Συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν με στόχο τη διατήρηση λεπτών ισορροπιών

Σε μια προσπάθεια διατήρησης λεπτών ισορροπιών, καθώς η διαδικασία προσέγγισης αποδεικνύει καθημερινά τα όριά της, και με τη βούληση και των δύο πλευρών να διατηρήσουν τη «μη ένταση», αναμένεται πιθανότατα να συναντηθούν την Τρίτη στη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.

Η συγκεκριμένη συνάντηση είχε προαναγγελθεί από τους δύο ηγέτες κατά την τελευταία τους συνάντηση στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Σκοπός της είναι να καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα των επόμενων επαφών στο πλαίσιο του Πολιτικού Διαλόγου, της Θετικής Ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), που θα προετοιμάσουν ουσιαστικά τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, το οποίο αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην Τουρκία, πιθανότατα τον Δεκέμβριο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν δεν θα δοθεί το «σήμα» στους δύο υπουργούς Εξωτερικών για να προχωρήσουν στην επόμενη φάση της διαδικασίας προσέγγισης, η οποία περιλαμβάνει τη συζήτηση, έστω και σε διερευνητικό επίπεδο, του κεντρικού ζητήματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δηλαδή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Οι συνθήκες δεν έχουν «ωριμάσει», κυρίως διότι η αναθεωρητική ατζέντα της Τουρκίας παραμένει αμετάβλητη, γεγονός που καθιστά απαγορευτική την έναρξη τέτοιων συζητήσεων. Ένα πρόωρο αδιέξοδο θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά το σημερινό ήπιο κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών.

Η Τουρκία, αν και τηρεί σε μεγάλο βαθμό το μορατόριουμ αποφυγής προκλήσεων στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να προβάλει τις γνωστές διεκδικήσεις της εις βάρος της Ελλάδας. Αυτές οι διεκδικήσεις αφορούν την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα και ακόμη και τις διεθνείς αρμοδιότητες της χώρας μας στον διεθνή εναέριο χώρο και στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Η επαναφορά και διεύρυνση των «γκρίζων ζωνών», η προσπάθεια επιβολής και προάσπισης του Τουρκολυβικού Μνημονίου στην πράξη, η συνεχής αναφορά στο ζήτημα της αποστρατικοποίησης των νησιών, καθώς και η αμφισβήτηση των διεθνών αρμοδιοτήτων της Ελλάδας εντός του FIR Αθηνών, αποτυπώνουν το δύσκολο τοπίο που επικρατεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις τους τελευταίους μήνες.

Επιπλέον, η Τουρκία θέτει συστηματικά και με έντονο τρόπο το ζήτημα της «τουρκικής μειονότητας» στη Θράκη, με τα κρατικά τουρκικά ΜΜΕ να προβάλλουν την ατζέντα της τουρκικής πολιτικής στην περιοχή. Ο Τ. Ερντογάν αναδεικνύει αυτό το δύσκολο θέμα σε κάθε συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος απαντά σταθερά με απορριπτική στάση.

Το Κυπριακό παραμένει ένα εξαιρετικά περίπλοκο ζήτημα στις ελληνοτουρκικές κορυφαίες συναντήσεις, καθώς η στιγμή της κρίσης πλησιάζει. Μετά από δηλώσεις υποστήριξης για την επίλυση του Κυπριακού, οι συναντήσεις του ΓΓ του ΟΗΕ με τον πρόεδρο Ν. Χριστοδουλίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ε. Τατάρ στο τέλος της εβδομάδας στη Νέα Υόρκη αναμένονται με ενδιαφέρον. Με τα τρέχοντα δεδομένα, φαίνεται ότι τα περιθώρια για τη σύγκληση Τριμερούς συνάντησης και την επανέναρξη των συνομιλιών περιορίζονται σημαντικά.

Οι δύο χώρες έχουν εντελώς διαφορετική στάση σχετικά με το ζήτημα της Γάζας, γεγονός που καθιστά το θέμα αυτό ιδιαίτερα δύσκολο στη Συνάντηση Κορυφής. Ο Τ. Ερντογάν έφτασε στη Νέα Υόρκη με κύριο θέμα στην ατζέντα του τη στήριξη των Παλαιστινίων και την καταδίκη του Ισραήλ, καθώς έχει επενδύσει πολιτικά στην κρίση της Γάζας, επιδιώκοντας να προβάλλει την Τουρκία ως προστάτη όχι μόνο των Παλαιστινίων, αλλά και όλων των «καταπιεζόμενων» μουσουλμάνων. Μάλιστα, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ανώτεροι Τούρκοι αξιωματούχοι επιχείρησαν να κατηγορήσουν την Ελλάδα και την Κύπρο για εμπλοκή στον πόλεμο της Γάζας, υποστηρίζοντας το Ισραήλ και στοχοποιώντας σκόπιμα τις δύο χώρες στα μάτια του μουσουλμανικού κόσμου.

Οι διμερείς επαφές που θα πραγματοποιήσουν στη Νέα Υόρκη τόσο ο Κυρ. Μητσοτάκης όσο και ο Γ. Γεραπετρίτης θα εστιάσουν έντονα στην κρίση στη Μέση Ανατολή και στη Γάζα. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στην εγγύτητα της χώρας μας στην περιοχή, που δημιουργεί κινδύνους, αλλά και σε υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν την κατάσταση.