«Tutto Brucia – Ολα Στάχτη» στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Υπάρχουν ζωές που μετράνε περισσότερο και άλλες λιγότερο; Κάποιες ζωές που χάνονται αξίζουν τον θρήνο, ενώ άλλες όχι; Ποτέ άλλοτε -όσο σήμερα- ο θρήνος δεν αποτέλεσε ένα τόσο βαθιά πολιτικό ζήτημα. «Θρηνώ για τους γιους που πέθαναν στον πόλεμο, για τις γυναίκες που έγιναν σκλάβες, για τη χαμένη ελευθερία. Ω, αγαπημένα πλάσματα, ελάτε πίσω, ελάτε, ελάτε και πάρτε μας μακριά!». Η Εκάβη ψιθυρίζει τα λόγια αυτά, καθώς η μουσική συμπλέκεται με τους στίχους από το μοιρολόι και η Πολυξένη σκίζει τον αέρα με ένα βαρύ μαχαίρι κι ένα δρεπάνι, όπως ακριβώς συνέβαινε στις τελετές μαζικού θρήνου στη Βόρεια Ευρώπη που στις μέρες μας έχουν εκλείψει. Η εικόνα αυτή αρκεί για να μας εισάγει στο Tutto Brucia (Ολα Στάχτη), έργο εμπνευσμένο από τις Τρωάδες του Ευριπίδη, αλλά και από τα κείμενα του Jean Paul Sarte και των φιλοσόφων- ανθρωπολόγων, Judith Butler, Ernesto De Martino, Edoardo Viveiros de Castro, NoViolet Bulawayo, Donna Haraway. Μέσα από τον θρήνο της Εκάβης, τον προφητικό λόγο της Κασσάνδρας, την κραυγή της Πολυξένης, την επίκληση της Ανδρομάχης στους νεκρούς, τη βία που υπέστη η Ελένη, την ευθραυστότητα του σώματος ενός παιδιού, του Αστυάνακτα, δίνεται φωνή στα πιο εκτεθειμένα και ευάλωτα πλάσματα και ο θεατής προσκαλείται να περάσει από τη συμπόνια και τον τρόμο, για να φτάσει στην κάθαρση. Ο θρήνος απλώνεται απ’άκρη – σ’άκρη στη «Μαύρη Μεσόγειο» που τότε -όπως και τώρα- είναι το «θέατρο» των κατα-κτήσεων της αποικιοκρατικής Ευρώπης, της μετανάστευσης και της διασποράς. Ανάμεσα στα ερείπια ενός τόπου άδειου και διαλυμένου, μέσα σε ένα τραγικό σκηνικό, όπου οι ηρωίδες, καλυμμένες με λάσπη και συντρίμμια, με σώματα νεκρών, περνούν μέσα από τον βαθύ πόνο. Και είναι στο σημείο αυτό ακριβώς που εγείρεται το ερώτημα της ευαλωτότητας της ανθρώπινης φύσης και των «φαντασμάτων» που την (μας) πολιορκούν. Μέσα από τον βαθύ πόνο οι ηρωίδες μεταμορφώνονται σε κάτι άλλο από αυτό που είναι: σε σκύλες ή σε πέτρες ή σε ακόμη και σε τρεχούμενο νερό, καθώς επεξεργάζονται τον πόνο που υπέστησαν. Μία μεταμόρφωση, μια μετάλλαξη που ανοίγεται σε άλλες πιθανές μορφές. Και καλεί τους ανθρώπους να συμμετάσχουν σε αυτό το παιχνίδι μεταλλάξεων.