερα που πρέπει να μάθουμε. Αντιμετωπίζοντας μελλοντικές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Κορέα, θα είναι απαραίτητο οι αρμόδιοι αναλυτές πολιτικής των ΗΠΑ να εξετάζουν και να μετρούν συστηματικά τις διάφορες δυναμικές διαμορφώσεις του προβλέψιμου πυρηνικού κινδύνου. Όταν εκφράζονται στη θεωρητική γλώσσα των παιγνίων του επίσημου στρατιωτικού σχεδιασμού, αυτές οι μεταβαλλόμενες διαμορφώσεις θα μπορούσαν να παρουσιαστούν μεμονωμένα ή μία προς μία (η αναμενόμενα καλύτερη περίπτωση για την Ουάσιγκτον). Θα μπορούσαν επίσης να εμφανιστούν ξαφνικά, απροσδόκητα, με προφανή διάχυση και σε πολλαπλούς ή επικαλυπτόμενους “καταρράκτες”.

Όποιες και αν είναι οι αποχρώσεις τους, αυτές οι εξετάσεις θα είναι συνολικά διανοητικές και όχι στενά πολιτικές. Η κατανόηση αυτών των καθοριστικών “καταρρακτών” θα απαιτήσει προσεκτικά ακονισμένες, καλά αναπτυγμένες και τρομερές αναλυτικές δεξιότητες. Αυτό δεν θα είναι ένα εύληπτο έργο για τους διανοητικά άτολμους ή τους στενά κομματικούς πολιτικούς. Θα απαιτήσει προφανώς σπάνιους συνδυασμούς ιστορικής γνώσης, νομικής παιδείας και προηγουμένως καλά αποδεδειγμένων ικανοτήτων για προηγμένη διαλεκτική σκέψη. Αυτή η εκτίμηση υποδεικνύει ένα έργο που θα απαιτήσει στοχαστές οι οποίοι είναι εξίσου άνετοι στο να επεξηγούν τις συνταγές του Πλάτωνα, του Ντεκάρτ και του Γκρότιους όσο και με τα πιο ρητά τεχνικά στοιχεία του στρατηγικού πυρηνικού σχεδιασμού.

Ούτε η Ουάσινγκτον ούτε η Πιονγκγιάνγκ δίνουν πιθανότατα επαρκή προσοχή στους σοβαρούς και δυνητικά διασταυρούμενους κινδύνους ενός ακούσιου πυρηνικού πολέμου. Μέχρι αυτό το σημείο στις συνεχιζόμενες διμερείς σχέσεις τους, κάθε πρόεδρος φαίνεται να υποθέτει τον ορθολογισμό λήψης αποφάσεων του άλλου. Εάν, τελικά, δεν υπήρχε αυτή η αμοιβαία παραδοχή, δεν θα είχε νόημα για καμία από τις δύο πλευρές να διαπραγματευτεί με την άλλη πλευρά διευκολύνσεις για την πυρηνική ασφάλεια.

Για τον Αμερικανό πρόεδρο, οι σχετικοί στόχοι θα πρέπει να είναι σαφείς. Η σταθερή και βιώσιμη αποτροπή, και όχι η “αποπυρηνικοποίηση” της Πιονγκγιάνγκ, θα πρέπει να αποτελεί τον πρωταρχικό στρατηγικό στόχο των ΗΠΑ απέναντι στη Βόρεια Κορέα. Αυτός ο σύνθετος στόχος εξακολουθεί να εξαρτάται από ορισμένες βασικές παραδοχές σχετικά με τον σταδιακό έλεγχο των πυρηνικών όπλων και τον ορθολογισμό του εχθρού.

