Η ενεργειακή ανασφάλεια του Ισραήλ

Το Ισραήλ απειλεί τακτικά να «βομβαρδίσει τον Λίβανο». Αλλά σε κάθε πόλεμο πλήρους κλίμακας, είναι η ενεργειακή υποδομή του κράτους κατοχής που πιθανότατα θα καταρρεύσει πρώτη – μια καταστροφή για τους Ισραηλινούς που δεν έχουν γνωρίσει ποτέ διακοπές ρεύματος και ελλείψεις.

Καθώς οι συγκρούσεις στα σύνορα του Λιβάνου και το ενδεχόμενο πολέμου με τη Χεζμπολάχ εντείνονται, το Ισραήλ ανησυχεί όλο και περισσότερο για την ευπάθειά του στις ελλείψεις ενεργειακού εφοδιασμού και την ασφάλεια του δικτύου ηλεκτροδότησης. Με τις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός να μην οδηγούν πουθενά, πολλοί ειδικοί και Ισραηλινοί πιστεύουν ότι η ενεργειακή ασφάλεια μπορεί να καταλήξει να γίνει η αχίλλειος πτέρνα του κράτους κατοχής.

Τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την Ουκρανία δείχνουν πόσο δύσκολη παραμένει η προστασία των ενεργειακών υποδομών κατά τη διάρκεια μιας θερμής σύγκρουσης. Παρά την «προηγμένη» αεράμυνα του Ισραήλ, το ενεργειακό σύστημα του κράτους κατοχής παραμένει εξαιρετικά ευάλωτο σε επιθέσεις. Αυτό έγινε φανερό νωρίτερα φέτος, όταν οι διακοπές ρεύματος επηρέασαν περιοχές στο Τελ Αβίβ, την Πέτα Τίκβα και τη Μπερσέμπα, αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι ανησυχίες αυξήθηκαν περαιτέρω όταν ο Σαούλ Γκολντστάιν, ανώτερος κρατικός αξιωματούχος ηλεκτρικής ενέργειας, παραδέχθηκε ότι ο ενεργειακός τομέας του Ισραήλ είναι απροετοίμαστος για έναν μεγάλο πόλεμο. Προειδοποίησε ότι σε έναν πόλεμο με τη Χεζμπολάχ, οι υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ θα μπορούσαν να υποστούν σοβαρές διαταραχές.

Η ωμή δήλωσή του – «μετά από 72 ώρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, θα είναι αδύνατο να ζήσει κανείς εδώ» – προκάλεσε κύμα ανησυχίας του κοινού. Αν και ο υπουργός Ενέργειας Ιλάι Κοέν και ο διευθύνων σύμβουλος της Israel Electric Corporation Μέιρ Σπίγκλερ επέκριναν τα σχόλια του Γκολντστάιν, εντούτοις προκάλεσαν “συναγερμό” τόσο στους αξιωματούχους όσο και στους πολίτες. Ως αποτέλεσμα, πολλοί Ισραηλινοί αγόραζαν πανικόβλητοι γεννήτριες ντίζελ εν αναμονή μελλοντικών διακοπών.

Ενώ τόσο η Χεζμπολάχ όσο και ο ισραηλινός στρατός εμφανίζονται πρόθυμοι να αποφύγουν μια ευρύτερη άμεση σύγκρουση – καθώς αυτό θα προσέλκυε σχεδόν σίγουρα συμμάχους και από τις δύο πλευρές – οι εντάσεις παραμένουν πολύ υψηλές. Η κατάσταση κλιμακώθηκε μετά την επίθεση του Ισραήλ τον Απρίλιο στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, την οποία ακολούθησαν τα αντίποινα του Ιράν με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, και στη συνέχεια, πιο πρόσφατα, μετά τις δολοφονίες κορυφαίων αξιωματούχων της Χεζμπολάχ και της Χαμάς από το Ισραήλ. Αν και οι αντιδράσεις στις ισραηλινές επιθέσεις είναι υπολογισμένες για να ελαχιστοποιήσουν τις ζημιές, ο κίνδυνος λανθασμένου υπολογισμού ελλοχεύει, απειλώντας να πυροδοτήσει έναν πιο καταστροφικό πόλεμο.

