Τι πήγε λάθος στις εκλογές της Χειμάρρας;

Στη Χειμάρρα, την Κυριακή, δεν υπήρξε μόνο η ήττα του Πέτρου Γκικουρία, ο οποίος είχε τη στήριξη πολλών ομογενών της περιοχής. Μαζί του, ηττήθηκαν και όσοι επέλεξαν να πολιτικοποιήσουν την υπόθεση του Μπελέρη για κομματικούς λόγους. Παρά το γεγονός ότι ο πρώην εκλεγμένος δήμαρχος εξελέγη και ευρωβουλευτής, η κατάσταση για τον ίδιο και την ελληνική μειονότητα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά. Χάθηκε μια κρίσιμη δημαρχία λόγω παρακρατικών μεθοδεύσεων, και αυτός παραμένει στη φυλακή μέχρι να εκτίσει την ποινή του.

Από την αρχή, η υποψηφιότητα του Φρέντι Μπελέρη για τη δημαρχία της Χειμάρρας ήταν προβληματική για γνωστούς λόγους. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφάσισε, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, να τον υποστηρίξει, υποτιμώντας τις αντιδράσεις του αλβανικού βαθέως κράτους. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται στην Αθήνα, η γειτονική χώρα διαθέτει θεσμική μνήμη και έχει τις δικές της κόκκινες γραμμές.

Μετά τη σύλληψη του Μπελέρη, η Ελλάδα επιχείρησε να «διεθνοποιήσει» το ζήτημα, προσδοκώντας την υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ. Παρά την εμφανή απροθυμία των εταίρων και συμμάχων μας να εμπλακούν στην υπόθεση, η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να κινητοποιήσει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και, κατ’ επέκταση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέρ των θέσεών μας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αθήνα άρχισε να συνδέει την υπόθεση Μπελέρη με την ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας στην ΕΕ, απαιτώντας σεβασμό στο κράτος δικαίου και στο δικαίωμα του εκλεγμένου δημάρχου να ορκιστεί. Με άλλα λόγια, η ελληνική πλευρά κλιμάκωσε βιαστικά την κατάσταση με την εκτόξευση μιας σοβαρής διπλωματικής απειλής, την οποία πολλοί, εντός και εκτός Αλβανίας, αναμένουν να δουν αν θα υλοποιηθεί ποτέ.

Παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις αρκετών στην Αθήνα, το καθεστώς Ράμα τελικά δεν έκανε βήμα πίσω.

Στις αρχές του 2024, η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας αναζητούσε έναν υποψήφιο ευρωβουλευτή προκειμένου να περιορίσει τις διαρροές προς τα δεξιά. Σε αυτό το πλαίσιο, προτάθηκε η στρατηγική «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια», δηλαδή η υποψηφιότητα του Φρέντι στο ευρωψηφοδέλτιο, ώστε να προσελκυστούν δεξιές ψήφοι και ταυτόχρονα να πιεστεί ο Ράμα να αλλάξει στάση. Ωστόσο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν φαίνεται να έχει κατανοήσει πλήρως τη σχέση που έχει αναπτύξει η Αλβανία με τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ιταλία. Ενώ η Αθήνα επιδιώκει να ακολουθήσει μια «εξωτερική πολιτική αρχών βασισμένη στο διεθνές δίκαιο», το καθεστώς Ράμα έχει υιοθετήσει μια συναλλακτική διπλωματία που του επιτρέπει να δρα ελεύθερα στο εσωτερικό της χώρας. Με στρατηγική και υπομονή, ο Αλβανός πρωθυπουργός εκμεταλλεύτηκε τον διπλωματικό χρόνο μέχρι τις επαναληπτικές εκλογές της Κυριακής.

Ο υποψήφιος του Ράμα κέρδισε θριαμβευτικά τον δήμο, γεγονός που επιτρέπει τη συνέχιση της πολιτικής αφελληνισμού στην περιοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι το φιάσκο της Χειμάρρας ολοκληρώθηκε με την αποστασιοποίηση της ελληνικής πλευράς, καθώς «και οι δύο υποψήφιοι είναι ελληνικής καταγωγής». Παρά την επικοινωνιακή διαχείριση της ήττας του Γκικουρία, η πραγματικότητα παραμένει ότι η Αθήνα υπέστη μια σημαντική ήττα στη Χειμάρρα.

Η πραγματικότητα είναι ότι η ελληνική διπλωματία σημείωσε αρκετές επιτυχίες κατά τα πρώτα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας: στρατηγικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία, καθορισμός υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο αντίστοιχα, ενίσχυση των σχέσεων με το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες, καθώς και διπλωματική προσέγγιση με την Ινδία. Ωστόσο, μετά τις εκλογές του 2023, η ελληνική εξωτερική πολιτική φαίνεται να είναι ασυντόνιστη και χωρίς σαφείς κατευθύνσεις. Οι σπασμωδικές κινήσεις, που συχνά υποδηλώνουν πανικό, δεν θα εξασφαλίσουν τον σεβασμό των ελληνικών συμφερόντων. Λείπει ο μακροχρόνιος σχεδιασμός και επικρατεί μια αδιάκοπη νομικιστική προσέγγιση που παραβλέπει θεμελιώδεις αρχές των διεθνών σχέσεων. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι δεν υπάρχει κανένα όραμα για την ελληνική εξωτερική πολιτική, παρά μόνο μια διαχείριση που στοχεύει στην αποφυγή πολιτικού κόστους.