Ισχύουν όμως αυτές οι υποθέσεις στην περίπτωση ενός δυνητικού πολέμου μεταξύ δύο ήδη πυρηνικών δυνάμεων; Εάν όχι, εάν ένας πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει κάποια στιγμή να φοβάται τον ανοιχτό ανορθολογισμό του εχθρού στην Πιονγκγιάνγκ, οι πιο σαφείς απειλές αμερικανικών αντιποίνων θα μπορούσαν απλώς να καταστήσουν τα πράγματα σημαντικά λιγότερο σταθερά. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό εάν οι νέες απειλές ήταν ρητά δυσανάλογες. 

Στο παρελθόν, πριν “ερωτευτεί” τον Κιμ Τζουνγκ Ουν, και στο πλαίσιο ενός κλιμακούμενου τσαμπουκά αποκομμένου από κάθε ασφαλή διανοητική αγκύρωση, ο Ντόναλντ Τραμπ ευνοούσε τέτοιες εξατμισμένες απειλές όπως “πλήρης εξόντωση” και “ολική καταστροφή”. Για το μέλλον, καμία τέτοια ρηχή προτίμηση δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει πιθανότητες να ανταποκριθεί στους βασικούς στόχους εθνικής ασφάλειας της Αμερικής. Προχωρώντας προς τα εμπρός, αυτό που κάποτε μπορεί να ακουγόταν “σκληρό” στους οπαδούς ενός υπερήφανου αντιδιανοούμενου Αμερικανού προέδρου θα μπορούσε μόνο να μειώσει την πειστικότητα της πυρηνικής αποτροπής των ΗΠΑ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι κατασκευασμένες εικόνες αμερικανικής σκληρότητας θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να παράγουν πρωτοφανή φονικότητα.

Κάποια στιγμή, αν εξαρτηθεί και πάλι από την πολιτική πολεμοκαπηλία, η αμερικανική εθνική ασφάλεια θα μπορούσε να εξαρτηθεί από βιώσιμους συνδυασμούς βαλλιστικής αντιπυραυλικής άμυνας και αμυντικών πρώτων χτυπημάτων. Η εγκαθίδρυση σε τέτοιους μη δοκιμασμένους συνδυασμούς θα στερούνταν αποφασιστικής συμβολής από οποιαδήποτε υλικά ή ποσοτικοποιήσιμα ιστορικά στοιχεία και θα αποδεικνυόταν υπαρξιακά ριψοκίνδυνη. Σε ένα πιθανώς χειρότερο σενάριο, το επιθετικό στρατιωτικό στοιχείο θα συνεπαγόταν μια καταστασιακή προαίρεση – δηλαδή ένα αμυντικό πρώτο πλήγμα. Σε αυτό το δυσοίωνο σημείο, δεν θα παρέμεναν “συνήθεις” περιστάσεις στις οποίες ένα προληπτικό πλήγμα κατά της ήδη πυρηνικής Βόρειας Κορέας θα μπορούσε να εξακολουθεί να είναι ορθολογικό.

Στις πυρηνικές σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Πιονγκγιάνγκ, καμία από αυτές τις αποφάσεις δεν θα πρέπει να λαμβάνεται τυχαία ή χωρίς ουσιαστικές διανοητικές βάσεις. Πιο συγκεκριμένα, με την επεκτεινόμενη ανάπτυξη των “υπερηχητικών” πυρηνικών όπλων, ο καθορισμός των βέλτιστων συνδυασμών της αμερικανικής πολιτικής από τη μία κρίση στην άλλη θα γινόταν γρήγορα συντριπτικός. Αν και αντιφατικό, το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αναγνωρίσιμα “ισχυρότερες” από τη Βόρεια Κορέα θα μπορούσε να αποδειχθεί ουσιαστικά άσχετο. Ακόμη χειρότερα, θα μπορούσε να γίνει η βασική αιτία μιας πραγματικής στρατιωτικής πυρηνικής εμπλοκής μεταξύ δύο αντιμαχόμενων πυρηνικών κρατών.