Το μήνυμα της Χεζμπολάχ προς το Τελ Αβίβ

Τον Ιούνιο, η Χεζμπολάχ έδωσε στη δημοσιότητα ένα βίντεο, το οποίο φέρεται να έχει καταγραφεί από μη επανδρωμένο αεροσκάφος που παραβίασε τον ισραηλινό εναέριο χώρο, αποκαλύπτοντας ευαίσθητες υποδομές και ενεργειακές τοποθεσίες μέσα και γύρω από την πόλη-λιμάνι της Χάιφα. Ο Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα προειδοποίησε ότι η λιβανέζικη αντίσταση θα πολεμήσει «χωρίς περιορισμούς, κανόνες ή όρια» αν επιβληθεί πόλεμος στη χώρα. Μιλώντας στο The Cradle, ο βετεράνος παγκόσμιος εμπειρογνώμονας σε θέματα ενέργειας Κύριλλος Γουίντερσοβεν λέει: “Αν ξεκινήσει μια αντιπαράθεση πλήρους κλίμακας μεταξύ Χεζμπολάχ/Ιράν και Ισραήλ, σίγουρα το ισραηλινό ενεργειακό δίκτυο/σύστημα θα αποτελέσει στόχο. Το πόσο η Χεζμπολάχ θα μπορέσει να πλήξει το σύστημα για να γονατίσει το Ισραήλ είναι άγνωστο. Αλλά κοιτάζοντας τις ετήσιες προετοιμασίες του ισραηλινού στρατού, της πολεμικής αεροπορίας και του ναυτικού, έχουν ληφθεί μέτρα για να αντιμετωπιστεί αυτό ή ακόμα και να εξουδετερωθούν προληπτικά οι δυνατότητες της Χεζμπολάχ/Ιράν”.

Παρ’ όλα αυτά, ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε ότι ακόμη και οι πιο εξελιγμένες αεράμυνες – είτε δυτικές είτε ρωσικές – δεν μπορούν να θωρακίσουν πλήρως τα ενεργειακά συστήματα από επιθέσεις. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς, ειδικότερα, έχουν αποδειχθεί καταστροφικά και η Χεζμπολάχ πιστεύεται ότι διαθέτει ένα τρομερό οπλοστάσιο κατευθυνόμενων με ακρίβεια πυραύλων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τορπιλών ικανών να πλήξουν βαθιά το ισραηλινό έδαφος.

Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS), το απόθεμα της Χεζμπολάχ περιλαμβάνει μεταξύ 120.000 και 200.000 πυραύλους και ρουκέτες μικρού και μεσαίου βεληνεκούς. Το υπουργείο Άμυνας του Ισραήλ εκτιμά ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει έως και 5.000 πυραυλικά πλήγματα την ημέρα σε μια μεγάλη σύγκρουση.

Παρά την επίγνωση των κινδύνων αυτών από το Τελ Αβίβ, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο από το Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας (INSS) υποδηλώνει ότι «η άμεση προτεραιότητα θα δοθεί πιθανότατα στην “προστασία των στρατιωτικών περιουσιακών στοιχείων και όχι στην προστασία των υποδομών, όπως η ηλεκτρική ενέργεια για τους πολίτες”.

Επιπλέον, η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της στον Άξονα της Αντίστασης διαθέτουν επίσης ένα σημαντικό οπλοστάσιο μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην Υεμένη καθώς και στην Ουκρανία.

Τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed, τα οποία η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί με την ονομασία Ayoub, είναι φθηνά στην παραγωγή και, σύμφωνα με ρωσικές πηγές, κοστίζουν περίπου 50.000 δολάρια. Καθώς η Τεχεράνη διαθέτει το μεγαλύτερο οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων στη Δυτική Ασία, τυχόν στρατηγικά πλήγματα κατά του Ισραήλ θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα καταστροφικά. Ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας Άκραμ Χαρίφ πιστεύει ότι θα μπορούσε να κοστίσει στο Ισραήλ περίπου 20-30 δισεκατομμύρια δολάρια για να αμυνθεί απέναντι σε μια μεγάλη ιρανική επίθεση.

Ευπάθεια του ενεργειακού τομέα του Ισραήλ

Εκτός από τις ευάλωτες εγκαταστάσεις του ηλεκτρικού δικτύου, αναμένονται επιθέσεις σε τρία υπεράκτια κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ – Λεβιάθαν, Ταμάρ και Καρίς – που τροφοδοτούν τις περισσότερες μονάδες παραγωγής ενέργειας του κράτους. Το κοίτασμα Ταμάρ έχει κλείσει προσωρινά λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, δεδομένης της εγγύτητάς του στην εμπόλεμη Λωρίδα της Γάζας. Αλλά καθώς οι εντάσεις Ισραήλ-Χεζμπολάχ αυξάνονται, το Ισραήλ μπορεί να αναγκαστεί να κλείσει και τα τρία πεδία. Σε μια τέτοια περίπτωση, το Ισραήλ θα μπορούσε να στραφεί στην ενέργεια από ντίζελ και άνθρακα, αλλά τα αποθέματα αυτά είναι ήδη περιορισμένα και οι αλυσίδες εφοδιασμού μπορούν εύκολα να διαταραχθούν στη Μεσόγειο, όπως έχει ήδη συμβεί στην Ερυθρά Θάλασσα.

