Η Κίνα ρίχνει δισεκατομμύρια δολάρια για το δικό της Starlink

Το πρωί της 9ης Αυγούστου , ένας πύραυλος Long March 6A εκτοξεύτηκε από το Κέντρο Εκτόξευσης Δορυφόρου Ταϊγιουάν στη βόρεια κινεζική επαρχία Σανσί. Ο πύραυλος μετέφερε δεκαοκτώ δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά (LEO) από την εταιρεία Qianfan που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης χαιρέτησαν την εκτόξευση ως την απάντηση της Κίνας στο Starlink, τον πρωτοπόρο του δορυφορικού Διαδικτύου με έδρα τις ΗΠΑ, σε ένα πρώτο βήμα να σπάσει η κυριαρχία της Αμερικής σε αυτή την αγορά. Η Qianfan σκοπεύει να αυξήσει την παρουσία της σε περισσότερους από 600 δορυφόρους μέχρι το τέλος του 2025 και να τοποθετήσει τελικά 14.000 δορυφόρους σε τροχιά.

Η Qianfan δεν είναι η μόνη κινεζική εταιρεία με φιλοδοξίες δορυφορικού Διαδικτύου. Αρκετές άλλες κινεζικές εταιρίες αγωνίζονται επίσης για να λανσάρουν τους δικούς τους δορυφόρους που συνεργάζονται για να παρέχουν ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το πρότζεκτ Guowang, για παράδειγμα, το οποίο διευθύνεται από την κρατική China Satellite Network Group, έχει ανακοινώσει σχέδια για τη δημιουργία ενός συστήματος 13.000 δορυφόρων — αν και δεν έχει στείλει ακόμη κανέναν στο διάστημα. Συνολικά, οι ηγέτες της Κίνας ελπίζουν να εκτοξεύσουν 40.000 δορυφόρους LEO την επόμενη δεκαετία.

Η επιθυμία της Κίνας να εισέλθει στην αγορά του δορυφορικού Διαδικτύου δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) έχει διοχετεύσει σημαντικούς πόρους για να γεφυρώσει το χάσμα με τις τεχνολογίες που βασίζονται στο διάστημα της Αμερικής και οι προσπάθειές του αρχίζουν να αποδίδουν. Τον Ιούνιο, Κινέζοι επιστήμονες επέβλεψαν μια φιλόδοξη προσπάθεια προσγείωσης ενός διαστημικού ανιχνευτή στην μακρινή πλευρά του φεγγαριού – αντιπροσωπεύοντας την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια από οποιαδήποτε χώρα να τοποθετήσει ένα ανιχνευτή στη μακρινή γωνία του φεγγαριού, ένα κατόρθωμα γεμάτο τεχνικές επιπλοκές. Η Κίνα σχεδιάζει να στείλει πλήρωμα στις αποστολές στο φεγγάρι μέχρι το 2030 και να οικοδομήσει μια σεληνιακή βάση στο νότιο πόλο της σελήνης έως το 2035. Καθώς ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των δύο εθνών θερμαίνεται, το Πεκίνο είναι αποφασισμένο να συμβαδίσει με τους δορυφόρους της Αμερικής.

Ωστόσο, η τεχνολογία πίσω από τα συστήματα LEO δεν είναι εύκολο να κατακτηθεί. Αυτά τα συστήματα λειτουργούν με ping σε σήματα Διαδικτύου εμπρός και πίσω μεταξύ τερματικών στο έδαφος και δορυφόρων σε τροχιά. Επειδή οι δορυφόροι LEO πρέπει να ταξιδεύουν με υψηλές ταχύτητες για να παραμείνουν στην επιφάνεια —σχεδόν 17.000 μίλια την ώρα, κυκλώνοντας τη Γη σε περίπου ενενήντα λεπτά— έχουν μόνο σύντομη επαφή με τους επίγειους πομπούς. Για να μην διακοπεί το σήμα Διαδικτύου, ένας άλλος δορυφόρος πρέπει να αντικαταστήσει τον αρχικό δορυφόρο προτού ο πρώτος απομακρυνθεί. Τελικά, ένα σύστημα υψηλής απόδοσης απαιτεί χιλιάδες δορυφόρους που λειτουργούν σε συγχρονισμό.