Πριν από μερικά χρόνια, ο Ντόναλντ Τραμπ, μιλώντας για τον Κιμ Γιονγκ Ουν, καυχήθηκε ότι αν και οι δύο ηγέτες έχουν ένα πυρηνικό “κουμπί”, “το δικό μου κουμπί είναι μεγαλύτερο από το δικό σου”.

Σε επείγοντα ζητήματα εθνικής πυρηνικής στρατηγικής, ωστόσο, το μέγεθος μπορεί να μην έχει πραγματικά σημασία. Όσον αφορά τα απόκρυφα ζητήματα στρατηγικής πυρηνικής αποτροπής, ακόμη και μια φαινομενικά “ασθενέστερη” πυρηνική δύναμη θα μπορούσε κάποια στιγμή να προκαλέσει απαράδεκτες βλάβες. Σε τέτοια ιστορικά μοναδικά ζητήματα, το ασθενέστερο μέρος θα μπορούσε να παραμείνει πλήρως ικανό να προκαλέσει “σίγουρα καταστροφικά” αντίποινα.

Σε όλες αυτές τις περισσότερο ή λιγότερο προβλέψιμες περιπτώσεις, θα προέκυπταν διάφορα αλληλοεπικαλυπτόμενα ζητήματα δικαίου και στρατηγικής. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το οποίο παραμένει αναπόσπαστο μέρος του δικαίου των ΗΠΑ, η επιλογή ενός επιλεκτικού ή συνολικού αμυντικού πρώτου πλήγματος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ορθά ως “προληπτική αυτοάμυνα”. Η νομική ορθότητα θα ίσχυε μόνο εάν η αμερικανική πλευρά μπορούσε να υποστηρίξει πειστικά ότι ο “κίνδυνος που διατρέχει” η Βόρεια Κορέα ήταν “επικείμενος χρονικά”.

Η διακριτή “αμεσότητα” απαιτείται συγκεκριμένα από τα σχετικά πρότυπα του διεθνούς δικαίου – δηλαδή από τα έγκυρα κριτήρια που θεσπίστηκαν και κωδικοποιήθηκαν μετά από ένα ναυτικό περιστατικό του 1837, το οποίο ονομάστηκε περίφημα “Η Καρολίνα”. Σήμερα, ωστόσο, στην απείρως αινιγματική πυρηνική εποχή, οι ακριβείς χαρακτηρισμοί της “αμεσότητας” θα μπορούσαν να αποδειχθούν οδυνηρά αφηρημένοι ή πυκνά προβληματικοί. Τότε τι;

Προς το παρόν, φαίνεται εύλογο ότι ο Κιμ Γιονγκ Ουν θα εκτιμούσε την προσωπική του ζωή και τη ζωή του έθνους του πάνω από κάθε άλλη πιθανή προτίμηση ή συνδυασμό προτιμήσεων. Σε αντίστοιχα σενάρια, εξάλλου, ο Κιμ θα θεωρηθεί τεχνικά ορθολογικός και θα παραμείνει υποκείμενος στην πυρηνική αποτροπή των ΗΠΑ. Αλλά θα μπορούσε να εξακολουθεί να είναι σημαντικό για έναν διαπραγματευόμενο Αμερικανό πρόεδρο να διακρίνει με ακρίβεια μεταξύ αυθεντικών περιπτώσεων εχθρικού ανορθολογισμού και περιπτώσεων προσποιητού ή προσποιητού εχθρικού ανορθολογισμού.

Υπάρχουν ακόμη περισσότερα. Μια τέτοια προσδοκία μπορεί να μην είναι εύκολο να ικανοποιηθεί εν μέσω οποιασδήποτε ήδη εν εξελίξει πυρηνικής κρίσης. Όσον αφορά τις πιθανές επιπτώσεις μιας μελλοντικής πανδημίας ασθενειών στις ακριβείς εκτιμήσεις των αντιπάλων, αυτές θα μπορούσαν να αποδειχθούν σημαντικές. Αλλά θα μπορούσαν επίσης να αποδειχθούν ακατάληπτες.

