DBRS: Ισχυρές παραμένουν οι προοπτικές για τις ελληνικές τράπεζες

Δυναμικό ήταν το α’ εξάμηνο για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, σύμφωνα με τον οίκο DBRS, ο οποίος σε έκθεσή του τονίζει ότι οι προοπτικές τους είναι κάτι παραπάνω από θετικές.

Όπως αναφέρει οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες – Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τρ. Πειραιώς- ανακοίνωσαν συνολικά καθαρά κέρδη ύψους 2,3 δισ. ευρώ το α’ εξάμηνο του 2024, αυξημένα κατά 25% σε ετήσια βάση. Τα υψηλότερα βασικά έσοδα, η πειθαρχία στο κόστος και οι χαμηλότερες προβλέψεις για επισφάλειες (LLPs) οδήγησαν σε υψηλότερα κέρδη το α’ εξάμηνο του 2024.

Η μέση ετησιοποιημένη απόδοση ιδίων κεφαλαίων (ROE) ήταν περίπου 14% το α΄ εξάμηνο του 2024, οριακά καλύτερη από ό,τι το α΄ εξάμηνο του 2023. Τα υψηλότερα καθαρά έσοδα από τόκους (NII) και τα καθαρά έσοδα από αμοιβές και προμήθειες στήριξαν τα έσοδα, παρά τα σημαντικά χαμηλότερα κέρδη από συναλλαγές και άλλα μη επαναλαμβανόμενα έσοδα. Τα NII και τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια (NIM) αποδείχθηκαν πιο ανθεκτικά από τις αρχικές προσδοκίες, αντανακλώντας τη βραδύτερη μείωση των επιτοκίων, καθώς και το καλύτερο μείγμα καταθέσεων και το ρυθμό αύξησης των πιστώσεων.

Ο συνεχιζόμενος έλεγχος του κόστους συνέβαλε στην αντιστάθμιση των πληθωριστικών πιέσεων και των υψηλότερων δαπανών για την ψηφιοποίηση. Ένα ισχυρότερο από το αναμενόμενο πρώτο εξάμηνο του 2024 ώθησε τις τράπεζες να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τις προβλέψεις τους για την κερδοφορία το 2024.

Το κόστος κινδύνου (CoR) μειώθηκε το α’ εξάμηνο σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, αν και παρέμεινε σε υψηλότερα επίπεδα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αντανακλώντας τη συνετή προσέγγιση των τραπεζών γύρω από τη μελλοντική δυναμική της ποιότητας του ενεργητικού και τις προβλεπόμενες πρόσθετες προσπάθειες εξυγίανσης των δανείων. Το προφίλ κινδύνου ενισχύθηκε περαιτέρω το α’ εξάμηνο του 2024 εν μέσω της συνεχιζόμενης μείωσης του κινδύνου και των ευνοϊκών τάσεων για την ποιότητα του ενεργητικού.

Η ρευστότητα του τομέα εξακολουθεί να υποστηρίζεται από τις μεγάλες, αυξανόμενες και σταθερές καταθέσεις, καθώς και από την αυξανόμενη δραστηριότητα εκδόσεων στην αγορά, παρά τις συνεχιζόμενες αποπληρωμές της χρηματοδότησης από την κεντρική τράπεζα. Τα κεφαλαιακά αποθέματα ενισχύθηκαν περαιτέρω το α’ εξάμηνο του 2024 παρά την επανάληψη της διανομής μερισμάτων και τη σημαντική αύξηση του όγκου των νέων δανείων- ωστόσο, η ποιότητα των κεφαλαίων παραμένει αδύναμη.

Η συνολική εικόνα των μεγεθών

Το α’ εξάμηνο του 2024, τα συνολικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 9% σε ετήσια βάση, υποστηριζόμενα από τα βασικά έσοδα (NII και καθαρές αμοιβές), και παρά τα σημαντικά χαμηλότερα κέρδη από συναλλαγές και άλλα μη επαναλαμβανόμενα έσοδα. Τα βασικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 11% σε ετήσια βάση το α’ εξάμηνο του 2024. Τα συνολικά NII αυξήθηκαν κατά 10% σε ετήσια βάση, λόγω των υψηλότερων επιτοκίων, καθώς και των υψηλότερων όγκων δανείων και τίτλων σταθερού εισοδήματος, οι οποίοι υπεραντιστάθμισαν την αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, τον αντίκτυπο από το ανώτατο όριο επιτοκίων στα εξυπηρετούμενα εγχώρια στεγαστικά δάνεια λιανικής και το κόστος αντιστάθμισης έναντι των αναμενόμενων χαμηλότερων επιτοκίων.

