Ηλεκτρική διασύνδεση: Προβληματίζουν τα ψιλά γράμματα του κυπριακού «ναι»

Στη προγραμματισμένη για σήμερα το πρωί συνάντηση Μητσοτάκη – Χριστοδουλίδη, η οποία πραγματοποιείται μέσα σε κλίμα δυσαρέσκειας και απογοήτευσης που έχουν προκαλέσει στην Αθήνα τα «ψιλά γράμματα» της απόφασης του υπουργικού συμβουλίου της Κύπρου, επικεντρώνεται το ενδιαφέρον για την πορεία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η Αθήνα προσέρχεται στη σημερινή συνάντηση κορυφής σε μια ύστατη προσπάθεια διάσωσης του έργου, θέτοντας ως κόκκινη γραμμή για την επίτευξη μιας οριστικής συμφωνίας την ύπαρξη ρυθμιστικού πλαισίου, που να διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του και τη συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο Great Sea Interconnector με 100 εκατ. ευρώ, ζητήματα που είχαν προσυμφωνηθεί από τις αρχές του μήνα.

Οι αρμόδιες ελληνικές αρχές, όταν την Τρίτη το βράδυ παρέλαβαν την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Κύπρου, διαπίστωσαν έκπληκτες ότι αυτή παραπέμπει την απόφαση για τη μετοχική συμμετοχή της Κυπριακής ∆ημοκρατίας στο έργο για την 1/12/ 2024, την οποία, όπως σημειώνει, θα λάβει μετά την αξιολόγηση της μελέτης κόστους – οφέλους από την ΕΤΕΠ.

Για την Αθήνα, αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος εξακολουθεί να αμφισβητεί την ωφελιμότητα του έργου και αυτό που φρόντισε να κάνει σαφές χθες ήταν ότι δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει να βάζει χρήματα σε ένα έργο που δεν είναι αποδεκτό και από τις δύο πλευρές. «Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις είναι σαν το ταγκό, πρέπει να θέλουν και οι δύο να το χορέψουν», ανέφερε χαρακτηριστικά χθες ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος με εμφανή δυσαρέσκεια για τη στάση της Κύπρο.

«Εχουμε ξοδέψει 160 εκατ. ευρώ και δεν πρόκειται να βάλουμε ούτε ένα ευρώ παραπάνω χωρίς τη συμμετοχή και των δύο πλευρών στο έργο», τόνιζε επίσης, επισημαίνοντας ότι για την Ελλάδα η μετοχική συμμετοχή της Κύπρου είναι θεμελιώδες ζήτημα.

Κυβερνητικές πηγές μετέφεραν επίσης χθες ότι η Κύπρος δεν έχει δεσμευθεί ρητά ούτε για την κάλυψη των 125 εκατ. ευρώ που συμφωνήθηκε για την κατασκευαστική περίοδο του έργου και στην οποία αναφέρθηκε με δηλώσεις του την Τρίτη ο υπουργός Ενέργειας κ. Παπαναστασίου. Η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, όπως σημειώνουν, αναφέρεται σε ποσό «μέχρι 125 εκατ. ευρώ».

Πέραν αυτού, διαπίστωσαν ότι η Κύπρος με την απόφαση του υπουργικού συμβουλίου θέτει νέες απαιτήσεις, που ανατρέπουν τη διασυνοριακή κατανομή κόστους του έργου (Cross Border Cost Allocation), γνωστή ως CBCA, μεταφέροντας αυθαίρετα μεγαλύτερες επιβαρύνσεις στην Ελλάδα. Η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου αναφέρει ότι στην περίπτωση που το τελικό κόστος του έργου ξεπεράσει το προϋπολογιζόμενο του 1,94 δισ. ευρώ, τότε το επιπλέον κόστος θα επιμεριστεί ισόποσα (50%-50%) στις δύο χώρες. Το CBCA προβλέπει αναλογία 37% για την Ελλάδα και 63% για την Κύπρο ως άμεσα ωφελούμενη χώρα από το έργο, ενώ η Ελλάδα έχει ήδη αποδεχθεί σε μια ένδειξη καλής θέλησης και προκειμένου να αμβλυνθούν οι ανησυχίες της Κύπρου για το γεωπολιτικό ρίσκο, να αναλάβει κατά 50% των δαπανών σε περίπτωση που το έργο σταματήσει για λόγους που δεν ελέγχονται από τον φορέα υλοποίησης.

Ολα δείχνουν ότι η εμβληματική και γεωπολιτικής σημασίας διασύνδεση που σχεδιάστηκε για να βγάλει την Κύπρο από την ενεργειακή απομόνωση εξακολουθεί να βρίσκεται επί ξυρού ακμής. Η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Τρίτης σκόρπισε και τα τελευταία ψήγματα αισιοδοξίας. «Μόνο ένα θαύμα θα μπορούσε να φέρει την ανατροπή», έλεγαν χθες αρμόδιοι παράγοντες. Η συνέχιση ενός «μπρα ντε φερ» διαρκείας εκτιμάται αυτή τη στιγμή ως το πιθανότερο σενάριο, δεδομένου ότι είναι δύσκολο κάποια πλευρά να αναλάβει το κόστος να το βγάλει οριστικά από την «πρίζα».

Πάντως και οι δύο πλευρές προετοιμάζονται, σύμφωνα με πληροφορίες, και για το σενάριο του ναυαγίου. «Υπάρχει πάντα plan B και το έχουμε εξετάσει», δηλώνουν στην «Κ» αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, χωρίς να μπαίνουν σε λεπτομέρειες, πέραν της γενικής τοποθέτησης ότι «αυτό σημαίνει μεγάλες περιπέτειες», υπονοώντας δικαστικές διαμάχες, εξέλιξη που θα δοκιμάσει τις διακρατικές σχέσεις των δύο χωρών.

Εντονη είναι η ανησυχία και για τη στάση που θα κρατήσει η Nexans, ανάδοχος της κατασκευής του καλωδίου έναντι συμβολαιοποιημένου τιμήματος 1,4 δισ. ευρώ. Η γαλλική εταιρεία έχει προχωρήσει σε αναστολή εργασιών και βάσει της σύμβασης, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα μεταφέρονται από κυβερνητικής πλευράς, θα μπορούσε να διεκδικήσει για κάθε ημέρα που περνάει 1 εκατ. ευρώ. Η Νexans εμφανίζεται να τηρεί διαλλακτική στάση μέχρι σήμερα λόγω και της σοβαρής επίπτωσης του έργου στη μετοχή της, καθώς αντιστοιχεί σε πάνω από 20% του ανεκτέλεστου υπολοίπου της, κανείς ωστόσο δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι θα συνεχίσει να κρατάει αυτή τη στάση αναμονής…