Ο κόσμος δεν γίνεται πιο “ήμερος” καθώς πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Θανατηφόρα ισραηλινά πλήγματα εναντίον ηγετών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ – μετά από μια φονική επίθεση με πυραύλους από τη Χεζμπολάχ στο βόρειο Ισραήλ – εγείρουν το φάντασμα ενός ευρύτερου πολέμου στη Μέση Ανατολή. Μια πιθανότατα νοθευμένη εκλογική διαδικασία στη Βενεζουέλα πυροδοτεί διαμαρτυρίες και βάναυση καταστολή από την κυβέρνηση. Και οι δύο κρίσεις δοκιμάζουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στους τελευταίους μήνες της θητείας του. Και τα δύο είναι επίσης παραδείγματα του πώς ένας κόσμος σε αναταραχή θα μπορούσε να προκαλέσει τον όλεθρο σε μια αμφίρροπη προεδρική κούρσα.
Οι εικασίες για μια λεγόμενη “έκπληξη Οκτωβρίου” δεν είναι κάτι καινούργιο. Το φθινόπωρο του 1956, ένας πόλεμος για τη Διώρυγα του Σουέζ και μια αποτυχημένη εξέγερση κατά της σοβιετικής κυριαρχίας στην Ουγγαρία αναστάτωσαν τις παγκόσμιες υποθέσεις την παραμονή της επανεκλογής του προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Το 1968, ο Ρίτσαρντ Νίξον φοβόταν ότι μια σημαντική πρόοδος στις ειρηνευτικές συνομιλίες του Βιετνάμ θα μπορούσε να καταδικάσει την υποψηφιότητά του, όπως οι Δημοκρατικοί φοβούνταν ότι ο Νίξον υπονόμευε αυτές τις συνομιλίες για δικό του πολιτικό όφελος. Το 1980, οι υποστηρικτές του Ρόναλντ Ρίγκαν ανησυχούσαν ότι ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ θα σφράγιζε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για να φέρει τους Αμερικανούς ομήρους πίσω στις ΗΠΑ από το Ιράν. Άλλοι παρατηρητές αργότερα υποστήριζαν, πιθανότατα λαθεμένα, ότι ο Ρίγκαν είχε σαμποτάρει αυτή τη συμφωνία, ώστε οι όμηροι να απελευθερωθούν υπό τη δική του προεδρία. Οι προεδρικές εκλογές του 2016 σημαδεύτηκαν από ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις και παραπληροφόρηση που προοριζόταν να ωφελήσει τον Ντόναλντ Τραμπ.
Σήμερα, ένας κόσμος που γίνεται μάρτυρας κρίσεων σε πολλές περιοχές θα μπορούσε να επηρεάσει κομβικά τη μάχη μεταξύ Τραμπ και Κάμαλα Χάρις.
Η χειρότερη πιθανότητα θα ήταν μια μεγάλη κλιμάκωση που θα ενέπλεκε το Ισραήλ και τους εχθρούς του, κυρίως το Ιράν και τους περιφερειακούς πληρεξούσιους που υποστηρίζει η Τεχεράνη. Ένας ολοκληρωτικός πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ θα επισκίαζε τις μάχες στη Γάζα ως προς την καταστροφικότητά του. Θα μπορούσε εύκολα να κλιμακωθεί σε μια περιφερειακή έκρηξη αναγκάζοντας το Ιράν να παρέμβει για να υποστηρίξει τον πιο σημαντικό πληρεξούσιό του. Πέρα από το ανθρώπινο κόστος του, ένας τέτοιος πόλεμος θα βοηθούσε το επιχείρημα της εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ ότι η αδύναμη ηγεσία των Δημοκρατικών έχει δημιουργήσει έναν κόσμο σε ανάφλεξη. Ο πραγματικός πολιτικός αντίκτυπός του, ωστόσο, θα ήταν μεταξύ εντός των ίδιων των Δημοκρατικών.
Ισραήλ εναντίον Ιράν και… πληρεξουσίων
Όχι πολύ καιρό πριν, ένας μαινόμενος πόλεμος στη Γάζα – και η σταθερή υποστήριξη του Μπάιντεν στο Ισραήλ – απειλούσε να καταπνίξει τον ενθουσιασμό υπέρ των Δημοκρατικών μεταξύ των νεαρών ψηφοφόρων, των προοδευτικών, των έγχρωμων ψηφοφόρων και επίσης των Αραβοαμερικανών, ιδιαίτερα στο Μίσιγκαν. Η Χάρις είναι κάπως λιγότερο ευάλωτη σε αυτό το πρόβλημα, επειδή έχει υπάρξει οριακά πιο επικριτική προς το Ισραήλ.
Ωστόσο, ένας πόλεμος στον οποίο το Ισραήλ θα βιώνει σημαντικές καταστροφές από τους πυραύλους της Χεζμπολάχ, ενώ ο ισραηλινός στρατός θα κάνει τον νότιο Λίβανο να μοιάζει με τα ερείπια της Γάζας, μπορεί να προκαλέσει άσχημες διαμαρτυρίες στο επερχόμενο εθνικό συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο. Θα επαναφέρει επίσης μια σφήνα σε σχήμα Ισραήλ στον Δημοκρατικό συνασπισμό, σε μια εποχή που οι ελπίδες της Χάρις για νίκη πιθανότατα μπορεί να βρίσκονται περισσότερο στη μεγιστοποίηση της συμμετοχής στις εκλογής παρά στην προσέλκυση των ανεξάρτητων ψηφοφόρων.
