Το Ιράν “διψάει” για εκδίκηση – ποια θα είναι η πιθανή απάντηση στο Ισραήλ;

Η ένταση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ έχει μακρά, πολύπλοκη και πολυεπίπεδη ιστορία. Η γεωπολιτική θέση, οι ιδεολογικές διαφορές και τα περιφερειακά στρατηγικά σχέδια και των δύο πλευρών συνθέτουν το πλαίσιο αυτής της έντασης. Τις τελευταίες ημέρες, οι στοχευμένες και υπολογισμένες επιθέσεις του Ισραήλ ενέτειναν για άλλη μια φορά αυτή την ένταση, έκαναν τη σύγκρουση πιο έντονη και ουσιαστικά έκλεισαν όλους τους δρόμους για ειρήνη. Το Ισραήλ επιτέθηκε στην ιρανική πρεσβεία στη Δαμασκό, ο Ισαμήλ Χανίγια, ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, δολοφονήθηκε στην καρδιά της Τεχεράνης, πλήττοντας έτσι την εθνική κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική υπερηφάνεια του Ιράν. Εν μέσω αυτής της σύγκρουσης και της έντασης, το θεμελιώδες ερώτημα είναι: ποια θα είναι η πιθανή απάντηση του Ιράν; Θα ξεκινήσει το Ιράν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο; Ποια θα είναι τα αντίποινα του Ιράν κατά του Ισραήλ; Παρακάτω μερικά σενάρια ως πιθανές απαντήσεις του Ιράν.

1. Στοχευμένη δολοφονία ισραηλινών ηγετών

Μία από τις απαντήσεις που μπορεί να δώσει το Ιράν στο Ισραήλ είναι η δολοφονία ενός βασικού στελέχους του Ισραήλ. Αυτή η προσέγγιση χρησιμεύει ως άμεση μορφή αντιποίνων και επιτρέπει στο Ιράν να πλήξει τον πυρήνα της ηγεσίας του Ισραήλ. Ο πρωταρχικός στόχος θα ήταν διττός: πρώτον, να στείλει ένα ισχυρό αποτρεπτικό μήνυμα για τη δύναμη και την επιρροή του Ισραήλ και, δεύτερον, να αποδείξει στον κόσμο, τους συμμάχους του και τους πολίτες του ότι το Ιράν έχει τη δυνατότητα να στοχεύσει την καρδιά της ηγεσίας του Ισραήλ. Με άλλα λόγια, το Ιράν στοχεύει να επιτύχει δύο στόχους με μία ενέργεια – να επιδιώξει εκδίκηση, ενώ παράλληλα να επιδείξει την και την επιρροή του στο Ισραήλ και να ενισχύσει τη θέση του μεταξύ των συμμάχων του. Ωστόσο, αυτή η επιλογή είναι λιγότερο πιθανή. Από τη μία πλευρά, η επιχειρησιακή ικανότητα του Ιράν στο εσωτερικό του Ισραήλ είναι περιορισμένη, καθιστώντας μια τέτοια στοχευμένη δολοφονία πρακτικά δύσκολη. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ, με τον ισχυρό μηχανισμό ασφαλείας του και την υποστήριξη των στρατηγικών συμμάχων του, είναι καλά προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει τέτοιες απειλές. Αυτοί οι παράγοντες μειώνουν συλλογικά την πιθανότητα επιτυχούς εφαρμογής αυτής της επιλογής.

2. Διπλωματική και ήπια αντίδραση

Μια άλλη πιθανή απάντηση του Ιράν στην παραβίαση της κυριαρχίας του θα μπορούσε να είναι διπλωματικά και ήπια μέτρα. Το Ιράν θα μπορούσε να παρουσιάσει το Ισραήλ ως μια κυβέρνηση που παραβιάζει τους νόμους και είναι πολεμοχαρής, η οποία αγνοεί τους διεθνείς νόμους και κανονισμούς και επιδιώκει να δημιουργήσει περισσότερη ένταση και αστάθεια στην περιοχή. Καταδικάζοντας δημοσίως τη συμπεριφορά του Ισραήλ ως παραβίαση των διεθνών κανονισμών, το Ιράν μπορεί να αναγάγει το ζήτημα από διμερή διαφορά σε παγκόσμιο ζήτημα. Το Ιράν θα μπορούσε να επιδιώξει να καταδικάσει τη συμπεριφορά του Ισραήλ και να ασκήσει πίεση με διπλωματικά μέσα και σε διεθνείς πλατφόρμες όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Επιπλέον, το Ιράν θα μπορούσε να ασκήσει νομική δράση μέσω διεθνών δικαστηρίων. Αυτά τα μέτρα θα επέτρεπαν στο Ιράν να αμφισβητήσει την εικόνα του Ισραήλ στη διεθνή σκηνή και στα μάτια της παγκόσμιας κοινής γνώμης, να το καταστήσει υπεύθυνο, να επηρεάσει την παγκόσμια κοινή γνώμη και τελικά να ενισχύσει τη δική του θέση στη διεθνή κοινότητα.

3. Εντατικοποίηση των πολέμων δι’ αντιπροσώπων κατά του Ισραήλ

Μια άλλη πολύ πιθανή επιλογή είναι η έναρξη εκτεταμένων και εντατικών πολέμων δι’ αντιπροσώπων κατά του Ισραήλ. Σε αυτό το σενάριο, το πρώτο βήμα θα περιλάμβανε το Ιράν να ενισχύσει σημαντικά την ομάδα της Χαμάς με οικονομική στήριξη, όπλα, πληροφορίες και πολιτική υποστήριξη. Αυτή η στρατηγική είναι εμφανής στη διαδοχή του Ισμαήλ Χανίγια Haniyeh από τον Σινουάρ, ο οποίος είναι γνωστός για την υποστήριξή του στην κλιμάκωση της σύγκρουσης και την υποστήριξη μιας στρατιωτικής λύσης, και ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις με το Ιράν. Είναι σαφές ότι το Ιράν διαδραμάτισε βασικό ρόλο σε αυτή την επιλογή, ευθυγραμμιζόμενο με τον στόχο του για όξυνση των συγκρούσεων με το Ισραήλ.