Τα NII και τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια (NIM) αποδείχθηκαν πιο ανθεκτικά από τις αρχικές προσδοκίες, αντανακλώντας την πιο αργή μείωση των επιτοκίων, καθώς και το καλύτερο μείγμα καταθέσεων και τον ρυθμό αύξησης των πιστώσεων. Το α’ εξάμηνο του 2024, οι καθαρές προμήθειες αυξήθηκαν κατά 14% σε ετήσια βάση, κυρίως υποστηριζόμενες από τις δραστηριότητες συναλλαγών και χορηγήσεων, καθώς και από την καλή δυναμική των δραστηριοτήτων επενδύσεων και bancassurance. Ωστόσο, η συμβολή των καθαρών εσόδων από αμοιβές και προμήθειες στα συνολικά έσοδα των τραπεζών παρέμεινε στο μέτριο 18% το α΄ εξάμηνο του 2024.

Το λειτουργικό κόστος αυξήθηκε μόλις κατά 2% σε ετήσια βάση το α΄ εξάμηνο του 2024, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις, τις υψηλότερες επενδύσεις για την ψηφιοποίηση και τις συλλογικά συμφωνημένες αυξήσεις στους μισθούς του προσωπικού. Παρ’ όλα αυτά, ο μέσος δείκτης κόστους προς έσοδα παρέμεινε στο ισχυρό 32% το α΄ εξάμηνο 2024, από 34% το α΄ εξάμηνο 2023, ως αποτέλεσμα των σημαντικών προσπαθειών για τον έλεγχο του κόστους το τελευταίο διάστημα και της θετικής δυναμικής των εσόδων.

Το συνολικό εισόδημα προ προβλέψεων και φόρων (IBPT) αυξήθηκε κατά 13% σε ετήσια βάση. Το α’ εξάμηνο του 2024, τα LLP μειώθηκαν κατά 31% σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης του προφίλ κινδύνου και των εισροών νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPE) που παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα. Παρ’ όλα αυτά, η μέση ετησιοποιημένη CoR επιβεβαιώθηκε στο υψηλό επίπεδο των 75 μονάδων βάσης το α’ εξάμηνο του 2024, αν και μειωμένη από 107 μονάδες βάσης το 2023 και σημαντικά χαμηλότερη από τα επίπεδα CoR που αναφέρθηκαν τα προηγούμενα έτη. Αυτό αντικατοπτρίζει κυρίως την επιβεβαιωμένη συνετή προσέγγιση των τραπεζών γύρω από τη μελλοντική δυναμική της ποιότητας του ενεργητικού, δεδομένου του δυνητικά υψηλού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα περιβάλλοντος επιτοκίων και κάποιας συρρίκνωσης της αύξησης του ΑΕΠ, αν και η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να έχει καλύτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επιπλέον, τα επίπεδα του CoR ενσωματώνουν επίσης προκαταβολικές προβλέψεις εν αναμονή της περαιτέρω μείωσης του κινδύνου.

Το προφίλ της ποιότητας του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών συνέχισε να βελτιώνεται το α΄ εξάμηνο του 2024, χάρη στην οργανική δραστηριότητα εξυγίανσης και τις πωλήσεις, καθώς και στις περιορισμένες νέες εισροές μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, και στην ανάκαμψη της παραγωγής νέων δανείων. Ως αποτέλεσμα, ο μέσος ακαθάριστος και καθαρός δείκτης NPE μειώθηκε σε 3,5% και 1,1% αντίστοιχα στο τέλος Ιουνίου 2024 από 4,1% και 1,4% στο τέλος του 2023. Το μέσο επίπεδο κάλυψης των NPE, με βάση το σύνολο των προβλέψεων, ενισχύθηκε σε περίπου 68% από 66% την ίδια περίοδο.

Η σωρευτική μείωση του αποθέματος των ακαθάριστων NPEs από το τέλος του 2019 έως το τέλος Ιουνίου 2024 ανήλθε σε σημαντικό ποσοστό 92%, το οποίο επιτεύχθηκε κυρίως μέσω πωλήσεων και τιτλοποιήσεων. Σύμφωνα με την ΕΚΤ, η ετήσια συρρίκνωση των δανείων προς τα νοικοκυριά στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο ήταν 1% τον Ιούνιο του 2024, γεγονός που συγκρίνεται με τη μέση αύξηση 0,3% στη ζώνη του ευρώ. Ενώ η Ελλάδα συνεχίζει να έχει χειρότερες επιδόσεις από τη ζώνη του ευρώ σε αυτόν τον τομέα, παρατηρούμε μια αύξηση των νέων ενυπόθηκων δανείων το τελευταίο διάστημα, η οποία αντανακλά επίσης τις πρωτοβουλίες στήριξης της κυβέρνησης.

