Art Athina 2024 με έμφαση στο design, την οικολογία, τη βιωσιμότητα και τη συμπερίληψη

Με ενισχυμένη την παρουσία του design και έμφαση στη συμπερίληψη και τη βιωσιμότητα η φετινή διοργάνωση Art Athina 2024 έρχεται για να δώσει το «παρών» στο ετήσιο ραντεβού της με το φιλότεχνο κοινό της πόλης με τη συμμετοχή 71 αιθουσών τέχνης από όλη την Ελλάδα και δέκα ακόμα χώρες – μάλιστα, φέτος είναι διευρυμένη κατά μία μέρα.

Έχοντας, όπως πάντα, κεντρικό άξονα τη σύγχρονη τέχνη, μας αποκαλύπτει τις πρόσφατες προτάσεις γκαλερί και καλλιτεχνών, τις διεθνείς τάσεις και ιστορικά έργα, μια σειρά από παράλληλες εκδηλώσεις και δραστηριότητες, δε, συμπληρώνει και ολοκληρώνει το σημαντικό εικαστικό γεγονός. Πλέον έχει αποδείξει μέσα στα χρόνια ότι παραμένει επάξια μία από τις ιστορικότερες φουάρ της Ευρώπης, πάντα με διοργανωτή τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αιθουσών Τέχνης και υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

«Η Art Athina, που πάντα είχε ως στόχο την προσέγγιση ενός ευρύτερου κοινού, λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στις δύο πλευρές και αυτό που επιθυμούμε με αυτήν τη διοργάνωση είναι η συνέχιση αυτής της προσέγγισης και η υποστήριξη της τέχνης. Άλλωστε, η τέχνη είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας μας».

Για μία ακόμα χρονιά ο εκθεσιακός χώρος του Ζάππειου Μεγάρου, από τις 19 έως τις 23 Σεπτεμβρίου 2024, γίνεται το πεδίο δράσης της ελληνικής, και όχι μόνο, εικαστικής σκηνής, ενώ ενεργοποιούνται αθέατες γωνιές του ιστορικού μεγάρου και του ευρύτερου χώρου που το περιβάλλει, συμπεριλαμβανομένου του παρακείμενου θερινού κινηματογράφου «Αίγλη», όπου θα πραγματοποιηθούν μεταμεσονύχτιες προβολές.

Επίσης, έχει νέα οπτική ταυτότητα που έφτιαξε το δημιουργικό γραφείο G Design Studio και αποτελείται από δύο κεφαλαία α σε διαφορετικές συνθέσεις και χρώματα – στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της έκθεσης έχουν συμβάλει ο Σταύρος Παπαγιάννης και το Stage Design Office.

Ενδιαφέρον έχει η μεταμόρφωση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά του κήπου του Ζαππείου από την BlueCycle χάρη σε ένα πρότζεκτ ειδικά φτιαγμένο για τη φετινή διοργάνωση, στο οποίο συνυπάρχουν το design, η βιωσιμότητα και η αειφόρος ανάπτυξης. Συνδυάζοντας ως πρώτη ύλη ανακυκλωμένα απορρίμματα ψαράδων απ’ όλη την Ελλάδα, χάρη στη ρομποτική τρισδιάστατη εκτύπωση, με χειροποίητες δημιουργίες, προσδίδουν στο λογότυπο της έκθεσης μια διαφορετική πνοή.

Πάντως, έχοντας την πρόθεση να δώσουν έμφαση στην οικολογία, στον εξωτερικό χώρο βρίσκεται ένα λεωφορείο ανακύκλωσης από τα ΑΒ Βασιλόπουλος, ενώ ο εικαστικός Soteur μεταμορφώνει με χιούμορ μια εντυπωσιακή 3D κατασκευή από σακούλα του e-food σε καμβά ύψους 2,5 μέτρων. Στο πλαίσιο των οικολογικών δράσεων είναι και η δημιουργία δοχείων νερού που έφτιαξε το This is Athens ως δώρο για τους καλεσμένους της Art Athina.

