Βελτίωση της διαχείρισης κρουαζιέρας – Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα

Η κρουαζιέρα είναι ένας από τους πιο αναπτυσσόμενους τομείς του τουρισμού, προσφέροντας μοναδικές εμπειρίες και προσελκύοντας εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Ωστόσο, η αυξανόμενη δημοτικότητά της έχει αναδείξει σοβαρά ζητήματα σχετικά με τη διαχείριση των δημοφιλών προορισμών, ιδιαίτερα σε περιοχές του Αιγαίου. Η ταυτόχρονη προσέγγιση πολλών κρουαζιερόπλοιων σε περιορισμένα λιμάνια έχει οδηγήσει σε υπερπληθώρα επισκεπτών, επιβαρύνοντας τις ήδη απαρχαιωμένες υποδομές και προκαλώντας σημαντικές προκλήσεις για τις τοπικές κοινότητες.

Η ανάγκη για ένα εθνικό σχέδιο δράσης κρίνεται πλέον επιτακτική, προκειμένου να βελτιωθεί η διαχείριση του τουρισμού κρουαζιέρας και να αντιμετωπιστούν οι ανισορροπίες που έχουν προκύψει. Ήδη έχει ανοίξει ένας δημόσιος διάλογος ανάμεσα στους φορείς της κρουαζιέρας, τις τοπικές αρχές και την Πολιτεία, με στόχο την ανάπτυξη στρατηγικών που θα εξασφαλίσουν βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα. Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκονται η ρύθμιση των δημοφιλών προορισμών, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, η βελτίωση των υποδομών και η καλύτερη κατανομή των τουριστικών ροών, ώστε να διασφαλιστεί η μακροχρόνια ανταγωνιστικότητα της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας.

Πριν από λίγο καιρό, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει την ανάληψη πρωτοβουλίας για την άμβλυνση των επιπτώσεων από την ταυτόχρονη έλευση κρουαζιερόπλοιων σε επιβαρυμένες περιοχές. Στη συνέχεια, κυκλοφόρησαν πληροφορίες, οι οποίες ούτε επιβεβαιώθηκαν ούτε διαψεύσθηκαν, σχετικά με την επιβολή κεφαλικού φόρου 10 ευρώ για κάθε επιβάτη που αποβιβάζεται στη Σαντορίνη.

Εκπρόσωποι του κλάδου της κρουαζιέρας αναγνωρίζουν την ανάγκη ρύθμισης των δημοφιλών προορισμών και επισημαίνουν ότι τυχόν επιβολή ειδικού τέλους αποβίβασης θα πρέπει να εφαρμόζεται οριζόντια σε όλους τους τομείς του τουρισμού, ώστε να αποφεύγεται η στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Το home porting σε δημοφιλή νησιά και άλλες προτάσεις

Η Ένωση Εφοπλιστών και Κρουαζιερόπλοιων Ναυτιλίας έχει στείλει επιστολή στον γενικό γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής, Ευάγγελο Κυριαζόπουλο, ζητώντας τη σύγκληση της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής Κρουαζιέρας. Στην επιστολή αναφέρεται η ανάγκη ενεργοποίησης του μηχανισμού που αφορά την κίνηση των κρουαζιερόπλοιων και τη διαχείριση των οικονομικών ωφελημάτων για τις τοπικές και εθνικές οικονομίες. Προτείνεται επίσης η δυνατότητα home porting σε δημοφιλή νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, κάτι που σήμερα δεν επιτρέπεται. Επιπλέον, ζητούν διευκρινίσεις για τα τέλη ISPS και απαλλαγές για πλοία με έλληνες πλοιάρχους που προσεγγίζουν συχνά το ίδιο λιμάνι.

Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Σαντορίνης, Νικόλαος Ζώρζος, επισημαίνει ότι το νησί χρειάζεται αναβάθμιση των υποδομών και προτείνει ότι οποιοδήποτε νέο τέλος θα πρέπει να διοχετεύεται στην τοπική αυτοδιοίκηση για άμεσες βελτιώσεις. Μία πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η εφαρμογή ενός προγραμματισμού για τις αφίξεις και αναχωρήσεις κρουαζιερόπλοιων, με στόχο τον περιορισμό της ημερήσιας κίνησης σε 8.000 επιβάτες, λαμβάνοντας υπόψη τη φέρουσα ικανότητα των υποδομών. Ο στόχος είναι η ανάπτυξη βιώσιμων στρατηγικών για τη βελτίωση της διαχείρισης δημοφιλών προορισμών και η καλύτερη κατανομή των τουριστικών ροών.

