Η στρατηγική υπομονής του Ιράν πιέζει το Ισραήλ

Μετά τη στοχευμένη δολοφονία του επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, από το Ισραήλ στην καρδιά της Τεχεράνης στα τέλη Ιουλίου, οι εικασίες για το πώς το Ιράν θα ανταποδώσει στρατηγικά παραμένουν…

Αρκετοί αξιωματούχοι εντός της Ισλαμικής Δημοκρατίας έχουν ορκιστεί σκληρή απάντηση, φτάνοντας μέχρι τα ανώτερα κλιμάκια εξουσίας του Ισραήλ, με τον ανώτατο ηγέτη της χώρας Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ να δηλώνει μάλιστα: «Θεωρούμε καθήκον μας να εκδικηθούμε για το αίμα του».

Ένας πόλεμος φθοράς

Καθώς η κατάσταση εξελισσόταν, έγινε σαφές σε όσους δεν ήταν εξοικειωμένοι με τον τρόπο δράσης του Ιράν ότι η Τεχεράνη δεν θα ενεργούσε απερίσκεπτα ή γρήγορα. Αντιθέτως, η συλλογική απάντηση του Άξονα Αντίστασης της περιοχής θα ήταν μετρημένη και στρατηγική, με ορισμένους αξιωματούχους να προτείνουν ακόμη και μια πολύ καθυστερημένη ιρανική απάντηση.

Ο Αλί Μοχάμεντ Νάινι, εκπρόσωπος του Σώματος Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), σημείωσε τον περασμένο μήνα: «Ο χρόνος είναι υπέρ μας και η περίοδος αναμονής για αυτή την απάντηση θα μπορούσε να είναι μεγάλη». Ο Αλί Μπαγκέρι Κανί, τότε εκτελών χρέη υπουργού Εξωτερικών, διατύπωσε ομοίως την άποψη ότι το Ιράν θα προβεί σε αντίποινα την «κατάλληλη στιγμή» και με τον «κατάλληλο» τρόπο.

Μετά τα αντίποινα του Ιράν τον Απρίλιο εναντίον του εμπορικού κράτους – ως απάντηση στις επιθέσεις στο προξενείο του στη Δαμασκό – ο διευθυντής εκστρατείας της ΜΚΟ Avaaz, Φαντί Κουράν, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παραλλήλισε την ιρανική απάντηση με ένα masterclass στρατιωτικής στρατηγικής που παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Παρόμοια με ένα υποθετικό αεροσκάφος stealth των ΗΠΑ που αποκαλύπτει τις δυνατότητές του, ο Κουράν δήλωσε ότι η χρήση συμβατικών όπλων από το Ιράν τον Απρίλιο ανάγκασε το Τελ Αβίβ να εκθέσει τις αντιπυραυλικές του άμυνες, παρέχοντας στο Ιράν πολύτιμες πληροφορίες για μελλοντικές επιθέσεις. Σημείωσε επίσης: “Ο Νετανιάχου και η ισραηλινή κυβέρνηση προτιμούν έναν γρήγορο πόλεμο όπου μπορούν να τραβήξουν την Αμερική. Οι Ιρανοί προτιμούν έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς που αφαιρεί από το Ισραήλ τις αποτρεπτικές του δυνατότητες και το καθιστά σύμμαχο για τους Άραβες και τις ΗΠΑ που κοστίζει πολύ ακριβά”. 

Τα σχόλια του Κουράν ρίχνουν φως σε μια κρίσιμη αλλά συχνά παραγνωρισμένη πτυχή του σκιώδους πολέμου στον οποίο εμπλέκονται το Ιράν, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ: τους πραγματικούς στρατηγικούς στόχους του Ιράν και των συμμάχων του σε έναν ακανόνιστο πόλεμο.

Αρκετούς μήνες πριν από τα άμεσα αντίποινα του Ιράν κατά του Ισραήλ, υπήρξε μια επίθεση στο αμερικανικό στρατιωτικό φυλάκιο Tower 22 στα σύνορα Ιορδανίας-Συρίας από την ιρακινή αντιστασιακή φατρία Kataib Hezbollah, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο τριών Αμερικανών στρατιωτών και τον τραυματισμό άλλων 35.

Στη συνέχεια, λίγες ημέρες πριν από τη δολοφονία του Χανίγια, ο στρατός που πρόσκειται στην Ανσαράλαχ της Υεμένης εξαπέλυσε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος κοντά στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Τελ Αβίβ, σκοτώνοντας έναν Ισραηλινό και τραυματίζοντας άλλους 10.

Και οι δύο επιθέσεις εντάσσονται στη γενικότερη στρατηγική του Ιράν, η οποία περιλαμβάνει τη στόχευση ζωτικής σημασίας υποδομών ασφαλείας, στρατιωτικών και ενεργειακών υποδομών στο Ισραήλ. Αυτές οι τακτικές έχουν σχεδιαστεί όχι μόνο για να βλάψουν τους πόρους του κράτους κατοχής, αλλά και για να στείλουν κύματα πανικού στην κυβέρνηση και τον πληθυσμό του, σε κάτι που μπορεί να περιγραφεί καλύτερα ως γνωστικός πόλεμος.

Υπονόμευση της ενεργειακής ασφάλειας του Ισραήλ

Το Ιράν και οι σύμμαχοί του έχουν προηγουμένως αποδείξει την ικανότητά τους να διαταράσσουν τις ζωτικής σημασίας ενεργειακές υποδομές του Ισραήλ. Το 2022, η Χεζμπολάχ έστρεψε μη επανδρωμένα αεροσκάφη προς το πεδίο φυσικού αερίου Karish του Ισραήλ, κυρίως για να δείξει ότι μπορούσε. Το Ισραήλ αγωνίστηκε να αναχαιτίσει αυτές τις προσπάθειες και η απειλή αυτή παραμένει – μια παρόμοια παραβίαση έγινε μόλις πριν από ένα μήνα.

