Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου αποκάλυψε ότι η Τουρκία συνέβαλε καθοριστικά στην απελευθέρωση το 2011 του νέου ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, από ισραηλινή φυλακή, όπου εξέτιε ποινή ισόβιας κάθειρξης, μετά από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ.
Σε συνέντευξή του σε τοπικό τουρκικό τηλεοπτικό σταθμό στις 7 Αυγούστου, ο Νταβούτογλου, ο οποίος τώρα ηγείται του μικρού ισλαμιστικού κόμματος Gelecek (Μέλλον), αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την απελευθέρωση του απαχθέντος Ισραηλινού στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ, το Ισραήλ ήταν αρχικά απρόθυμο να απελευθερώσει τον Σινουάρ και άλλα 10 μέλη της Χαμάς. Ο Νταβούτογλου, ένθερμος υποστηρικτής της Χαμάς για χρόνια, δήλωσε ότι ηγήθηκε προσωπικά των διαπραγματεύσεων και εξασφάλισε την απελευθέρωση του Σινουάρ παρά τις ισραηλινές αντιρρήσεις.
Η συμφωνία διευκόλυνε την απελευθέρωση 1.027 Παλαιστίνιων κρατουμένων σε αντάλλαγμα για τον Σαλίτ, ενώ ορισμένα από τα στελέχη της Χαμάς εγκαταστάθηκαν στη συνέχεια στην Τουρκία υπό την προστασία της τουρκικής κυβέρνησης.
“Ανάμεσά τους ήταν 11 άτομα ιδιαίτερης σημασίας. Αρχικά, οι ισραηλινές αρχές δεν ήταν πρόθυμες να τους απελευθερώσουν, αλλά μέσω των επίμονων προσπαθειών της Χαμάς, της παρέμβασής μας και της πίεσης της ισραηλινής κοινής γνώμης, η ανταλλαγή επιτεύχθηκε με τη μεσολάβησή μας το 2011”, δήλωσε ο Νταβούτογλου.
Ο Σινουάρ καταδικάστηκε σε τέσσερις διαδοχικές ποινές ισόβιας κάθειρξης για τη δολοφονία 12 Παλαιστινίων, ορισμένους από τους οποίους σκότωσε βάναυσα όταν ήταν ύποπτοι για συνεργασία με το Ισραήλ. Είναι διαβόητα αδίστακτος και βίαιος, γεγονός που του χάρισε το παρατσούκλι “Ο Χασάπης του Χαν Γιουνίς”, αναφερόμενος στη γειτονιά στη νότια Γάζα όπου μεγάλωσε. Οι ισραηλινές αρχές πιστεύουν ότι ήταν ο εγκέφαλος της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου πέρυσι, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.200 ισραηλινών πολιτών και στρατιωτικού προσωπικού και την απαγωγή άλλων 200 ατόμων.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ του 2006 και του 2011, ο Νταβούτογλου δήλωσε ότι το Ισραήλ αντιστάθηκε στις απαιτήσεις να απελευθερώσει τον Σινουάρ και άλλα κορυφαία στελέχη της Χαμάς, αλλά τελικά ενέδωσε στην πίεση που άσκησε ο ίδιος και οι Τούρκοι συνάδελφοί του.
Ήταν προφανές ότι η συμφωνία θα κατέρρεε αν ο Σινουάρ δεν συμπεριλαμβανόταν στον κατάλογο των κρατουμένων που θα απελευθερώνονταν. Σε συνέντευξή του τον Μάιο στο Jewish Insider, ο Έμι Πάλμορ, μέλος της ισραηλινής διαπραγματευτικής ομάδας εκείνη την εποχή, δήλωσε: “Δεν θα έλεγα ότι ήταν εύκολο να τον απελευθερώσουμε. Γνωρίζαμε, η Shin Bet γνώριζε ότι ήταν επικίνδυνος”. Ωστόσο, παραδέχτηκε ότι δεν θα υπήρχε συμφωνία για την απελευθέρωση του Σάλιτ αν δεν είχε συμμετάσχει σε αυτήν ο Σινουάρ.
“Ο Σάλιτ απήχθη από τα αδέλφια του Σινουάρ προκειμένου να απελευθερωθεί ο Σινουάρ”, είπε. “Οι Παλαιστίνιοι έδωσαν όλων των ειδών τις λίστες των κρατουμένων και αυτός ήταν σε όλες”.
Ο Σινουάρ δεν ήταν το μόνο άτομο του οποίου την απελευθέρωση από τις ισραηλινές φυλακές εξασφάλισε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Ο Νταβούτογλου υπερηφανεύτηκε επίσης ότι διευκόλυνε με επιτυχία την απελευθέρωση επτά ατόμων τα οποία το Ισραήλ προσπάθησε να κρατήσει υπό κράτηση μετά το περιστατικό του Μαβί Μαρμαρά τον Μάιο του 2010, το οποίο αφορούσε την αναχαίτιση ενός τουρκικού στολίσκου βοήθειας από τις ισραηλινές δυνάμεις, με αποτέλεσμα συγκρούσεις που οδήγησαν στον θάνατο οκτώ Τούρκων και ενός ατόμου με διπλή υπηκοότητα Τουρκίας-ΗΠΑ.
