Σε έναν μήνα συμπληρώνονται 23 χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου, την ημέρα που άλλαξε τον κόσμο. Σχεδόν 3.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις τρομοκρατικές επιθέσεις της Αλ Κάιντα που σόκαραν τον πλανήτη. Πριν από λίγες ημέρες, οι αμερικανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ο «εγκέφαλος» των τρομοκρατικών επιθέσεων και δύο συνεργοί του συμφώνησαν να ομολογήσουν, προκειμένου να γλιτώσουν την θανατική ποινή και να εκτίσουν ισόβια κάθειρξη. Ομως ο αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λόιντ Οστιν, ακύρωσε τη συμφωνία για την ποινή που κλείστηκε ύστερα από διαπραγματεύσεις και τόνισε ότι αξίζει στις οικογένειες των θυμάτων και στους αμερικανούς πολίτες να δουν στο εδώλιο τους Χαλίντ Σεΐκ Μοχάμεντ, Βαλίντ μπιν Ατάς και Μουσταφά αλ-Χαουσάουι. Ο Χαλίντ Σεΐκ Μοχάμεντ, ο αυτοαποκαλούμενος «εγκέφαλος» των επιθέσεων, είχε αποδεχθεί συμφωνία που διαπραγματεύθηκαν οι συνήγοροί του με στρατιωτικούς εισαγγελείς και του εξασφάλιζε πως δεν θα καταδικαζόταν στην εσχάτη των ποινών.
Ομως η συμφωνία ακυρώθηκε πολύ γρήγορα —την περασμένη Παρασκευή— από το Πεντάγωνο, έπειτα από αγανακτισμένες αντιδράσεις οικογενειών θυμάτων και πολιτικών. «Οι οικογένειες των θυμάτων, τα μέλη των ενόπλων δυνάμεών μας και οι Αμερικανοί, αξίζουν να δουν τη δίκη που θα διεξαχθεί σε στρατοδικείο για την υπόθεση αυτή», είπε χθες ο Οστιν, στρατηγός εν αποστρατεία, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Ανάπολις, κοντά στην Ουάσινγκτον. Ο 60χρονος Πακιστανός Χαλίντ Σεΐκ Μοχάμεντ είναι —μετά τον Οσάμα μπιν Λάιντεν— το πρόσωπο που έχει κατηγορηθεί περισσότερο για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Η συμφωνία, που ανακοινώθηκε στις 31 Ιουλίου από το ίδιο το υπουργείο Αμυνας, προκάλεσε σοκ σε συγγενείς των σχεδόν 3.000 θυμάτων και πυροδότησε σκληρές επικρίσεις από το στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών. Οι όροι της συμφωνίας, που πλέον ανακλήθηκε, δεν ανακοινώθηκαν. Ωστόσο, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, ο Μοχάμεντ και δυο φερόμενοι ως συνεργοί του δέχθηκαν να δηλώσουν ένοχοι για σύσταση και συμμορία και για ένταξη σε τρομοκρατική οργάνωση με αντάλλαγμα να τους επιβληθεί ποινή ισόβιας κάθειρξης, ώστε να μην προσαχθούν σε δίκη, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή της θανατικής ποινής.
Οι υποθέσεις που συνδέονται με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου παραμένουν παγωμένες για χρόνια, με τους κατηγορούμενους να παραμένουν έγκλειστοι στην αμερικανική στρατιωτική φυλακή στη βάση στο Γουαντάναμο, σε έδαφος της Κούβας που παραχωρήθηκε με μίσθωση επ’ αόριστον στις ΗΠΑ, το 1903. Σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά την παραπομπή τους στη Δικαιοσύνη είναι η πιθανότητα να προκύψουν κωλύματα εξαιτίας της απόσπασης πληροφοριών από τους κατηγορούμενους με συστηματικά βασανιστήρια, που υπέστησαν σε μυστικές φυλακές της CIA. Για αυτό και έχουν επιδιωχθεί εξωδικαστικές συμφωνίες, που δίνουν τη δυνατότητα να παρακαμφθεί αυτό το ακανθώδες ζήτημα και πιθανά σκάνδαλα.