Αντίθετα, το χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικών δανείων αυξήθηκε κατά 9,5% σε ετήσια βάση στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2024, έναντι μέσης αύξησης 0,7% στη ζώνη του ευρώ, παρά την αυστηροποίηση των προτύπων δανεισμού, τα υψηλά επιτόκια και τις υψηλές αποπληρωμές. Αυτό αποδεικνύει περαιτέρω την πρόσφατη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας καθώς και την ανάκαμψη των επενδύσεων. Μέρος της αύξησης των επιχειρηματικών δανείων σχετίζεται επίσης με εκταμιεύσεις που συνδέονται με την ανάπτυξη της χώρας και τα κονδύλια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ (RRF) που διοχετεύονται μέσω των τραπεζών στην Ελλάδα, τάση που αναμένουμε να συνεχιστεί.

Οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούνται ως επί το πλείστον μέσω καταθέσεων, με τις καταθέσεις πελατών να αντιπροσωπεύουν περίπου το 87% της συνολικής χρηματοδότησης στα τέλη Ιουνίου 2024, και να προέρχονται κυρίως από ιδιώτες πελάτες. Παρά την αναζήτηση προϊόντων υψηλότερης απόδοσης καθώς και σημαντικές αποπληρωμές δανείων σε περιβάλλον υψηλότερου επιτοκίου, οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί τον τελευταίο καιρό και ήταν 27% υψηλότερες στο τέλος Ιουνίου 2024 από το επίπεδο που αναφέρθηκε στο τέλος του 2019. Από την άνοδο των επιτοκίων, οι πελάτες στρέφουν όλο και περισσότερο την προτίμησή τους στις προθεσμιακές καταθέσεις λόγω υψηλότερων επιτοκίων. Ωστόσο, η τάση αυτή φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί σε επίπεδα κάτω από τις αρχικές προσδοκίες.

Η προσφυγή σε χρηματοδότηση από τις κεντρικές τράπεζες έχει μειωθεί τον τελευταίο καιρό λόγω των αποπληρωμών του TLTRO III και αντιπροσώπευε περίπου το 3% του συνόλου στα τέλη Ιουνίου 2024. Οι ελληνικές τράπεζες είχαν περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ χρηματοδότησης από την ΕΚΤ στα τέλη Ιουνίου 2024. μειώθηκε κατά 84% από τις αρχές Νοεμβρίου 2022 και αντιπροσωπεύει περίπου το 8% του συνολικού Ευρωσυστήματος. Η εκκρεμή χρηματοδότηση από την ΕΚΤ για τις ελληνικές τράπεζες συγκρίνεται ευνοϊκά με τις διευκολύνσεις δωρεάν καταθέσεων με την ΕΚΤ να υπερβαίνει τα 22 δισ. ευρώ. Τα χρεόγραφα που εκδόθηκαν αντιπροσώπευαν το 6% της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών στα τέλη Ιουνίου 2024 και το επίπεδο αυτό αυξήθηκε πρόσφατα λόγω των συχνότερων εκδόσεων που απαιτούνται για την κάλυψη των τελικών απαιτήσεων MREL έως το τέλος του 2025. Η θέση ρευστότητας του κλάδου παραμένει υγιής με μέσο δείκτη κάλυψης ρευστότητας (LCR) να παραμένει πάνω από 200%, μέσο δείκτη καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (NSFR) περίπου 135% και μέσο δείκτη δανείων προς καταθέσεις 67% στο τέλος Ιουνίου 2024.

Η κεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ενισχύθηκε περαιτέρω το πρώτο εξάμηνο του 2024, υποστηριζόμενη από τη συνεχιζόμενη δημιουργία κερδών, τους ισχυρότερους ισολογισμούς και τις ενέργειες διαχείρισης κεφαλαίου, παρά την επανέναρξη των διανομών μερισμάτων και τη σημαντική ανάκαμψη νέων όγκων δανείων. Στο τέλος Ιουνίου 2024, ο μέσος δείκτης CET1 με πλήρη φόρτωση ήταν 15,9%, ενώ ο μέσος δείκτης Συνολικού Κεφαλαίου με πλήρη φόρτωση ήταν 19,5%, από 15,6% και 19%, αντίστοιχα, στο τέλος του 2023. Ως αποτέλεσμα, τα μέσα αποθέματα ασφαλείας πάνω από τις ελάχιστες απαιτήσεις ήταν περίπου 600 bps και 480 bps, αντίστοιχα, για το CET1 και το Συνολικό Κεφάλαιο. Ωστόσο, η ποιότητα του κεφαλαίου παραμένει σχετικά αδύναμη με τις αναβαλλόμενες πιστώσεις φόρου (DTC) να αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% του κεφαλαίου CET1 στα τέλη Ιουνίου 2024, αν και κάτω από 56% στο τέλος του 2023.