Στην αλέα του Ζαππείου, στην είσοδο επί της Αμαλίας, το κοινό υποδέχεται ένα περίπτερο του oίκου Hermès, όπου θα γίνουν εικαστικά και χορευτικά happenings. Το πρόγραμμα της Art Athina 2024, όπως έχει διαμορφωθεί, εκτός του κεντρικού χώρου Main, δίνει έμφαση στο design.

Με τη συνεισφορά γκαλερί και σχεδιαστών που συνδυάζουν εξαιρετικά την ομορφιά των παραδοσιακών ελληνικών τεχνικών με το σύγχρονο, ευφάνταστο και πρωτοποριακό design δημιουργούν μια ποικιλία αντικειμένων ενός ευρύτερου φάσματος αισθητικής υπό την επιμέλεια του Μάνθου Καλούμενου και της Τίνας Δασκαλαντωνάκη (Mare Studio). Όπως εξηγεί στο επιμελητικό του κείμενο ο διευθυντής της Art Athina 2024 Αντώνης Κούρκουλος: «Όλοι οι συμμετέχοντες του τμήματος Design 2024 παραμένουν πιστοί στις αξίες της τέχνης, με αποτέλεσμα την παραγωγή άψογων αντικειμένων που διατρέχουν ένα ευρύ φάσμα αισθητικής».

Στο πλαίσιο των πρότζεκτ, στην ενότητα που επιμελείται η Λουκία Θωμοπούλου υπό τον τίτλο «Έξοδος» εντάσσονται ανεξάρτητοι χώροι τέχνης, μη κερδοσκοπικοί πολιτιστικοί οργανισμοί, αίθουσες που διευθύνονται από καλλιτέχνες, ατελιέ και μικρές νέες γκαλερί από τις πολλές που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα.

Άλλες ενότητες που απαρτίζουν το παράλληλο πρόγραμμα της φουάρ είναι η «Talks» σε επιμέλεια της Ολυμπίας Τζώρτζη, συζητήσεις με κύριο θεματικό άξονα τη σχέση γκαλερί και καλλιτεχνών· η «Video», σε επιμέλεια του Πάνου Γιαννικόπουλου, υπό τον γενικό τίτλο Εκδίωξη από τον κήπο: Το χώμα ως ένας φακός για να είμαστε-στον-κόσμο, με προβολές στον κήπο του Ζαππείου επιλεγμένων έργων που πραγματεύονται τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις των περιβαλλοντικών ζητημάτων, τη σεξουαλικότητα και το συναίσθημα· η «Performance», με τον τίτλο «Ηappy me, happy we», σε επιμέλεια του Νικόλα Βαμβουκλή και συνεργασία με το Flux Laboratory Athens, που προσεγγίζει θεματικές οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, την ελευθερία και την έκφραση των ταυτοτήτων, τις δυναμικές της κοινότητας, τις (μη) ανθρώπινες σχέσεις και έννοιες όπως η φροντίδα, η οικολογία και η βιωσιμότητα, οι κρίσεις και οι επείγουσες καταστάσεις.

Η διοργάνωση θα εκμεταλλευθεί όλες τις γωνιές του μεγάρου, λ.χ. τα σκαλιά, όπου μια καλλιτέχνις θα τραγουδά γνωστά τραγούδια με αλλαγμένους στίχους, αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο, όπου θα παρελάσουν περιβαλλοντικοί μετανάστες από το μέλλον.

Φυσικά, δεν λείπει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Kids’ Educational Program. Φέτος φέρει τον τίτλο «Planet Art», το σχεδίασε o μη κερδοσκοπικός διεθνής κοινωνικός φορέας σύγχρονης τέχνης και πολιτισμού Kroma και κεντρικός του άξονας είναι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Περιλαμβάνει δημιουργικά εργαστήρια ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής, κολάζ, μεικτής τεχνικής και θεατρικού παιχνιδιού. Για πρώτη φορά φέτος η Art Athina και το Kroma συνεργάζoνται με την ομάδα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας Life is For All ώστε στα εκπαιδευτικά εργαστήρια να συμπεριληφθούν παιδιά και έφηβοι με μαθησιακές δυσκολίες και νευροδιαφορετικότητα.

