Αντιπολίτευση: Ανάμεσα σε εσωστρέφεια και αδράνεια

Σε μια περίοδο στοιχειώδους πολιτικής κανονικότητας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα είχε ήδη γίνει παρελθόν και οι περισσότεροι πολίτες θα διατηρούσαν μόνο αρνητικές αναμνήσεις από αυτήν. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η κυβέρνηση αυτή έχει συγκεντρώσει περισσότερες πολιτικές “αμαρτίες” από πολλές κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης, οι οποίες είχαν γρήγορα απαξιωθεί, φθαρεί σε υπερθετικό βαθμό και τελικά οδηγηθεί σε κατάρρευση σε συντομότερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με τη μακρά παραμονή της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην εξουσία.

Ωστόσο, στην ιδιαίτερη χρονική περίοδο που διανύουμε, παρατηρείται μια πολιτική παραδοξότητα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μικρά ή μεγάλα σκάνδαλα, συχνά περιστατικά κακοδιαχείρισης και φαινόμενα αλαζονείας από στελέχη της, καθώς και πολιτικές που οδηγούν πολλές ομάδες πολιτών σε οικονομικό αδιέξοδο, η φθορά της είναι σαφώς μικρότερη από το πολιτικό κόστος που θα έπρεπε να έχει υποστεί.

Σε μια άλλη εποχή, μια κυβέρνηση με παρόμοιες επιδόσεις θα είχε απομακρυνθεί εδώ και καιρό. Στη σημερινή μας εποχή, η κυβέρνηση είναι πολιτικά πληγωμένη, αλλά παραμένει σταθερή, χωρίς κανέναν πολιτικό φορέα να την απειλεί με σοβαρές αξιώσεις. Η κύρια αιτία αυτού του ασυνήθιστου φαινομένου είναι το σημαντικό έλλειμμα της αντιπολίτευσης, η οποία σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί ως βασικός υποστηρικτής της κυβέρνησης.

Ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας δυσκολεύεται να καλύψει τις καθημερινές οικονομικές του ανάγκες λόγω της ακρίβειας και των χαμηλών μισθών. Η πλειονότητα των συντάξεων δεν επαρκεί για μια στοιχειώδη επιβίωση για ολόκληρο τον μήνα. Ένας στους τρεις καταναλωτές δεν θα μπορέσει να πάει διακοπές φέτος λόγω οικονομικών δυσκολιών, ενώ πολλοί περισσότεροι θα περιορίσουν τις διακοπές τους σε λιγότερες ημέρες. Οι μισθοί παραμένουν εξαιρετικά χαμηλοί, ιδιαίτερα για τους νέους εργαζόμενους, και οι προοπτικές τους είναι περιορισμένες, ενώ το δυναμικό κομμάτι των επιστημόνων που έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό δεν φαίνεται να έχει πρόθεση να επιστρέψει.

Ωστόσο, οι αρνητικές οικονομικές συνθήκες, οι οποίες παραδοσιακά αποτελούν το κύριο κριτήριο για την ψήφο της πλειοψηφίας των πολιτών, δεν είναι αρκετές για να προκαλέσουν μια κυβερνητική αλλαγή. Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται και στην ποιότητα της δημοκρατίας: το σοβαρό σκάνδαλο των υποκλοπών συνεχώς εμπλουτίζεται με νέα στοιχεία, χωρίς όμως να λαμβάνει την προσοχή που του αναλογεί και, κυρίως, χωρίς να έχει τις αντίστοιχες συνέπειες για την κυβέρνηση. Η ελλιπής λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών, που οφείλεται στην κυβερνητική ευθύνη, συνεχίζεται σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Στις σοβαρές υποθέσεις που δικαίως χαρακτηρίζονται σκάνδαλα, όπως το τραγικό συμβάν στα Τέμπη, τα θύματα δεν αποζημιώνονται, το έλλειμμα δημοκρατίας διευρύνεται, και ένα σημαντικό ποσοστό των μέσων ενημέρωσης λειτουργεί υπό την πλήρη εξάρτηση από την κρατική εξουσία. Ωστόσο, ούτε αυτά τα γεγονότα φαίνεται να επηρεάζουν την κυβέρνηση σε τέτοιο βαθμό ώστε να οδηγηθεί σε κατάρρευση.

Ο κύριος λόγος για αυτή την πολιτική παραδοξότητα εντοπίζεται στους αντιπάλους, δηλαδή στους πολιτικούς φορείς που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως μηχανισμοί υποδοχής της αναμφισβήτητης δυσαρέσκειας της κοινωνίας, η οποία εκφράστηκε στις πρόσφατες ευρωεκλογές είτε μέσω της μεγάλης αποχής είτε με την άνοδο πολιτικών σχημάτων στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες, θα έπρεπε ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ να καταγράφουν πολιτικά κέρδη και να δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να αναλάβουν την εξουσία, είτε συνεργατικά είτε αυτόνομα, σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αντί να προχωρήσουν προς αυτή την κατεύθυνση, συνεχίζουν να επιδεικνύουν πολιτική μιζέρια, να εμπλέκονται σε έντονα φαινόμενα εσωστρέφειας και να προβάλλουν προσωπικές φιλοδοξίες των στελεχών τους. Αδυνατούν να διαμορφώσουν μια πειστική εναλλακτική πρόταση εξουσίας που θα μπορούσε να προσελκύσει ευρύτερες ομάδες πολιτών.

Με μια απίστευτη ελαφρότητα, που σχετίζεται κυρίως με προσωπικές φιλοδοξίες, υπερεγώ και ανεπάρκειες, αφήνουν τον χρόνο να περνά ανεκμετάλλευτος, ενώ η κοινωνία βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην απελπισία. Οι προοπτικές εξαφανίζονται, και ένα σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων επιλέγει την αποχή από τα πολιτικά δρώμενα, καθώς δεν βρίσκει τίποτα ελκυστικό για να το προσεγγίσει.