Είπε ότι άσκησε τη μέγιστη δυνατή πίεση στον Τζέιμς Λ. Τζόουνς, τον τότε σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, για να διασφαλίσει ότι το Ισραήλ θα απελευθερώσει τα επτά άτομα, συμπεριλαμβανομένου του Μπουλέντ Γιλντιρίμ, επικεφαλής του Ιδρύματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και Ελευθερίες και την Ανθρωπιστική Βοήθεια (İHH), μιας τζιχαντιστικής φιλανθρωπικής οργάνωσης που συνδέεται με την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών MIT.
Το IHH περιγράφεται επίσης ως προμηθευτής υλικοτεχνικής υποδομής για παγκόσμια ένοπλα τζιχαντιστικά δίκτυα, συμπεριλαμβανομένης της Αλ Κάιντα. Έχει αναφερθεί ότι διοχετεύει βοήθεια και όπλα σε ισλαμιστικές ομάδες στη Λιβύη και τη Συρία με την πλήρη υποστήριξη και γνώση της κυβέρνησης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Νταβούτογλου και οι ισλαμιστές του πρώην πολιτικού του κόμματος, του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), έχουν ευθυγραμμιστεί στενά με τη Χαμάς και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Μοιράζονται μια παρόμοια κοσμοθεωρία και παρέχουν πολιτική, οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη σε αυτές τις οργανώσεις.
Μετά την ανταλλαγή κρατουμένων το 2011, πολλά στελέχη της Χαμάς εγκαταστάθηκαν στην Τουρκία, δημιούργησαν παραρτήματα και σε ορισμένες περιπτώσεις απέκτησαν την τουρκική υπηκοότητα. Συγκέντρωσαν κεφάλαια για την υποστήριξη των επιχειρήσεων στη Γάζα.
Για παράδειγμα, ο Σαλέχ αλ Αρούρι, αναπληρωτής πρόεδρος του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, ήταν μεταξύ εκείνων που απελευθερώθηκαν στην Τουρκία. Ο αλ Αρούρι διεξήγαγε τρομοκρατικές επιχειρήσεις από τα γραφεία της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη, χρησιμοποίησε τουρκικά χρηματοπιστωτικά και τραπεζικά ιδρύματα για τη διακίνηση κεφαλαίων και συναντήθηκε συχνά με Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Φιντάν, τότε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών MIT.
Ο αλ Αρούρι σκοτώθηκε σε αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό στις 2 Ιανουαρίου 2024, σε μια επιχείρηση που πιστεύεται ότι διεξήχθη από το Ισραήλ. Το αφεντικό του αλ Αρούρι, ο Ισμαήλ Χανίγια, δημιούργησε επίσης στενούς δεσμούς με Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Νταβούτογλου και του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος υποστήριξε τη Χαμάς έναντι της αντίπαλής της, της Φατάχ. Ο Χανίγια επισκεπτόταν συχνά την Τουρκία, συναντώντας τον Ερντογάν και άλλους αξιωματούχους, μέχρι που δολοφονήθηκε στο Ιράν στις 31 Ιουλίου 2024. Ο Ερντογάν κήρυξε ημέρα εθνικού πένθους για τον Χανίγια, διέταξε να κυματίζουν μεσίστιες οι σημαίες και έστειλε τον αναπληρωτή του να παραστεί στην κηδεία του Χανίγια στο Κατάρ.
Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει περιγράψει τη Χαμάς ως “μαχητές της αντίστασης”, συγκρίνοντάς τους με τις Kuvay-i Milliye (Εθνικές Δυνάμεις της Τουρκίας), μια παράνομη πολιτοφυλακή που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Τουρκίας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
“Το λέω πολύ ξεκάθαρα και ρητά. Κατά τη διάρκεια του εθνικού αγώνα για την ανεξαρτησία στην Τουρκία, αυτό που ήταν η Kuvay-i Milliye για την Τουρκία, η Χαμάς είναι ακριβώς το ίδιο. Γνωρίζουμε, φυσικά, ότι υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για να το πούμε αυτό. Γνωρίζουμε ότι είναι δύσκολο να πούμε την αλήθεια κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας περιόδου. Αλλά ας το γνωρίζει και ας το κατανοήσει όλος ο κόσμος”, δήλωσε ο Ερντογάν στις 17 Απριλίου.
Ο Ερντογάν έφτασε στο σημείο να απειλήσει το Ισραήλ με στρατιωτική δράση εκ μέρους της Χαμάς. Στις 31 Ιουλίου, κατά τη διάρκεια μιας κομματικής συνάντησης στη γενέτειρά του Ρίζε, δήλωσε: “Όπως μπήκαμε στο Καραμπάχ, όπως μπήκαμε στη Λιβύη, το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με το Ισραήλ. Δεν υπάρχει τίποτα που να μας εμποδίζει. Απλά πρέπει να είμαστε δυνατοί για να κάνουμε αυτό το βήμα”.
Η Τουρκία ανέπτυξε όπλα, στρατεύματα και αξιωματικούς στη Λιβύη για να υποστηρίξει φιλοτουρκικές παρατάξεις και έκανε το ίδιο για το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουσή του με την Αρμενία στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Πηγή:nordic monitor, militaire