Το έργο αυτό έχει πολύ δρόμο να διανύσει. Η Starlink, που ιδρύθηκε και διευθύνεται από τον Elon Musk, είναι ο ξεκάθαρος ηγέτης της αγοράς. Από τον Ιούλιο, το Starlink είχε 6.281 δορυφόρους σε τροχιά, με εκατοντάδες άλλους προγραμματισμένους για εκτόξευση και έναν τελικό στόχο 42.000 στο διάστημα. Σε μια δεύτερη θέση μακριά από την πρώτη βρίσκεται η Eutelsat OneWeb με έδρα το Λονδίνο, η οποία ελέγχει περισσότερους από 630 δορυφόρους LEO. Η εκτόξευση της Qianfan τον Αύγουστο είναι ένα ορόσημο και δείχνει ότι τουλάχιστον μία κινεζική εταιρεία έχει περάσει από την θεωρία στην πράξη, αλλά στο μεγάλο σχέδιο αυτής της αγοράς, δεκαοκτώ δορυφόροι σε τροχιά είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Το νέο εργοστάσιο της Qianfan φέρεται να κατασκευάζει έως και 300 δορυφόρους ετησίως, αλλά αυτό εξακολουθεί να την τοποθετεί πολύ πίσω από τους δυτικούς ανταγωνιστές της. Επιπλέον, η παραγωγή δορυφόρων είναι μια πρόκληση, αλλά η εκτόξευση τους σε κλίμακα στο διάστημα είναι ένα εντελώς άλλο θέμα. Το Πεκίνο θα πρέπει να αναβαθμίσει σημαντικά την ικανότητα εκτόξευσης πυραύλων του, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης εμπορικών πυραύλων χαμηλού κόστους με επαναχρησιμοποιήσιμους ενισχυτές, προκειμένου οι εταιρείες του να ανταγωνιστούν με επιτυχία.

Πολλοί θα αναρωτηθούν γιατί το ΚΚΚ είναι τόσο αφοσιωμένο σε αυτήν την προσπάθεια. Δύο λόγοι ξεχωρίζουν: η στρατιωτική αναγκαιότητα και η γεωπολιτική επιρροή.

Η στρατιωτική χρησιμότητα των δορυφόρων LEO έχει γίνει όλο και πιο εμφανής στους ηγέτες της Κίνας. Έχουν δει στον πόλεμο της Ουκρανίας πώς η τεχνολογία Starlink έχει προσφέρει αποφασιστικά πλεονεκτήματα στο πεδίο της μάχης. Ο στόλος των μη επανδρωμένων αεροσκαφών της Ουκρανίας βασίζεται σε δορυφορική καθοδήγηση για τη στόχευση και τα στρατεύματά της συντονίζουν τις επιτόπιες επιχειρήσεις μέσω δορυφορικού Διαδικτύου. Όταν σημειώθηκαν διακοπές στο Starlink — ακούσια ή εσκεμμένα — τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά. Για παράδειγμα, ο Walter Isaacson περιγράφει στη βιογραφία του για τον Musk ένα αιφνιδιαστικό χτύπημα που σχεδίασε ο στρατός της Ουκρανίας εναντίον του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας στην Κριμαία. Η Ουκρανία σκόπευε να στείλει έξι θαλάσσια drones “γεμάτα με εκρηκτικά” και να χρησιμοποιήσει τις επικοινωνίες Starlink για να οδηγήσει τις συσκευές στους στόχους τους. Όπως γράφει ο Isaacson, “Αυτό που δεν γνώριζαν οι Ουκρανοί ήταν ότι ο Μασκ αποφάσισε να μην επιτρέψει την κάλυψη του Starlink της ακτής της Κριμαίας. Όταν ο ουκρανικός στρατός έμαθε ότι το Starlink δεν θα επέτρεπε μια επιτυχημένη επίθεση, ο Μασκ έλαβε επίμονες κλήσεις και μηνύματα που του ζητούσαν να ενεργοποιήσει την κάλυψη”. Όμως ο Μασκ δεν υποχωρούσε. Χωρίς τις δυνατότητες του Starlink, η Ουκρανία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την αποστολή.