Παράλληλα, το πρόγραμμα Vodafone Posidonia προσκαλεί τους μικρούς φίλους της διοργάνωσης να περιηγηθούν στον κόσμο των πολύτιμων υποθαλάσσιων οικοσυστημάτων της Ποσειδωνίας μέσα από μια εντυπωσιακή γυάλινη κατασκευή που προσομοιάζει σε βυθό θάλασσας, ενώ το Kids Radio 88.6 και το Kids Radio+, ανάμεσα στις πολλές δράσεις που διοργανώνουν, προσκαλούν τα παιδιά να αφεθούν στη γοητεία του ραδιοφώνου, ηχογραφώντας τις φωνές τους σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο.

Συνεχίζεται για τρίτη χρονιά ο θεσμός του βραβείου της Art Athina για νέο καλλιτέχνη, ο οποίος αποσκοπεί στην ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, ένα από τα πέντε μουσεία του Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus).

Απευθύνεται σε εικαστικούς έως 45 ετών οι οποίοι ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα και προτείνονται από την γκαλερί που τους εκπροσωπεί, ενώ ήδη, από τις 12 Σεπτεμβρίου (και έως τις 13 Οκτωβρίου) λειτουργεί η ατομική έκθεση-έπαθλο της περσινής νικήτριας Στεφανίας Στρούζα (γκαλερί a.antonopoulou.art) στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά.

Επίσης, στο πλαίσιο της φουάρ και σε σχεδιασμό της Χρυσάνθης Κουμιανάκη και του Κοσμά Νικολάου από τον καλλιτεχνικό οργανισμό 3 137, πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο εξάμηνο, για έκτη χρονιά, το Art Athina Educational Program με τη συμμετοχή φοιτητών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών με σκοπό τη γνωριμία των φοιτητών με επαγγελματίες της τέχνης, την κατανόηση της αθηναϊκής σκηνής και την εξοικείωση με τον επαγγελματικό χώρο στον οποίο μελλοντικά θα ενταχθούν.

Τέλος, να επισημάνουμε ότι φέτος, και για πρώτη φορά σε συνεργασία με την Art Volt, η Art Athina έχει τη δική της εφαρμογή, την οποία ο επισκέπτης κατεβάζει δωρεάν και μέσω αυτής φωτογραφίζει τα έργα που τον ενδιαφέρουν, έτσι αυτομάτως έχει πρόσβαση στα πλήρη στοιχεία του έργου (καλλιτέχνης, τίτλος, γκαλερί). Παράλληλα, αν θέλει, τα αποθηκεύει στο κινητό του, ώστε μετά το πέρας της φουάρ να έχει δημιουργήσει την προσωπική του πινακοθήκη με τα έργα της επιλογής του.

Επικοινωνήσαμε με την κ. Γιάννα Γραμματοπούλου, πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης (ΠΣΑΤ), τον γενικό διευθυντή της Art Athina, κ. Αντώνη Κούρκουλο, το νεότερο μέλος στην πυρηνική ομάδα του θεσμού, κ. Μαριλένα Κουτσούκου, η οποία ανέλαβε τη νεοσύστατη θέση της διευθύντριας Ανάπτυξης και είναι υπεύθυνη των στρατηγικών συνεργασιών της Art Athina 2024, και με την κ. Λουκία Θωμοπούλου, επιμελήτρια του πρότζεκτ «Έξοδος», για να τους θέσουμε μερικά ερωτήματα.

Γιάννα Γραμματοπούλου

Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης

— Καταρχάς θα είχε ενδιαφέρον να μας πείτε αν έχει αποκατασταθεί η σχέση ελληνικού κοινού και ελληνικών γκαλερί μετά την κρίση. Η κρίση αναμφίβολα άφησε το αποτύπωμά της, ωστόσο παρατηρούμε μια σταθερή επανασύνδεση τα τελευταία χρόνια. Πιστεύουμε ότι ενίσχυσε τη δημιουργικότητα και την προσαρμοστικότητα των ελληνικών γκαλερί, συντελώντας σε μια βαθύτερη και πιο ουσιαστική σχέση με το κοινό, το οποίο αντιλαμβάνεται πλέον την τέχνη ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης.