Αν και καμία πλευρά δεν θα επιδίωκε πιθανότατα έναν πόλεμο με πυρά, ιδίως αν και οι δύο αντίπαλοι ήταν πλήρως ορθολογικοί, ένας ή και οι δύο αρχηγοί κρατών θα μπορούσαν ακόμη να διαπράξουν καταστροφικά λάθη προσφέροντας εξατομικευμένες στρατηγικές επιλογές. Τέτοια λάθη θα αποτελούσαν πιθανότατα μια ακούσια συνέπεια των από κοινού ανταγωνιστικών αναζητήσεων για “κυριαρχία στην κλιμάκωση”. Αναμφισβήτητα, αυτού του είδους τα μελλοντικά κρίσιμα λάθη είναι πιο πιθανό να συμβούν σε περιστάσεις όπου ο ένας ή και οι δύο πρόεδροι είχαν επιλέξει να αναζωπυρώσουν τις απειλητικές για τον νόμο επιφωνήματα πολεμικής μαγκιάς.

Ένας ακούσιος πυρηνικός πόλεμος μεταξύ Ουάσινγκτον και Πιονγκγιάνγκ θα μπορούσε να λάβει χώρα όχι μόνο ως αποτέλεσμα παρεξηγήσεων ή λανθασμένων υπολογισμών μεταξύ ορθολογικών εθνικών ηγετών, αλλά και ως ακούσια συνέπεια (μεμονωμένα ή συνεργιστικά) μηχανικών, ηλεκτρικών, ηλεκτρονικών δυσλειτουργιών ή ορισμένων παρεμβάσεων τύπου “χάκινγκ”. Οι παρεμβάσεις αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τις ακόμη πρωτοφανείς εισβολές “κυβερνο-μισθοφόρων”.

Ποιες βασικές δυναμικές “πυρηνικών διαπραγματεύσεων” θα έπρεπε τώρα να μελετηθούν; Σε οποιαδήποτε κρίση μεταξύ Ουάσινγκτον και Πιονγκγιάνγκ, κάθε πλευρά αναμενόμενα θα προσπαθούσε να μεγιστοποιήσει ταυτόχρονα δύο πρωταρχικούς στόχους. Οι στόχοι αυτοί είναι να κυριαρχήσει στη δυναμική και σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτη διαδικασία κλιμάκωσης της πυρηνικής κρίσης και να επιτύχει τα επιθυμητά επίπεδα “κυριαρχίας στην κλιμάκωση” χωρίς να θυσιάσει ζωτικές υποχρεώσεις εθνικής ασφάλειας. Αυτός ο δεύτερος στόχος σημαίνει να αποτρέψει κανείς το δικό του κράτος και την κοινωνία από το να υποστούν καταστροφικές ή υπαρξιακές βλάβες.

Ποια είναι η στρατηγική “κατώτατη γραμμή” για έναν Αμερικανό πρόεδρο; Όλα τα υποκείμενα ζητήματα της αντιμαχόμενης αντιπαράθεσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Πιονγκγιάνγκ είναι εξαιρετικά περίπλοκα και υπόκεινται σε ανεπανόρθωτη αποτυχία. Αντιμέτωπη με τέτοιες τρομακτικές περιπλοκές – επιχειρησιακές και νομικές – κάθε πλευρά θα πρέπει να προχωρήσει προσεκτικά, με μελετημένο τρόπο και με μια στάση που είναι στρατιωτικά σκόπιμη και συνετά αποφεύγει τους κινδύνους. Αμοιβαία, οποιαδήποτε επιθετική υπερβολική αυτοπεποίθηση από οποιονδήποτε πρόεδρο θα πρέπει να αποφευχθεί σχολαστικά.

