Γιατί το Ισραήλ επέλεξε την κλιμάκωση;

Ο δεκάμηνος πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας έχει προ πολλού ξεφύγει από την τοπική του γεωγραφία, πυροδοτώντας επικίνδυνες στρατιωτικές κλιμακώσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή – θανατηφόρες συγκρούσεις στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου, επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και στο Τελ Αβίβ, επιθέσεις από πολιτοφυλακές που πρόσκεινται στο Ιράν εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και τη Συρία, ακόμη και άμεσες συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.

Στη συνέχεια, μέσα σε διάστημα 24 ωρών την περασμένη εβδομάδα, το Ισραήλ ανέλαβε την ευθύνη για τη δολοφονία του Φουάντ Σουκρ, ενός κορυφαίου διοικητή της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό, σε αντίποινα για μια επίθεση με ρουκέτες της Χεζμπολάχ στα Υψίπεδα του Γκολάν, ενώ η χώρα θεωρείται ότι βρίσκεται πίσω από τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, στην Τεχεράνη. Αυτό το διπλό χτύπημα έκανε πολλούς παρατηρητές να φοβούνται την έκρηξη ενός ακόμη πιο καταστροφικού περιφερειακού πολέμου.

Δεν είναι πρωτοφανής για το Ισραήλ η ριψοκίνδυνη κλιμάκωση

Γιατί το Ισραήλ κλιμακώνει τώρα με τόσο επικίνδυνο τρόπο; Σίγουρα, οι τελευταίες επιθέσεις του δεν είναι, από μόνες τους, πρωτοφανείς. Η χώρα έχει μακρύ ιστορικό δολοφονιών Παλαιστινίων ηγετών και έχει σκοτώσει εκατοντάδες πράκτορες της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και τη Συρία

Το Ισραήλ έχει επίσης επιδείξει εδώ και καιρό ικανότητες πληροφοριών που του επιτρέπουν να διεισδύει βαθιά στο εσωτερικό του Ιράν. Και οι προηγούμενοι γύροι κλιμάκωσης, τους τελευταίους δέκα μήνες, δεν οδήγησαν σε έναν ολοκληρωτικό περιφερειακό πόλεμο. Αλλά η ενδεχόμενη αποκλιμάκωση και ο περιορισμός δεν είναι ποτέ εγγυημένες – οι ορθολογικοί υπολογισμοί οποιουδήποτε κράτους που ευνοούν την αυτοσυγκράτηση μπορούν ξαφνικά να ξεπεραστούν από τα γεγονότα στο έδαφος, οδηγώντας σε λανθασμένους υπολογισμούς ή ακόμη και σε σκόπιμες στρατηγικές αποφάσεις για την πρόκληση μιας ευρύτερης σύγκρουσης.

Ο ρυθμός και η φύση των τελευταίων ισραηλινών χτυπημάτων αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο σοβαρότερης κλιμάκωσης. Οι ηγέτες του Ισραήλ αναμφίβολα κατανοούν πως οι διαδοχικές δολοφονίες των Σουκρ και Χανίγια – και το γεγονός ότι οι μέθοδοι των δολοφονιών μεγιστοποίησαν τον «εξευτελισμό» του Ιράν – θα προκαλέσουν πιθανότατα αντίποινα από την Τεχεράνη και ενδεχομένως από τις άλλες ένοπλες ομάδες που υποστηρίζει.

Καταλυτικό το «τραύμα» της 7ης Οκτωβρίου Οι αναφορές των δολοφονιών της περασμένης εβδομάδας στα δυτικά μέσα ενημέρωσης τείνουν να υπογραμμίζουν τις ικανότητες του Ισραήλ να εξαπολύει στρατιωτικά και τεχνολογικά εξελιγμένες επιθέσεις βαθιά μέσα στο εχθρικό έδαφος.

Μετά την αμηχανία της 7ης Οκτωβρίου, οι απεικονίσεις αυτές μπορεί να δώσουν την εντύπωση ότι ο ισραηλινός στρατός είναι και πάλι ανίκητος. Αλλά αυτή η ερμηνεία παραγνωρίζει τις δύσκολες πραγματικότητες που αντιμετωπίζει το Ισραήλ.

Το Ισραήλ μπορεί να ωθεί τα όρια στις περιφερειακές δράσεις του, όχι επειδή αισθάνεται ισχυρό, αλλά επειδή αισθάνεται αδύναμο. Βασικά, κάνει ελάχιστους μακροπρόθεσμους στρατηγικούς υπολογισμούς στις αποφάσεις του, σημειώνει το Foreign Affairs σε ανάλυσή του.

Και εξηγεί πως η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου επέφερε ένα καταστροφικό πλήγμα στη στάση αποτροπής του, γι’ αυτό τώρα, πρόθυμο να αναλάβει μεγαλύτερους κινδύνους και να απορροφήσει υψηλότερο κόστος, το Ισραήλ επιδιώκει να λάβει τακτικά πλεονεκτήματα όταν μπορεί, σε μια φρενήρη προσπάθεια, να αποκαταστήσει τις δυνάμεις του στον τομέα αποτροπής εχθρικών επιθέσεων.