— Οπότε, έχουν επιστρέψει σε ικανοποιητικό βαθμό οι μεσαίοι αγοραστές; Οι μεσαίοι αγοραστές-συλλέκτες, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της αγοράς τέχνης, επιστρέφουν σταδιακά, κι αυτό είναι θετικό. Η αυξανόμενη σημασία της τέχνης ως επενδυτικού αγαθού προέρχεται επίσης από μια νέα γενιά αγοραστών που επιλέγει να διοχετεύει πόρους στη σύγχρονη τέχνη. Σε αυτόν τον τομέα, η Art Athina αποτελεί έναν πυλώνα επανασύνδεσης, προωθώντας ένα σταθερό πλαίσιο για τη συνέχιση αυτής της τάσης.

Προβάλλοντας τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, η διοργάνωση δίνει κίνητρα σε περισσότερους συλλέκτες να επενδύσουν σε νέους καλλιτέχνες. Ένας από τους βασικούς στόχους που θέσαμε για την Art Athina 2024 ήταν να δοθεί προτεραιότητα στην εξωστρέφεια του θεσμού. Με σημαντικές συνεργασίες και καινοτόμες δράσεις έχουμε επιτύχει την προβολή και διαφήμιση της έκθεσης σε διεθνές επίπεδο, ενώ παράλληλα έχουμε διευρύνει τον κύκλο των προσκεκλημένων μας.

— Σε ποιον βαθμό θα λέγατε ότι Art Athina έχει βοηθήσει διαχρονικά τις ελληνικές γκαλερί να σταθούν στη διεθνή σκηνή; Τι μένει ανολοκλήρωτο; Ποιους στόχους έχει θέσει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αιθουσών Τέχνης σχετικά με τα σύγχρονα ζητήματα; Η Art Athina, που διοργανώνει ο ΠΣΑΤ από το 1993, είναι η πιο σημαντική πλατφόρμα εξωστρέφειας των ελληνικών γκαλερί. Προβάλλει το έργο τους και αναδεικνύει τόσο τη δυναμική τους όσο και τους Έλληνες καλλιτέχνες σε ένα ευρύτερο κοινό, προσφέροντας παράλληλα πρόσβαση στην παγκόσμια εικαστική σκηνή. Ένας από τους μακροπρόθεσμους στόχους μας είναι να αναδειχθεί η Ελλάδα σε διεθνές κέντρο τέχνης. Όμως, παρά την πρόοδο, υπάρχουν ακόμα βήματα που πρέπει να γίνουν όσον αφορά τη θεσμική και οικονομική στήριξη. Για παράδειγμα, η υιοθέτηση φορολογικών ελαφρύνσεων και επιδοτήσεων για τους καλλιτέχνες και τους γκαλερίστες θα βοηθήσει ώστε η Ελλάδα να ανταγωνιστεί δυναμικά τις αγορές τέχνης του εξωτερικού

Ο ΦΠΑ για τα έργα τέχνης, μετά από μεγάλη προσπάθεια του συλλόγου, είναι αυτήν τη στιγμή στο 13%. Ωστόσο, ο μειωμένος ΦΠΑ ισχύει μέχρι το τέλος του χρόνου και είναι κάτι για το οποίο πρέπει κάθε χρόνο να καταβάλλουμε προσπάθεια, ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι σταθερά μειωμένος. Παράλληλα, ο ΠΣΑΤ κάνει προσπάθειες ώστε να στηριχτούν οικονομικά από το κράτος οι γκαλερί που θέλουν να συμμετέχουν σε φουάρ του εξωτερικού. Οραματιζόμαστε ένα περιβάλλον όπου η τέχνη και η πολιτιστική βιομηχανία θα λειτουργούν ως ένα κεντρικό εργαλείο κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Πηγή: lifo.gr–Χρήστος Παρίδης