Μονόδρομος θα είναι το ακριβότερο διόδιο κατά τις ώρες αιχμής στην Αττική Οδό τα επόμενα χρόνια, εάν δεν υπάρξουν άμεσα λύσεις που θα απορροφήσουν την όλο και αυξανόμενη κυκλοφοριακή συμφόρηση. Τη διάσταση του κυκλοφοριακού προβλήματος της Αθήνας έδωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Θάνος Τσιάνος, στο πλαίσιο του ITC2024, διαβλέποντας σημαντική επιδείνωση στη δεκαετία, ακόμα και με διπλασιασμό του χρόνου κάλυψης των διαδρομών στην πόλη.
Επί του παρόντος, η κίνηση στους δρόμους είναι για αρκετές ώρες της ημέρας ασφυκτική, χωρίς να είναι προβλέψιμη. Οι ώρες αιχμής έχουν επεκταθεί και συχνά «μπλοκάρουν» ακόμα και οι γειτονιές, καθώς οι οδηγοί αναζητούν διόδους διαφυγής από κεντρικούς άξονες.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, στο κέντρο της Αθήνας η μέση ταχύτητα είναι 18 χλμ./ώρα κατά την πρωινή αιχμή. Κι ενώ οι υποδομές της πόλης είναι φτιαγμένες για 1 εκατ. οχήματα, το 2022 κυκλοφορούσαν στην Αττική 3.179.189 οχήματα ιδιωτικής χρήσης, που αντιστοιχούν στο 74% του συνολικού στόλου.
Μετρό και «πράσινος» δακτύλιος Η ραγδαία αύξηση της κίνησης που είχε προβλεφθεί για τη δεκαετία του 2010 ανακόπηκε εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, επέστρεψε όμως το 2019 δριμύτερη και, μετά το διάλειμμα της πανδημίας, κάνει την καθημερινότητα των Αθηναίων μαρτύριο. Προβλέποντας ότι η συμφόρηση θα εντείνεται διαρκώς, κ. Τσιάνος έθεσε ως προτεραιότητα τις νέες επεκτάσεις του μετρό, σημειώνοντας ότι «όπως έχει αποδειχθεί διεθνώς, το μετρό είναι μία επένδυση όπου το κράτος έχει ένα όφελος τέσσερις με πέντε φορές της αρχικής επένδυσης».
Είναι ενδεικτικό ότι χάρη στο εν λειτουργία δίκτυο μετρό της Αθήνας, σήμερα στους δρόμους βγαίνουν περίπου 180 χιλιάδες Ι.Χ. λιγότερα, ενώ με την υπό κατασκευή πρώτη φάση της Γραμμής 4 θα μειωθεί περαιτέρω η κυκλοφορία των αυτοκινήτων κατά 53.000 ημερησίως.
Για την αποσυμφόρηση, πάντως του κέντρου της πόλης, πάγια θέση του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων είναι ότι ο δακτύλιος είναι ένα παρωχημένο μέτρο, που πρέπει να επανεξεταστεί, στην κατεύθυνση ενός «πράσινου» δακτυλίου, με κριτήρια περιβαλλοντικά και κυκλοφοριακά. Όπως επισήμανε ο κ. Τσιάνος, σήμερα στον εσωτερικό δακτύλιο της Αθήνας εισέρχονται μισό εκατομμύριο οχήματα.
«Θα πρέπει να τεκμηριώσουμε πόσα Ι.Χ. μπορούν να εισέρχονται στο κέντρο και ανά τριετία να μπορούμε να μεταβάλλουμε τα όρια των ρύπων», εξήγησε, υπογραμμίζοντας όμως ότι χρειάζεται χρόνο προετοιμασίας τουλάχιστον τριετίας για την εφαρμογή του. Παράλληλα, ο ΣΕΣ έχει προτείνει την επέκταση της ελεγχόμενης στάθμευσης στον δήμο Αθηναίων, ώστε να περιοριστεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα.
Αττική Οδός: διόδια και επεκτάσεις Όσο για την Αττική Οδό, που από τις αρχές του 2000 έχει αλλάξει τον μεταφορικό χάρτη της πρωτεύουσας, αυτή παρουσιάζει ήδη κυκλοφοριακή συμφόρηση σε ώρες αιχμής, η οποία όπως προέβλεψε ο κ. Τσιάνος θα αυξηθεί τόσο χρονικά όσο και σε τμήματα του άξονα. Δεδομένης, δε, της μείωσης του διοδίου από τις 6 Οκτωβρίου στα 2,50 ευρώ από 2,80 ευρώ που είναι σήμερα, η αύξηση της κίνησης θα ευνοηθεί.
«Εάν δεν υπάρξει μία κατάλληλη τιμολογιακή πολιτική, έτσι ώστε στις ώρες αιχμής ο χρήστης να πληρώνει περισσότερο και στη μη αιχμή λιγότερο, σε συνδυασμό με την επέκταση και αναβάθμιση του προαστιακού, τότε θα είμαστε όλοι κολλημένοι στην κίνηση», προέβλεψε ο επικεφαλής του ΣΕΣ, εκτιμώντας η εν λόγω εξέλιξη θα έρθει στο άμεσο μέλλον. Υπενθυμίζεται ότι ένα μοντέλο χρεώσεων βάσει των ωρών αιχμής είχε προτείνει και το ΤΑΙΠΕΔ, στο πλαίσιο του διαγωνισμού για τη νέα σύμβαση παραχώρησης, το οποίο όμως απορρίφθηκε, τουλάχιστον για την πρώτη πενταετία.
Την ίδια ώρα, οι ειδικοί συνομολογούν ότι είναι απαραίτητες οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού, που έχουν πολλάκις εξαγγελθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά κολλάνε στην εξασφάλιση χρηματοδότησης. Αξιοποιώντας το εργαλείο των προτύπων προτάσεων, που προβλέπει τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα, οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις και Άβαξ κατέθεσαν, τον Μάιο του 2023, ενιαία πρόταση για τις επεκτάσεις σε Λαύριο και Ραφήνα και τη σύνδεση της περιφερειακής Υμηττού με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέσω της αστικής σήραγγας Ηλιούπολης. Το τελευταίο έργο θεωρείται κρίσιμο για τη κυκλοφορία από/προς τον νέο πόλο του Ελληνικού. Πρόκειται για μία πρόταση παραχώρησης, με το εκτιμώμενο από την αγορά κόστος να υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ.
Ως η «νούμερο ένα» λύση, πάντως, για το λεκανοπέδιο, θεωρείται η οδική σύνδεση Ελευσίνας – Οινοφύτων, που θα αποσυμφορήσει τον Κηφισό. Και για αυτό το έργο κατατέθηκε πρότυπη πρόταση από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Το κόστος του υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ. Επιθυμία του αρμόδιου υπουργείου θα ήταν αυτό να συνοδευτεί και από σιδηροδρομική σύνδεση με το Θριάσιο.