Ο παράγοντας του φόβου Για να κατανοήσει κανείς τους σημερινούς υπολογισμούς του Ισραήλ, είναι σημαντικό να εκτιμηθεί πώς έχει αλλάξει η ψυχοσύνθεση της χώρας μετά την 7η Οκτωβρίου. Πριν από την επίθεση της Χαμάς, η αυτοπεποίθηση του Ισραήλ είχε φτάσει στο απόγειό της.

Το Ισραήλ είχε φτάσει να πιστεύει ότι τα αραβικά κράτη θα το αποδέχονταν, ακόμη και αν δεν είχε επιλύσει τη σύγκρουσή του με τους Παλαιστίνιους και ότι θα μπορούσε να πλήξει το Ιράν και τους συμμάχους του, ουσιαστικά χωρίς συνέπειες, ή να θέσει σε κίνδυνο την υποστήριξη που απολαμβάνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στη συνέχεια, σχεδόν εν μία νυκτί, αυτή η αυτοπεποίθηση μετατράπηκε σε μια αίσθηση βαθιάς αδυναμίας. Η επίθεση της Χαμάς κατέρριψε τις πιο βασικές υποθέσεις των Ισραηλινών: ότι η στρατιωτική και τεχνολογική τους υπεροχή θα μπορούσε να αποτρέψει τους αντιπάλους τους, ότι θα μπορούσαν να ζουν με ασφάλεια πίσω από τείχη και οχυρωμένα σύνορα και πως θα μπορούσαν να ευημερούν οικονομικά χωρίς να κάνουν σημαντικές προόδους προς την ειρήνη με τους Παλαιστίνιους. Τώρα, πολλοί στο κατεστημένο της ασφάλειας αναγνωρίζουν ότι «το Ισραήλ δεν είναι τόσο ισχυρό», όπως είπε ευθέως στο Foreign Affairs ένας πρώην αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας.

Οργή για τον Νετανιάχου και ανασφάλεια Πολλοί Ισραηλινοί που σπουδάζουν ή εργάζονται στον τομέα της εθνικής ασφάλειας είναι εξοργισμένοι με την κυβέρνησή τους για τις τεράστιες αποτυχίες της στον τομέα αυτό κατά και μετά την 7η Οκτωβρίου – είναι επίσης θυμωμένοι που οι ηγέτες, οι οποίοι απέτυχαν να κρατήσουν τη χώρα ασφαλή, δεν έχουν λογοδοτήσει. Η δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση είναι διάχυτη.

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μπορεί να απέσπασε χειροκροτήματα όταν μίλησε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ τον Ιούλιο, αλλά ο σύμβουλός του σε θέματα εθνικής ασφάλειας, Tzachi Hanegbi, μόλις που πρόλαβε να πει μια λέξη όταν μίλησε σε ένα ισραηλινό συνέδριο για την ασφάλεια στην Χερτσλιγιά εβδομάδες νωρίτερα. Τα μέλη του ακροατηρίου τον γουχάρισαν και κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι παραμελεί την ασφάλεια του Ισραήλ και απογοητεύει τους ομήρους, που παραμένουν αιχμάλωτοι στη Γάζα. Ακόμη και στο εσωτερικό του Ισραήλ, υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι ο Νετανιάχου μπορεί να παρατείνει τον πόλεμο μόνο για τη δική του πολιτική επιβίωση.

Δέχεται εσωτερικό «πόλεμο» ο στρατός του Ισραήλ; Αυτό το άγχος και η οργή αντανακλούν πραγματικές εγχώριες προκλήσεις για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ. Οι IDF (ισραηλινός στρατός) είναι καταπονημένες σε πολλαπλά μέτωπα, από τη Γάζα μέχρι τη Δυτική Όχθη, το βόρειο Ισραήλ και πέρα από αυτό. Η προσπάθεια του Νετανιάχου να αναμορφώσει το δικαστικό σώμα της χώρας, το πρώτο εξάμηνο του 2023, είχε ήδη δημιουργήσει σοβαρές ρήξεις μεταξύ των πολιτικών ηγετών και των ανώτατων στελεχών του στρατού – ως απάντηση στην πίεση του συνασπισμού του Νετανιάχου, χιλιάδες Ισραηλινοί έφεδροι απείλησαν ότι δεν θα παρουσιαστούν για υπηρεσία.

Ο στρατός αντιμετωπίζει πρωτοφανείς απειλές από εγχώριους εξτρεμιστές, μεταξύ άλλων από τις ίδιες τις τάξεις του και τις τάξεις της κυβέρνησης. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ακροδεξιοί ακτιβιστές και πολιτικοί εισέβαλαν σε μία από τις ίδιες τις βάσεις του ισραηλινού στρατού, για να διαμαρτυρηθούν για την κράτηση εφέδρων που κατηγορούνται για κακοποίηση Παλαιστίνιων κρατουμένων.

Το Ισραήλ αιμορραγεί από τη διεθνή υποστήριξη εξαιτίας του τεράστιου αριθμού των νεκρών και της καταστροφής που έχει προκαλέσει στη Γάζα, ενώ στα νομικά φόρουμ της Χάγης αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλεγχο για τη διεξαγωγή του πολέμου και τη συνεχιζόμενη κατοχή της Δυτικής Όχθης.

Πηγή:in.gr