Η καλπονοθεία Μαδούρο και ο κίνδυνος “Βενεζουέλα”
Στη Βενεζουέλα, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο προσπαθεί να οδηγηθεί μέσω της εξαπάτησης και της καλπονοθείας σε άλλη μια προεδρική θητεία, ενώ η αντιπολίτευση προσπαθεί να αποτρέψει αυτήν την εκλογική κλοπή. Η ίδια η Βενεζουέλα δεν είναι ένα επίκαιρο θέμα στην Αμερική. Μια κρίση εκτός ελέγχου, ωστόσο, θα μπορούσε να πυροδοτήσει ζητήματα που να απειλούν σοβαρά την προσπάθεια της Χάρις για την εκλογή στην προεδρία: μετανάστευση και οικονομία.
Τα τελευταία χρόνια, σχεδόν 8 εκατομμύρια Βενεζουελάνοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους για να ξεφύγουν από την καταστολή και τη δυστυχία που προκάλεσε ο Μαδούρο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ακόμη και το ένα τρίτο του εναπομείναντος πληθυσμού – εκατομμύρια περισσότεροι Βενεζουελάνοι – θα μπορούσε να φύγει από τη χώρα εάν αυτό το καθεστώς παραμείνει στην εξουσία.
Αν και οι περισσότεροι Βενεζουελάνοι καταλήγουν αλλού στη Λατινική Αμερική, ένα μεταναστευτικό σοκ αυτού του μεγέθους θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες σκηνές χάους στα σύνορα των ΗΠΑ πριν από τις εκλογές. Και αν οι ΗΠΑ τιμωρήσουν έναν επίμονο Μαδούρο, αυστηροποιώντας τις κυρώσεις στη βιομηχανία πετρελαίου της Βενεζουέλας, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι αναταραχή στις αγορές ενέργειας – και στην εγχώρια οικονομία – πριν από τις 5 Νοεμβρίου.
Υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που καραδοκούν. Οι Χούθι της Υεμένης εξαπολύουν πλήγματα κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν εδώ και μήνες. Εάν ένας πύραυλος ή drone χτυπήσει ένα αμερικανικό πολεμικό πλοίο και σκοτώσει άνδρες και γυναίκες του αμερικανικού στρατού – ένα σενάριο, προειδοποιούν αξιωματούχοι του Πενταγώνου, που γίνεται όλο και πιο πιθανό με την πάροδο του χρόνου – είναι βέβαιο ότι θα βλάψει μια κυβέρνηση που φαίνεται ανίκανη να νικήσει τους ριζοσπάστες ισλαμιστές στη Μέση Ανατολή. Ή, ίσως, εάν η Ρωσία επιτύχει κάποιο σημαντικό εδαφικό κέρδος στην ανατολική Ουκρανία, όπου οι δυνάμεις του Κιέβου βρίσκονται επί του παρόντος υπό μεγάλη πίεση, θα ενίσχυε την κατηγορία του Τραμπ ότι η τρέχουσα κυβέρνηση δεν διαθέτει στρατηγική νίκης ή τερματισμού αυτού του πολέμου.
Θετικές (;) εκπλήξεις
Ποιες γεωπολιτικές εξελίξεις θα μπορούσαν να ευνοήσουν την Κάμαλα Χάρις; Η καλύτερη ελπίδα της είναι μια σημαντική πρόοδος στις φαινομενικά ατελείωτες διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Μια συμφωνία που τερματίζει τον πόλεμο στη Γάζα θα μπορούσε να ηρεμήσει τη Χεζμπολάχ και τους Χούθι, που και οι δύο ισχυρίζονται ότι πολεμούν σε αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα μια κατάπαυση του πυρός να μπορούσε να αναζωπυρώσει τις διαπραγματεύσεις για ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας, δίνοντας στον Μπάιντεν – και στην Χάρις – ένα επίτευγμα. Τουλάχιστον, μια κατάπαυση του πυρός θα μείωνε τις πιθανότητες εσωτερικής διάσπασης των Δημοκρατικών για ζητήματα Μέσης Ανατολής.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια συμφωνία, αν και τα εμπόδια – η αδιαλλαξία της Χαμάς, η αντίσταση ακροδεξιών στοιχείων στο Ισραήλ, οι πύραυλοι της Χεζμπολάχ – εξακολουθούν να υπάρχουν. Η δολοφονία από το Ισραήλ του Ισμαήλ Χανίγια, του κορυφαίου πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, θα μπορούσε να δώσει κίνητρο στους συναδέλφους του να συνάψουν συμφωνία προτού έχουν την ίδια μοίρα με εκείνον – ή θα μπορούσε απλώς να πυροδοτήσει μια σύγκρουση με το Ιράν, το οποίο είναι έξαλλο που η δολοφονία συνέβη στο έδαφός του. Ακόμη και αν επιτευχθεί μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός τις επόμενες εβδομάδες, αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να καταρρεύσει.
Όμως, καθώς οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, με υψηλά διακυβεύματα και εκ νέου αμφίρροπες πλησιάζουν στο αποκορύφωμά τους, είναι ασφαλές να περιμένει κανείς από την ομάδα των Μπάιντεν-Χάρις να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσει μια εκεχειρία – τόσο για τη γεωπολιτική ανάπαυλα που θα έφερνε κάτι τέτοιο, όσο και για τα πολιτικά οφέλη που θα μπορούσε να τους προσφέρει.
Πηγή:bloomberg, capital
Το σχόλιο σας