Η άδοξη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ

Ένα κόμμα που πριν από λίγα χρόνια ασκούσε εξουσία, υιοθετώντας αριστερή κατεύθυνση και στο οποίο ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας είχε εναποθέσει ελπίδες και προσδοκίες, έχει φτάσει σε πλήρη απαξίωση και γελοιοποίηση από έναν ομογενή που ήρθε στη χώρα για τουρισμό. Αυτός βρήκε την πόρτα της Κουμουνδούρου ανοιχτή και πρόθυμους υποστηρικτές να τον υποδεχθούν, χωρίς καμία ευαισθησία για τον κόσμο που έχει παγιδευτεί, οδηγώντας το κόμμα με μαθηματική ακρίβεια προς την εξαφάνιση. Η τελευταία δημοσκόπηση του Αυγούστου έδειξε ότι βρίσκεται στην πέμπτη θέση με μόλις 8,3%, ένα ιστορικά χαμηλό ποσοστό που αναμένεται να υποχωρήσει ακόμη περισσότερο.

Οι δημοσιογράφοι που καλύπτουν τις δραστηριότητες του κόμματος και των στελεχών του παραπονιούνται για υπερβολική εργασία, καθώς σχεδόν καθημερινά αναγκάζονται να ασχολούνται με αρνητικά γεγονότα, μικρά ή μεγάλα, που φαίνεται να μην έχουν τέλος. Όλα δείχνουν ότι το φινάλε θα είναι άδοξο και αναξιοπρεπές για ένα κόμμα που φιλοδοξούσε να αποτελέσει την προοδευτική εναλλακτική απέναντι στη δεξιά διακυβέρνηση της χώρας. Αυτή η κυβέρνηση, αν και βρίσκεται σε αποδρομή, έχει έναν σταθερό σύμμαχο, τον ΣΥΡΙΖΑ, τόσο υπό τη σημερινή όσο και υπό τη χθεσινή ηγεσία του. Διότι το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες.

Όλα ξεκίνησαν το μακρινό 2012-2013, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να προσελκύσει μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες που είχαν υποστεί σοβαρές συνέπειες από τα μνημόνια και την έντονη κρίση, την οποία δεν προκάλεσε ο ίδιος, αλλά οι δύο κύριοι πυλώνες του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος που εναλλάσσονταν στην εξουσία. Ο ΣΥΡΙΖΑ, έτσι κι αλλιώς, θα ερχόταν στην εξουσία· η απόγνωση, η απελπισία και το κύμα αγανάκτησης θα τον οδηγούσαν εκεί, ανεξαρτήτως του ποιος θα ήταν στην ηγεσία του ή ποιες πολιτικές θα υποσχόταν. Όπως έλεγαν παλαιότερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και ο ιδρυτής του, «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». Ο ΣΥΡΙΖΑ θα διαδεχόταν τα δύο χρεοκοπημένα κόμματα εξουσίας. Δεν απαιτούνταν ιδιαίτερη προσπάθεια, αλλά ένα συνεκτικό, προοδευτικό και ρεαλιστικό πρόγραμμα που θα έβγαζε τη χώρα από την κρίση και θα προσέφερε ανάσες στους εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν φτάσει σε απόγνωση.

Ο τότε πρόεδρός του και η ηγετική ομάδα επέλεξαν τον μαξιμαλισμό και τον λαϊκισμό, με συνθήματα που απευθύνονταν στο συναίσθημα και όχι στη λογική. Οι υποσχέσεις δίνονταν με εντυπωσιακή ευκολία και χωρίς κόστος, και εκατομμύρια άνθρωποι πίστεψαν ότι τα μνημόνια θα μπορούσαν να καταργηθούν με ένα άρθρο και έναν νόμο, ενώ οι αγορές που ελέγχουν τον κόσμο θα αναγκάζονταν να υποταχθούν στον ΣΥΡΙΖΑ. Στην πραγματικότητα, αν ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχόταν έστω και τα μισά από όσα είπε, θα κέρδιζε την εξουσία σχεδόν νομοτελειακά.

