Ετσι σκοτώνουμε ένα από τα επτά θαύματα της φύσης

Είναι ένα από τα επτά θαύματα του φυσικού κόσμου, μεγαλύτερος από το Σινικό Τείχος και το μόνο ζωντανό «πράγμα» στη Γη που είναι ορατό από το Διάστημα. Είναι ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Υφαλος της Αυστραλίας, αυτό το απίθανο οικοσύστημα, με περισσότερα από 400 διαφορετικά είδη κοραλλιών (τουλάχιστον 10% των κοραλλιών όλου του κόσμου), σε 3.000 υφάλους και 940 νησιά, κοραλλιογενή σφουγγάρια, μαλάκια, σαλάχια, δελφίνια, πάνω από 1500 είδη τροπικών ψαριών, περισσότερα από 200 είδη πτηνών, περίπου 20 είδη ερπετών, συμπεριλαμβανομένων θαλάσσιων χελωνών και γιγάντιων αχιβάδων ηλικίας άνω των 120 ετών. Αυτό το αριστούργημα της φύσης δημιουργήθηκε πριν από 6.000 έως και 20.000 χρόνια. Και σήμερα πεθαίνει. Η επόμενη γενιά δεν θα γνωρίσει πιθανότατα ποτέ τον Μεγάλο Υφαλο. Εκτός αν κάνουμε κάτι, τώρα.

Το κατεπείγον της κατάστασης καταδεικνύει μια νέα μελέτη Αυστραλών επιστημόνων οι οποίοι διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία στον Υφαλο έχει αυξηθεί δραματικά, με αποτέλεσμα η επιβίωση των ειδών να καθίσταται πλέον αδύνατη. Η μελέτη, που  δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature, αναφέρει ότι οι θερμοκρασίες στη Θάλασσα των Κοραλλιών βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τουλάχιστον 400 ετών! Οπως περιγράφουν οι New York Times τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν στην μελέτη έδειξαν ότι για τις ακραίες συνθήκες ο «ένοχος» δεν είναι ένας, αλλά περίπου 7 δισεκατομμύρια… Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από την ανθρωπότητα, η οποία καίει ορυκτά καύσιμα και καταστρέφει φυσικούς χώρους που «καθαρίζουν» το διοξείδιο του άνθρακα, όπως τα δάση, είναι η κύρια αιτία…

«Οι ακραίες θερμοκρασίες συμβαίνουν πλέον υπερβολικά συχνά για τα κοράλλια, τα οποία δεν προλαβαίνουν να προσαρμοσθούν και να εξελιχθούν αποτελεσματικά», γράφει χαρακτηριστικά η μελέτη. «Αν δεν αποκλίνουμε από την τρέχουσα πορεία μας, η γενιά μας πιθανότατα θα γίνει μάρτυρας της κατάρρευσης ενός από τα μεγάλα φυσικά θαύματα της Γης – του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου», καταλήγει. Η μελέτη θέτει το πρόβλημα με σαφή και δραματικό τρόπο: «Η υπαρξιακή απειλή για το οικοσύστημα του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, είναι πλέον πραγματικότητα», γράφει χαρακτηριστικά. Η Τάνια Πλιμπέρσεκ, υπουργός Περιβάλλοντος της Αυστραλίας, αναφέρει σε μια δήλωσή της ότι η κυβέρνηση της χώρας κατανοεί το μερίδιο της ευθύνης της στην ανάληψη δράσεων για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του υφάλου. Υπενθυμίζει, παράλληλα, έναν πρόσφατο νόμο που ζητά μείωση των εκπομπών αερίων κατά 43% έως το 2030, και θεσμοθετεί μέτρα προστασίας του υφάλου, κόστους 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων (1,1 δισ. ευρώ). Ολοι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι κινδυνεύουν από την υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Η υπερβολική θερμότητα προκαλεί λεύκανση των κοραλλιών, με την οποία χάνουν τα συμβιωτικά φύκια τα οποία χρειάζονται για να επιβιώσουν. Εάν οι συνθήκες δεν βελτιωθούν γρήγορα, τα κοράλλια πεθαίνουν. Η νέα έρευνα έρχεται την ώρα που οι ύφαλοι του πλανήτη -του Μεγάλου Υφάλου περιλαμβανομένου- βιώνουν την πιο εκτεταμένη «επιδημία» λεύκανσης στην Ιστορία. Από τον Ιανουάριο του 2023 έως τον φετινό Αύγουστο, το 74% της περιοχής των υφάλων του ωκεανού έχει βιώσει θερμικό στρες σε επίπεδο λεύκανσης, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Κοραλλιογενών Υφάλων της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).

