Εύθραυστες ισορροπίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

«Στόχος η διατήρηση της ηρεμίας». Σε ένα τεταμένο περιβάλλον, Ελλάδα και Τουρκία επιδιώκουν, η καθεμία για τους δικούς της λόγους, να διατηρήσουν τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Οι ηγεσίες των δύο χωρών φαίνεται να έχουν αποφασίσει να διαφυλάξουν τους χαμηλούς τόνους, παρά τις περιστασιακές εντάσεις που αναστατώνουν και τις δύο πλευρές.

Ωστόσο, όπως έχουν επισημάνει αναλυτές, ακόμη και πριν από την πρόσφατη σοβαρή κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή, η οποία απειλεί να επεκταθεί, η Αθήνα και η Άγκυρα θα ήταν παράλογες αν συνέχιζαν να διατηρούν και ένα μέτωπο μεταξύ τους. Υπενθυμίζεται επίσης η συνεχιζόμενη κατάσταση στην Ουκρανία.

Το πρόσφατο επεισόδιο με τη συγκέντρωση τουρκικών πολεμικών πλοίων νότια της Κάσου, λόγω των ερευνών του ιταλικού «Ievoli Relume» για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου, ήρθε να υπενθυμίσει σε όλους ότι, παρά τις δηλώσεις για ήρεμα νερά και τις καλές προθέσεις, αυτή η ηρεμία είναι πολύ εύθραυστη και μπορεί να διαταραχθεί εύκολα, όσο δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα που προκαλεί τις εντάσεις. Για την Αθήνα, αυτό αφορά την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, ενώ για την Τουρκία, οι διεκδικήσεις περιλαμβάνουν πολλά περισσότερα.

Το ζήτημα αυτό προσέφερε στα ΜΜΕ και στις δύο πλευρές την ευκαιρία για εντυπωσιακούς τίτλους και πρωτοσέλιδα.

Εν τω μεταξύ, οι πολιτικοί προσπαθούσαν να υποστηρίξουν την αφήγηση ότι δεν υπήρξε ένταση ή απειλή στην πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, ανώτατες διπλωματικές πηγές υπογράμμιζαν τη σημασία των ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας που είχαν ενεργοποιηθεί.

Επιπλέον, επισήμαιναν με νόημα σε όσους υποτιμούσαν τη σημασία της ανοιχτής γραμμής επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, ότι αν αυτή δεν λειτουργούσε, η κατάσταση θα ήταν πολύ πιο σοβαρή από ό,τι είχαν να αντιμετωπίσουν οι δύο χώρες το 2020.

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνεντεύξεις και δηλώσεις του, τόνισε ότι όλα αυτά μπορούν να αποφευχθούν μόνο εφόσον υπάρξει συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η ηρεμία αποδεικνύεται εξαιρετικά εύθραυστη και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να διαταραχθεί ανά πάσα στιγμή, με οποιαδήποτε αφορμή.

Η Τουρκία, στην περίπτωση της Κάσου, επιδίωξε να επιδείξει τη στρατιωτική της παρουσία με την αποστολή πολεμικών πλοίων, σε μια περιοχή όπου η Ελλάδα έχει καθορίσει θαλάσσιες ζώνες σε συνεργασία με την Αίγυπτο.

Αυτή η περιοχή εντάσσεται στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας», που προβάλλει η Τουρκία και σχετίζεται με το παράνομο «τουρκολιβυκό μνημόνιο».

Θυμίζουμε ότι στις 6 Αυγούστου 2020, ο Νίκος Δένδιας, ως Υπουργός Εξωτερικών, ταξίδεψε στο Κάιρο χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση, προκειμένου να υπογράψει τη συμφωνία μερικής οριοθέτησης με τον τότε Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, ακυρώνοντας στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο, εν μέσω της κρίσης που προκάλεσε το Ορούτς Ρέις.

Μία ενέργεια που τοποθέτησε το Κάιρο στην κορυφή των χωρών που υποστήριξαν ενεργά την Αθήνα κατά την κρίση με την Τουρκία.

Αυτοί που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στον ελληνοτουρκικό διάλογο επισημαίνουν ότι δεν θα είναι εύκολο για την Τουρκία να υποχωρήσει από τις διεκδικήσεις της σχετικά με το ιδεολόγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας» ή να αποδεχθεί την ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου. Αυτά τα ζητήματα θεωρούνται «κόκκινες γραμμές» για την Άγκυρα και, όπως παραδέχονται διπλωματικές πηγές, θα συζητηθούν μόνο όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες και έχουν ωριμάσει.