Ομοίως, οι Κινέζοι στρατιωτικοί ηγέτες γνωρίζουν ότι σε έναν μελλοντικό πόλεμο, όπως μια σύγκρουση για την Ταϊβάν, η συνεχής πρόσβαση στο Διαδίκτυο στο πεδίο της μάχης για υποστήριξη επιχειρήσεων και αναπτύξεων είναι κρίσιμης σημασίας. Παρακολούθησαν τις ρωσικές δυνάμεις να αγωνίζονται στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη χωρίς τέτοιες δυνατότητες. (Σύμφωνα με την Wall Street Journal, η Μόσχα αναγκάστηκε να εισαγάγει λαθραία “χιλιάδες δορυφορικά τερματικά Διαδικτύου Starlink” για να μειώσει το πλεονέκτημα της Ουκρανίας.) Ως εκ τούτου, το Πεκίνο θεωρεί ένα δορυφορικό διαδικτυακό σύστημα απομονωμένο από τον αμερικανικό έλεγχο ή παρεμβολές ως απαραίτητο για τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις.

Το ΚΚΚ βλέπει επίσης γεωπολιτικά πλεονεκτήματα στην ανάπτυξη της δορυφορικής βιομηχανίας του. Αν και το Starlink έχει αυξήσει δραματικά τη βάση χρηστών του, ξεπερνώντας τα 3 εκατομμύρια συνδρομητές τον Μάιο του τρέχοντος έτους, πολλές περιοχές του πλανήτη εξακολουθούν να στερούνται κάλυψης Starlink ή γενικά πρόσβασης στο διαδίκτυο. Η στρατηγική της Κίνας να χρησιμοποιεί την τεχνολογία ως μέσο επιρροής είναι καθιερωμένη.Το δορυφορικό Διαδίκτυο προσφέρει επίσης μια ξεκάθαρη ευκαιρία στην αγορά: το ΚΚΚ μπορεί να αυξήσει την “αιχμηρή του ισχύ” ανταλλάσσοντας τεχνολογία για επιρροή και οι εταιρείες του μπορούν να αποκομίσουν προσοδοφόρα κέρδη για την εκκίνηση. Όπως γράφει η Juliana Suess για τη RUSI, τέτοια έργα θα μπορούσαν να “οδηγήσουν σε μια άλμα στιγμή, όπου οι αφρικανικές χώρες επιλέγουν τον κινεζικό αστερισμό του Διαδικτύου έναντι των δυτικών παρόχων, λόγω του γεγονότος ότι μεγάλο μέρος της υποδομής τους είναι ήδη κινεζικής κατασκευής”.

Οι επιπτώσεις στη δημοκρατία από την ώθηση του δορυφορικού διαδικτύου της Κίνας είναι ανησυχητικές. Τα προϊόντα της Κίνας θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα αυταρχικά καθεστώτα διευκολύνοντας την ψηφιακή λογοκρισία: Σε περιοχές που εξαρτώνται από το δορυφορικό Διαδίκτυο, η έκδοση του Starlink του Πεκίνου θα διαθέτει εκτεταμένους ελέγχους στο Διαδίκτυο και περιορισμούς περιεχομένου. Οι δορυφορικές τεχνολογίες προσφέρουν επίσης νέες δυνατότητες επιτήρησης που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να κατασκοπεύουν τους εγχώριους αντιπάλους τους και τα αντίπαλα κράτη.

Δεν είναι ποτέ καλό στοίχημα να υποτιμήσουμε την ικανότητα της Κίνας να καινοτομεί και να ξεπερνά τους αντιπάλους της. Οι εταιρείες της έχουν αποδείξει επανειλημμένα είτε για drones -όπου η κινεζική εταιρεία DJI έχει γίνει ο κυρίαρχος προμηθευτής drone για καταναλωτές- είτε για ηλεκτρικά οχήματα- όπου κατασκευαστές όπως η BYD προσπαθούν να κατακτήσουν την παγκόσμια αγορά.

Η δορυφορική βιομηχανία της Κίνας είναι ακόμα σε άνθηση. Θα ήταν μεγάλο άλμα για τις εταιρείες της να περάσουν από την εκτόξευση μικρών παρτίδων δορυφόρων LEO σε ηγέτες της αγοράς. Η Qianfan πρέπει πρώτα να επιλύσει μια σειρά από τεχνικές και υλικοτεχνικές επιπλοκές. Στο μεταξύ, το Starlink και το Eutelsat OneWeb θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται. Αλλά η δέσμευση της Κίνας για την προώθηση των τεχνολογιών της που βασίζονται στο διάστημα θα πρέπει να σταματήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ. Αναμφίβολα, το ΚΚΚ θα δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια για τις δορυφορικές διαδικτυακές εταιρείες του. Και το Πεκίνο θα επενδύσει επειγόντως.