Το προηγούμενο ρεκόρ, που σημειώθηκε μεταξύ 2014 και 2017, ήταν 65,7%. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι βιότοπος για το ένα τέταρτο των θαλάσσιων ειδών, προστατεύουν τις ακτές από τις καταιγίδες, και υποστηρίζουν διεθνείς δραστηριότητες όπως η αλιεία και ο τουρισμός. Η οικονομική τους αξία έχει υπολογιστεί στα 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια (2,47 τρισ. ευρώ) ετησίως. Ο αποχρωματισμός των κοραλλιών δημιουργεί εντυπωσιακές εικόνες για τον φωτογραφικό φακό, αλλά στο οικοσύστημα φέρνει θάνατο / Shutterstock Οταν ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Υφαλος αντιμετώπισε διαδοχικές λευκάνσεις το 2016 και το 2017, οι ερευνητές έψαξαν να βρουν τις θερμοκρασίες που είχε αντέξει στο παρελθόν. Με στόχο να φθάσουν όσο το δυνατόν πιο πίσω στο χρόνο, βρήκαν δεδομένα από δείγματα των παλαιότερων καταγεγραμμένων ζωντανών κοραλλιών, ηλικίας περίπου 400 ετών.

Χρησιμοποιώντας τις χημικές υπογραφές αυτών των πυρήνων ασβεστόλιθου, σε συνδυασμό με ιστορικά αρχεία από πλοία, σύγχρονα σύνολα δεδομένων, και μοντελοποίηση μέσω υπολογιστών, οι επιστήμονες αναδημιούργησαν τέσσερις αιώνες θερμοκρασιών στην επιφάνεια της Θάλασσας των Κοραλλιών. Στη διάρκεια αυτού του πειράματος, οι επιστήμονες παρατηρούσαν τη μαζική λεύκανση που εξακολουθούσε να πλήττει τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Υφαλο – το 2020, το 2022 και στη συνέχεια φέτος, όταν η παγκόσμια θερμότητα των ωκεανών κατέρριψε κάθε προηγούμενο ρεκόρ.

Οι ερευνητές συνέχισαν να προσθέτουν τα δεδομένα στο πείραμά τους. Σύντομα το πείραμα ανέδειξε μια περίοδο, κατά τις αρχές του 18ου αιώνα, όταν μια απότομη αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας είχε κάνει τα νερά σχεδόν όσο ζεστά είναι στις ημέρες μας. Αυτό θα μπορούσε, ίσως, να σημαίνει ότι ορισμένα πιο ηλικιωμένα κοράλλια του Μεγάλου Κοραλλιογενή Υφάλου έχουν επιβιώσει από παρόμοιες συνθήκες στο παρελθόν – και μπορεί να είναι πιο προσαρμοσμένα στα θερμότερα νερά από εκείνα που γεννήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι ειδικοί είναι διχασμένοι σχετικά με τη χρησιμότητα της επιλεκτικής αναπαραγωγής και άλλων ανθρώπινων παρεμβάσεων στα κοράλλια, ενόψει της κλιματικής αλλαγής.

Κάποιοι πιστεύουν ότι τέτοιες προσπάθειες είναι αδύνατον να λειτουργήσουν σε ευρεία κλίμακα, εν μέρει λόγω του αστρονομικού τους κόστους. Αντιθέτως, θεωρούν ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, και στην προστασία των υφάλων που δείχνουν να ανταποκρίνονται καλύτερα στην υπερθέρμανση των ωκεανών.