Παρόλο που τέτοιες ορθές συμβουλές δεν μπορούν να κοινοποιηθούν με κέρδος στον Κιμ Γιονγκ Ουν, ο Αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει να διαμορφώσει τη στρατηγική της χώρας αυτής που υποστηρίζει το νόμο με βάση αδιάφορες αναλύσεις και θεωρία βασισμένη στη λογική. Όποιες και αν είναι οι ιδιαίτερες αποχρώσεις της και αν είναι αναμενόμενες ή απροσδόκητες, η εν λόγω θεωρία θα πρέπει να υποδεικνύει πειστικά ρεαλιστικούς και ακόμη εφικτούς στόχους. Αν και θα ήταν ωραίο, στον καλύτερο από όλους τους δυνατούς κόσμους, ο Κιμ να αποδεχθεί κάποια μορφή αποπυρηνικοποίησης, δεν είναι ακόμη ο καλύτερος από όλους τους δυνατούς κόσμους. Ή όπως θα έλεγαν “στην πατρίδα τους στην Ιντιάνα” – “όχι σχεδόν”.

Το βασικό πολιτικό “μάθημα” εδώ θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο. Όποιες και αν είναι οι προφανείς προτιμήσεις ενός Αμερικανού προέδρου, οι σχετικοί στόχοι ασφάλειας αυτής της χώρας δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας. Ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες μεθόδους έκφρασης, διαπραγμάτευσης και λειτουργίας της, η στρατηγική θεωρία της Ουάσινγκτον σχετικά με την Πιονγκγιάνγκ θα πρέπει να δίνει συνεχώς έμφαση σε πολιτικές στρατηγικής αποτροπής που βασίζονται στη βούληση. Σύντομα, για τον Αμερικανό πρόεδρο, η δημιουργία και η διατήρηση σταθερής πυρηνικής αποτροπής με τη Βόρεια Κορέα θα αποτελεί το μοναδικό παιχνίδι στην πόλη. Η προετοιμασία για να παίξει αυτό το “παιχνίδι” αποτελεσματικά και γρήγορα είναι πολύ πιο σημαντική από οποιαδήποτε υποτιθέμενη προεδρική “στάση”.

Στο κεφάλαιο 18 του κλασικού του Γαλατικού Πολέμου, ο Ιούλιος Καίσαρας σχολιάζει: “Οι άνθρωποι κατά κανόνα πιστεύουν πρόθυμα αυτό που θέλουν να πιστεύουν”. Κατανοούμενη από την άποψη της τρέχουσας εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ έναντι των πυρηνικών κινδύνων της Βόρειας Κορέας, η παρατήρηση αυτή υποδηλώνει τη ματαιότητα να πιστεύει κανείς ότι η Πιονγκγιάνγκ θα ανταλλάξει ποτέ τον πυρηνικό της εξοπλισμό με διευρυμένα οικονομικά κίνητρα. Προκειμένου να ανταποκριθεί ρεαλιστικά στην επέκταση των πυραυλικών προκλήσεων του Κιμ Γιονγκ Ουν, η μόνη σωστή απάντηση της Ουάσινγκτον θα πρέπει να βασίζεται σε μια στρατηγική πραγματικότητα την οποία οι Αμερικανοί μπορεί απλώς να μην θέλουν να πιστέψουν.

Όσον αφορά τη Βόρεια Κορέα, οι στρατηγικές πολιτικές των ΗΠΑ θα πρέπει να τονίζουν συνεχώς την κεντρική σημασία της σταθερής πυρηνικής αποτροπής. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει μια εκλεπτυσμένη εστίαση στον αναμενόμενο ορθολογισμό ή ανορθολογισμό των βασικών υπευθύνων λήψης αποφάσεων στη Βόρεια Κορέα, στις σωρευτικές απαιτήσεις της κυριαρχίας της κλιμάκωσης και στις πάντα σημαντικές διακρίσεις μεταξύ σκόπιμου, ακούσιου και τυχαίου πυρηνικού πολέμου.

Πηγή: Modern Diplomacy