Πολλοί από τους παραδοσιακούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα και ντίζελ του Ισραήλ έχουν καταργηθεί σταδιακά για να πληρούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του ηλεκτρικού δικτύου του Ισραήλ έχει αποδειχθεί προβληματικός, όπως φάνηκε κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Al-Aqsa Flood», με ορισμένες περιοχές να υφίστανται παρατεταμένες διακοπές ρεύματος λόγω των αργών επισκευών, ενώ παρόμοια προβλήματα εμφανίστηκαν αργότερα στον ανήσυχο βορρά.

Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο διαταραχών στον εφοδιασμό με πετρέλαιο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Λιβάνου το 2006, ξένα δεξαμενόπλοια αρνήθηκαν να ελλιμενιστούν σε ισραηλινά λιμάνια λόγω ασφαλιστικών ανησυχιών, και μια παρόμοια κατάσταση θα μπορούσε να προκύψει εάν η Χεζμπολάχ στοχεύσει ξανά τις ισραηλινές υποδομές. Επιπλέον, οι εισαγωγές πετρελαίου του Ισραήλ, κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν μέσω τουρκικών αγωγών, θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο σε περίπτωση που η πολιτική στάση της Τουρκίας αλλάξει.

Ο Γουίντερσοβεν προειδοποιεί, ωστόσο, ότι αν συμβούν όλα τα παραπάνω, ένας ολοκληρωτικός πόλεμος θα είναι σχεδόν εγγυημένος: “Η έλλειψη ισραηλινής παραγωγής φυσικού αερίου θα πλήξει και την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Να περιμένετε και κάποιες αιγυπτιακές-ιορδανικές στρατιωτικές ενέργειες, όχι κατά του Ισραήλ, αλλά κατά της Χεζμπολάχ-Ιράν-Χαμάς. Χωρίς ισραηλινό φυσικό αέριο, τα φώτα σβήνουν και στο Κάιρο και στο Αμμάν”.

Μπλακ άουτ εν μέσω εμφύλιων ταραχών

Πράγματι, σχεδόν τα τρία τέταρτα της ισραηλινής παραγωγής φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν αποστέλλονται μέσω αγωγού στην Αίγυπτο και το υπόλοιπο στην Ιορδανία, ενώ σχεδόν το 70% της ιορδανικής κατανάλωσης τροφοδοτείται από το Ισραήλ.

Σε ένα χειρότερο σενάριο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τον ενεργειακό τομέα του Ισραήλ, ιδίως για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι δυσοίωνες. Η ενίσχυση της ασφάλειας του δικτύου θα διαρκέσει αρκετά χρόνια και θα απαιτήσει δαπανηρές επενδύσεις σε υποδομές.

Αυτό εγείρει ανησυχίες για τον αντίκτυπο στον ευρύτερο πληθυσμό του Ισραήλ, ο οποίος, σε αντίθεση με τους Παλαιστίνιους, δεν είναι συνηθισμένος σε διακοπές ρεύματος και ελλείψεις ενέργειας. Σε αυτό δεν λαμβάνεται καν υπόψη η εσωτερική πολιτική αναταραχή που περιβάλλει σήμερα το κράτος κατοχής, καθώς η πιο εξτρεμιστική κυβέρνηση του Ισραήλ αποτυγχάνει να καταλήξει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τη Χαμάς.

Ενώ τέτοιες διαταραχές θα επηρέαζαν αναμφίβολα το ηθικό, ο Γουίντερσοβεν υποστηρίζει ότι η ευρεία αποθράσυνση μεταξύ των Ισραηλινών κατά τη διάρκεια ενός πολέμου είναι απίθανη. Αντίθετα, πιστεύει ότι οι επιθέσεις από τη Χεζμπολάχ, το Ιράν ή τη Χαμάς θα σκληρύνουν την υποστήριξη της κοινής γνώμης για την ήττα τους, με πολλούς Ισραηλινούς να υποστηρίζουν ήδη τον πόλεμο στη Γάζα. Όμως ούτε ο χρόνος ούτε η ικανότητα να επισκευάσει τις κατεστραμμένες υποδομές είναι με το μέρος του Ισραήλ και οποιαδήποτε καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των ευρέων τρωτών σημείων των υποδομών του θα αποδειχθεί δαπανηρή.

Πηγή:The Cradle