Στη συζήτηση έχει μπει και η ενίσχυση νέων προορισμών και η βελτίωση της συνολικής διαχείρισης του τουρισμού κρουαζιέρας στην Ελλάδα. Σκοπός είναι η αποφυγή στρέβλωσης του ανταγωνισμού και η διατήρηση της συνολικής ανταγωνιστικότητας της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας. Έχει προταθεί επίσης η ανάπτυξη στρατηγικών που περιλαμβάνουν προγραμματισμένα όρια για τις αφίξεις και αναχωρήσεις κρουαζιερόπλοιων και η θέσπιση συστήματος κατανομής θέσεων ελλιμενισμού. Αυτό θα διασφαλίσει την ισορροπημένη διαχείριση των πόρων και την αποφυγή συμφόρησης.

Οι δήμοι των περιοχών που αφορά το θέμα επισημαίνουν ότι ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των εσόδων από τα τέλη πρέπει να είναι κομβικός. Αυτό θα εξασφαλίσει την άμεση και αποτελεσματική χρήση τους για την αναβάθμιση των υποδομών. Κάποιοι δήμοι έχουν ήδη εκπονήσει μελέτες για τη βελτίωση των λιμενικών εγκαταστάσεων και την αναβάθμιση του τελεφερίκ, προκειμένου να διευκολυνθεί η μεταφορά επιβατών και να βελτιωθεί η εμπειρία των επισκεπτών.

Τι λένε οι εκπρόσωποι της κρουαζιέρας

Οι εκπρόσωποι της κρουαζιέρας σημειώνουν ότι η αποτελεσματική διαχείριση της κρουαζιέρας απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που θα εξετάσει συνολικά τις τουριστικές ροές και θα ενσωματώσει στρατηγικές ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης. Ειδικότερα, οι τοπικές αρχές πρέπει να εστιάσουν στη βελτίωση των υποδομών μεταφορών και στη διαχείριση της κυκλοφορίας από και προς τα λιμάνια, προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση στις ευαίσθητες περιοχές.

Επιπλέον, οι εταιρείες κρουαζιέρας μπορούν να επεκτείνουν τα δρομολόγιά τους σε άλλους προορισμούς στην Ελλάδα, εφόσον υπάρξει συνεργασία με την κυβέρνηση και τις τοπικές αρχές. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της συγκέντρωσης επισκεπτών σε συγκεκριμένα νησιά και στην ανάπτυξη νέων τουριστικών περιοχών.

Τονίζεται επίσης ότι η αποτελεσματική διαχείριση του τουρισμού κρουαζιέρας πρέπει να συνδυάζεται με στρατηγικές ανάπτυξης που θα εξυπηρετήσουν τόσο τις τοπικές κοινωνίες όσο και την εθνική οικονομία συνολικά. Εσχάτως, στην δημόσια συζήτηση έχουν εμφανιστεί και άλλες προτάσεις, όπως η απελευθέρωση των λιμενικών τελών, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στα λιμενικά ταμεία να καθορίζουν τα τέλη για κρουαζιερόπλοια και ημερόπλοια, καθώς τα τρέχοντα τέλη είναι χαμηλότερα σε σύγκριση με άλλες χώρες, όπως η Βενετία και το Κουσάντασι.

Αναφορικά με το τέλος αποβίβασης, αναφέρεται ότι πιθανή αύξηση θα πρέπει να έχει στόχο τη χρηματοδότηση τοπικών έργων και τη μείωση των επιπτώσεων της κρουαζιέρας. Τέλος, αναφορικά με την πρόταση για την ανάπτυξη νέων προορισμών, φορείς τονίζουν ότι θα πρέπει να υπάρξει ενοποίηση δημοφιλών προορισμών με λιμάνια ή νησιά με λιγότερη τουριστική κίνηση, όπως η Καβάλα ή ο Βόλος, μέσω συνεννόησης με τις εταιρείες κρουαζιέρας.