Επιπλέον, το Ιράν θα συνεχίσει να υποστηρίζει το δίκτυο των ομάδων πληρεξουσίων του σε όλη τη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ στο Λίβανο και διαφόρων πολιτοφυλακών στη Συρία και το Ιράκ. Αυτές οι ομάδες ενεργούν υπέρ του Ιράν στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε απάντηση στις πρόσφατες ενέργειες του Ισραήλ και στο πλαίσιο των αντιποίνων του, το Ιράν είναι πιθανό να αυξήσει την υποστήριξή του σε αυτές τις ομάδες πληρεξουσίων και να κλιμακώσει τον αριθμό των επιθέσεων κατά των συμφερόντων του Ισραήλ. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει αυξημένες επιθέσεις με ρουκέτες, κυβερνοεπιθέσεις ή οργανωμένες ταραχές κατά μήκος των συνόρων του Ισραήλ. Με τη χρήση αυτής της προσέγγισης, το Ιράν στοχεύει να ασκήσει έμμεση πίεση στο Ισραήλ με σχετικά χαμηλό κόστος, να περιπλέξει την κατάσταση ασφαλείας του Ισραήλ και να εκτρέψει τους στρατιωτικούς του πόρους. Η στρατηγική αυτή ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη προσέγγιση ασύμμετρου πολέμου του Ιράν, η οποία αξιοποιεί τις περιφερειακές συμμαχίες για να αντιμετωπίσει τη συμβατική στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ.

4. Επιδεικτικές πυραυλικές επιθέσεις και στρατιωτικοί ελιγμοί

Μια άλλη πιθανή απάντηση του Ιράν στο Ισραήλ θα μπορούσε να είναι μια στρατιωτική επίθεση μεγάλης κλίμακας αλλά χαμηλών συνεπειών. Αυτές οι επιθέσεις υψηλού προφίλ θα ήταν περισσότερο επίδειξη δύναμης παρά πολεμική πράξη και θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πυραυλικές επιθέσεις, ναυτικούς ελιγμούς σε στρατηγικές πλωτές οδούς ή γενικές στρατιωτικές ασκήσεις κοντά σε αμφισβητούμενες περιοχές, ακόμη και μια ρηχή άμεση επίθεση. Ο σκοπός μιας τέτοιας επίθεσης θα ήταν να επιδείξει την ετοιμότητα και την ικανότητα του Ιράν να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του χωρίς να κλιμακωθεί σε σύγκρουση πλήρους κλίμακας. Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση του εθνικού ηθικού στο εσωτερικό και παράλληλα στην προβολή ισχύος σε περιφερειακό και παγκόσμιο ακροατήριο, αναδεικνύοντας τη στρατηγική ευελιξία και το βάθος του Ιράν.

Συμπέρασμα

Με βάση τα σενάρια αυτά, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το Ιράν θα απαντήσει στο Ισραήλ, αλλά είναι απίθανο να εμπλακεί σε άμεσο πόλεμο. Το Ιράν έχει πλήρη επίγνωση ότι ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας δεν θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά του στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση. Ως εκ τούτου, οι στρατηγικοί υπολογισμοί του θα επικεντρωθούν στη δημιουργία μιας ισορροπίας μεταξύ της ανάγκης για αντίποινα και της ανάγκης για αυτοσυγκράτηση. Με τον τρόπο αυτό, στόχος του Ιράν είναι να διατηρήσει την περιφερειακή επιρροή του και τις ικανότητες αποτροπής του χωρίς να προχωρήσει σε έναν ευρύτερο πόλεμο. Η απάντηση του Ιράν στις πρόσφατες ενέργειες του Ισραήλ θα είναι πιθανότατα πολύπλευρη και θα περιλαμβάνει συνδυασμό διαφόρων επιλογών. Ειδικότερα, ένας συνδυασμός πολέμων δι’ αντιπροσώπων και πυραυλικών επιθέσεων μεγάλης κλίμακας και χαμηλής έντασης με ελάχιστες απώλειες θα είναι πιθανώς η πιο διαχειρίσιμη πορεία δράσης. Οι μεγάλης κλίμακας πυραυλικές επιθέσεις χαμηλής έντασης θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση του κύρους του Ιράν και της εθνικής υπερηφάνειας του Ιράν, ενώ θα επιδείξουν την ισχύ του χωρίς να κλιμακώσουν σημαντικά τη σύγκρουση. Η χρήση των πολέμων δι’ αντιπροσώπων επιτρέπει επίσης στο Ιράν να ασκήσει έμμεση πίεση στο Ισραήλ, αποφεύγοντας παράλληλα τους κινδύνους και το κόστος που συνδέονται με την άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση. Τελικά, το Ιράν πιθανότατα θα επιδιώξει την κύρια εκδίκησή του μέσω πολέμων δι’ αντιπροσώπων, καθώς η προσέγγιση αυτή παρέχει ένα μέσο άσκησης πίεσης χωρίς να εμπλακεί σε πόλεμο πλήρους κλίμακας. Καταφεύγοντας σε πολέμους δι’ αντιπροσώπων και στρατηγικούς στρατιωτικούς ελιγμούς, το Ιράν στοχεύει να διατηρήσει μια ισορροπία μεταξύ αντιποίνων και αυτοσυγκράτησης.