Ο πνιγμός αποτελεί την 3η κύρια αιτία ακούσιου τραυματισμού και αντιπροσωπεύει το 7% όλων των θανάτων που σχετίζονται με τραυματισμούς. Περίπου 1,2 εκατομμύρια θανατηφόροι πνιγμοί πραγματοποιούνται ετησίως στον πλανήτη, δηλαδή ένας κάθε 30″. Αποτελεί μια ευκαιρία για να δοθεί έμφαση σε ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας, παγκοσμίως, που μπορεί να προληφθεί.

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο, περίπου 350 άτομα χάνουν τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναψυχής. Η Ελλάδα κατατάσσεται 39η σε σύνολο 119 χωρών (WHO 2014). Η πλειοψηφία των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στις θάλασσές μας είναι άτομα άνω των 60 ετών (80%).

Παγκοσμίως οι κυριότερες αιτίες πνιγμού είναι:

  • Άγνοια κολύμβησης: Πολλά άτομα και κυρίως παιδιά δεν γνωρίζουν κολύμβηση. Η συμμετοχή σε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο πνιγμού σε όλους και κυρίως στα παιδιά 1-4 ετών.
  • Έλλειψη περίφραξης: Εμπόδια, όπως η περίφραξη της πισίνας, εμποδίζουν τα μικρά παιδιά από το να μπουν σε αυτή χωρίς επιτήρηση.
  • Έλλειψη στενής εποπτείας / επιτήρησης: Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί γρήγορα και αθόρυβα οπουδήποτε υπάρχει νερό (μπανιέρες, πισίνες, κουβάδες), ακόμα και όταν υπάρχει παρουσία ναυαγοσώστη.
  • Αποτυχία ορθής χρήσης σωσιβίων και προστατευτικού εξοπλισμού σε θαλάσσιες δραστηριότητες.
  • Κατανάλωση αλκοόλ: Το αλκοόλ επηρεάζει την ορθή κρίση, την ισορροπία και τον συντονισμό των κινήσεων. Αυτός ο κίνδυνος επιδεινώνεται από την έκθεση στον ήλιο και τις υψηλές θερμοκρασίες. Ιστορικό επιληψίας. Άνθρωποι με ιστορικό επιληψίας μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων στο νερό.

Τι είναι η ενστικτώδης αντίδραση του πνιγμού

Με βάση την Ενστικτώδη Αντίδραση του Πνιγμού το θύμα του πνιγμού εμφανίζει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Η προσπάθειά του να κρατηθεί στην επιφάνεια του νερού θα διαρκέσει περίπου 20-60 δευτερόλεπτα. Σπάνια είναι σε θέση να φωνάξει «βοήθεια», επειδή όταν το κεφάλι του βγει στην επιφάνεια του νερού, θα προσπαθήσει να εισπνεύσει οξυγόνο. Τα χέρια και τα πόδια του εκτελούν κινήσεις ανίκανες να το κρατήσουν στην επιφάνεια του νερού.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Ναυτιλίας το 74% των πνιγμών πραγματοποιούνται σε τοποθεσίες που δεν υπάρχει δυνατότητα βοήθειας. Συγκεκριμένα συμβαίνει στις μη οργανωμένες (65%), όπου δεν υπάρχει ναυαγοσώστης, και στις παραλίες που είχε σχολάσει (9%) ο ναυαγοσώστης, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι το 55% των πνιγμών πραγματοποιείται στα πρώτα 3 μ., όταν δηλαδή το βάθος ξεπερνάει το ύψος ενός ανθρώπου, το 90% στα πρώτα 10 μ. και σπάνια από τα 50 μ. και μακρύτερα από την ακτή (Stallman, 2008, OrlowskiandSzpilman, 2001, Surf LifeSaving Association Australia, 1985).

Στην ανακοίνωσή του ΕΚΠΑ που εκδόθηκε με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Πρόληψης Πνιγμών την Παρασκευή 25 Ιουλίου, επισημαίνεται ότι «σημαντικοί οργανισμοί μας παρακινούν να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που σχετίζονται με το νερό και να προωθήσουμε την πρόληψη και την ενημέρωση για την ασφαλή συμπεριφορά κοντά σε υδάτινα περιβάλλοντα. Με ευαισθησία και σωστή ενημέρωση, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τους πνιγμούς και να διασφαλίσουμε ασφαλέστερες και ευχάριστες δραστηριότητες στο νερό για όλους».