Η εξάρτηση του Ισραήλ από τις πλατφόρμες φυσικού αερίου, ιδίως τις Tamar, Karish και Leviathan, οι οποίες προμηθεύουν περίπου το 70% του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθιστά τις εγκαταστάσεις αυτές ιδιαίτερα ευάλωτες. Όπως ανέφερε ένας Ισραηλινός αξιωματούχος της ενέργειας, «οι εξέδρες φυσικού αερίου είναι ευαίσθητες και όταν μια εξέδρα είναι ενεργή, μπορεί να μετατραπεί σε ωρολογιακή βόμβα».

Ο έλεγχος των στρατηγικών λιμανιών από το Ισραήλ, είτε μέσω άμεσης κατοχής είτε μέσω συμμαχιών με γειτονικές χώρες, ιδίως γύρω από το στενό Bab al-Mandab, είναι ένας άλλος τομέας ανησυχίας για το Τελ Αβίβ.

Η είσοδος στην Ερυθρά Θάλασσα είναι ζωτικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο και τα πρόσφατα γεγονότα έχουν δείξει ότι πρόκειται για ένα ακόμη πεδίο μάχης στη στρατηγική του Ιράν. Η είσοδος της Υεμένης στη σύγκρουση και η ικανότητά της να μπλοκάρει τα εμπορικά πλοία που προορίζονται για τα ισραηλινά λιμάνια έχουν επηρεάσει σοβαρά την οικονομία του Ισραήλ.

Για παράδειγμα, ο αποκλεισμός της Ερυθράς Θάλασσας προκάλεσε μείωση της ναυτιλιακής κίνησης κατά 85% στο ισραηλινό λιμάνι του Εϊλάτ, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλό του, Γκίντεον Γκόλμπερτ. Αυτή η απότομη μείωση του εμπορίου οδήγησε σε σημαντικές οικονομικές απώλειες, αναγκάζοντας τελικά το λιμάνι να χρεοκοπήσει και να κλείσει. Ο αποκλεισμός αυτός, μαζί με τις απεργίες στα ισραηλινά πλοία, αποτελεί σημαντική απειλή όχι μόνο για το Ισραήλ αλλά και για το παγκόσμιο εμπόριο μέσω ενός από τους σημαντικότερους θαλάσσιους διαδρόμους στον κόσμο.

Η μετατόπιση του Ιράν από τη διπλωματική στη στρατιωτική στάση

Στον απόηχο της δολοφονίας του Χανίγια, το Ισραήλ προσπάθησε να πλαισιώσει το γεγονός ως μια μυστική επιχείρηση ασφαλείας, αλλά το Ιράν το θεώρησε ως μια ανοιχτή πράξη στρατιωτικής επίθεσης που παραβίασε την κυριαρχία του και δικαιολογούσε αντίποινα.

Ο εμπειρογνώμονας σε ιρανικές υποθέσειςΑχμέντ Φαρούκ λέει στο The Cradle ότι ενώ το Ιράν πρέπει να λάβει υπόψη του τον ευρύτερο γεωπολιτικό αντίκτυπο στην απάντησή του, η διπλωματία μπορεί να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Μακροπρόθεσμα, η στρατιωτική στάση της Τεχεράνης θα μπορούσε να αλλάξει σημαντικά, ιδίως με την πιθανότητα πυρηνικής αποτροπής να έρχεται σε πιο έντονη εστίαση. Η έξοδος του Ιράν από την ασάφεια που περιβάλλει το πυρηνικό του πρόγραμμα και η πρόοδός του προς τις πυρηνικές ικανότητες θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν τη στρατηγική δυναμική της περιοχής.

Ένα από τα πιο επικίνδυνα σενάρια για το κατοχικό κράτος είναι η πιθανότητα η απάντηση του Ιράν να εμπλέξει όλους τους περιφερειακούς συμμάχους του σε μια συντονισμένη και παρατεταμένη πολυμέτωπη σύγκρουση. Με τις εσωτερικές διαιρέσεις να αυξάνονται εντός του πολιτικού και στρατιωτικού κατεστημένου του Ισραήλ, ιδίως όσον αφορά τους βόρειους εβραϊκούς οικισμούς που συνορεύουν με τον Λίβανο, σε συνδυασμό με την πεισματική άρνηση της κυβέρνησης να καταλήξει σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τη Χαμάς, η κατάσταση γίνεται όλο και πιο επισφαλής.

Ο παρατεταμένος αγώνας του Ισραήλ στη Γάζα, που πλησιάζει πλέον τον ένα χρόνο, δεν έχει καταφέρει να αποφέρει καμία σημαντική στρατηγική νίκη, ενώ το κράτος κατοχής υποφέρει από τις απώλειες, την παγκόσμια αποδοκιμασία και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του πληθυσμού του για τον πόλεμο.

Αυτές οι εσωτερικές πιέσεις, σε συνδυασμό με την απειλή εξωτερικής κλιμάκωσης, ωθούν το Ισραήλ προς ένα κρίσιμο σημείο καμπής. Το ευρέως διαδεδομένο αίσθημα μεταξύ των Ισραηλινών είναι ότι δεν μπορούν πλέον να αντέξουν να ζουν υπό τη συνεχή απειλή επιθέσεων, τόσο από το νότο όσο και από το βορρά, ούτε καν τις προοπτικές εκτεταμένων ενεργειακών διακοπών. Και κάθε μέρα που περνάει χωρίς αντίποινα του Ιράν, η πίεση αυτή μόνο αυξάνεται.

Πηγή: The Cradle. Militaire