Ο ίδιος λαϊκισμός, που συνοδεύτηκε από τη συνεργασία με τον ακροδεξιό Καμμένο (παρά τις εναλλακτικές επιλογές), συνεχίστηκε και κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης. Η αλαζονεία στελεχών που για πρώτη φορά βρέθηκαν σε θέσεις εξουσίας ήταν προφανής, και ο αρχηγός, που είχε πάρει τον εαυτό του πολύ πιο σοβαρά απ’ ό,τι η Ιστορία θα ήθελε, κυβέρνησε τη χώρα και το κόμμα του με έναν εντελώς αρχηγικό τρόπο. Παράλληλα, στο κόμμα και στην εξουσία είχαν συγκεντρωθεί μικρά και μεγάλα στελέχη από παλιά, φθαρμένα κόμματα εξουσίας, πολιτικοί γυρολόγοι και απίθανοι τύποι που ισχυρίζονταν με θράσος ότι ανήκουν στην αριστερά, παρά την ιστορία τους. Όποιος περνούσε από τον ΣΥΡΙΖΑ γινόταν καλοδεχούμενος, και ο ηγέτης αποκάλυπτε σταδιακά την αδυναμία του να διαχειριστεί τα στοιχειώδη.

Η εντυπωσιακή πτώση του 2019 από έναν αουτσάιντερ της δεξιάς, με μέτριες και αμφισβητούμενες ικανότητες, αποκαλύπτει την αδυναμία του Τσίπρα. Όσα ακολούθησαν μετά τις εκλογές του 2019 ήταν σχεδόν αναμενόμενα. Όταν ο ηγέτης αποφάσισε να παραιτηθεί –μια αναγκαστική επιλογή–, ο τουρίστας από την Αμερική βρήκε ευνοϊκό έδαφος. Ένα κόμμα που βρισκόταν στα πρόθυρα της διάλυσης, χωρίς τότε κάποιο εναλλακτικό σχέδιο διακυβέρνησης, με στελέχη γεμάτα φιλοδοξίες έτοιμα να υποταχθούν στον διάδοχο, όποιος κι αν ήταν αυτός, και, το πιο σημαντικό, με μια βάση που είχε εκπαιδευτεί πλήρως στον λαϊκισμό, τη δημαγωγία και τον απόλυτο αρχηγισμό. Ο Κασσελάκης, με τη στήριξη ευέλικτων στελεχών, κατέκτησε ένα κόμμα από μέλη που δεν είχαν και πολλές απαιτήσεις. Ήταν εντυπωσιακά εύκολο, όπως αποδείχθηκε.

Όσα ακολούθησαν είναι γνωστά σε όλους: ο τουρίστας αποδείχθηκε εξαιρετικά φιλόδοξος αλλά και θεαματικά ανίκανος να επιτελέσει οτιδήποτε, οι διασπάσεις διαδέχονται η μία την άλλη, κάθε στέλεχος θεωρεί τον εαυτό του ιδιοκτήτη του κόμματος και της αριστερής κληρονομιάς, ενώ δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα διακυβέρνησης. Ο αρχηγός, με εμφανή ελλείμματα, προσπαθεί να υποδυθεί τον αριστερό, χαρακτηρίζοντας παράλληλα το ΝΑΤΟ ως ιερή συμμαχία, ενώ πριν εκλεγεί, καμία δημοσιογραφική έρευνα δεν ενημέρωσε την κοινωνία για το παρελθόν του. Ο Κασσελάκης φαίνεται ότι θα οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε πλήρη διάλυση, ο Παππάς θα πιστεύει ότι ο διορισμός του θα του δώσει ουσιαστικό ρόλο, και ο Πολάκης θα εκφράζει την δυσαρέσκειά του προς τον πρόεδρό του, γαυγίζοντας πολιτικά.